103. De waarheid ligt vaak dichterbij dan we denken

Actualiteit - Liegen en bedriegen/Hypocrisie - Waarheid 

Zonder toezicht

Aansluitend op mijn vorige column (klik hier) heb ik nog een ander voorbeeld van een drama waarbij de waarheid wel eens veel meer voor de hand en (letterlijk) dichter bij huis zou kunnen blijken te liggen dan men wenst te geloven: de verdwijning van de toen bijna vier jaar oude Madeleine/Maddie McCann in mei 2007 uit een vakantieappartement in het Portugese vakantieoord Praia da Luz.
De ouders, Gerrie en Kate McCann, beweren dat hun dochter in de avond is ontvoerd toen zij met vrienden aan het dineren waren in een tapasbar terwijl Maddie en haar twee jaar oude tweelingbroertje en -zusje op iets van honderd meter afstand in het appartement sliepen.

Dat alleen laten van hun drie kinderen onder de vier jaar zonder toezicht om rustig te kunnen dineren, deden de McCanns vaker deze vakantie. Ze waren hier al eerder door het personeel van het complex over aangesproken, omdat een van hun kinderen (vermoedelijk Maddie) op een avond meer dan een uur had geweend en om papa geroepen.  
In oktober was de zaak weer in het nieuws omdat de politie nieuwe feiten zou hebben. Er werden zelfs twee compositiefoto’s verspreid van een en dezelfde man die erbij betrokken zou kunnen zijn. Waarom de politie van deze twee zeer vage, amateuristische compositiefoto’s niet gewoon één professionele compositiefoto heeft gemaakt - al is het alleen maar om verwarring te voorkomen - is mij een raadsel en vind ik zelfs een beetje verdacht.

 

Wind maken

Ik kende de zaak van Maddie net als de meeste mensen globaal uit het nieuws, maar ik raakte nieuwsgierig door wat Peter R. de Vries op 16 oktober in DWDD aan Matthijs van Nieuwkerk hierover wist te melden.

Doordat de politie in zijn ogen met niets nieuws kwam, was zijn vermoeden dat de politie met deze actie slechts bezig was om “wind te maken”. Dit doet men bij een zaak die potdicht zit maar waarbij men wel verdachten op het oog heeft. Door het brengen van een soort nepnieuws wil men dan de zaak weer in beweging krijgen in de hoop dat de verdachten hierover bijvoorbeeld met elkaar gaan communiceren, waardoor ze zichzelf wellicht verraden via afluistermethoden.
Mocht De Vries hierin gelijk hebben dan rest de vraag waarom deze ijdele man het nodig vindt om dit hardop op televisie te verkondigen, want dat lijkt mij belemmering van het onderzoek.

 

Schichtige man

Peter R. de Vries suggereerde in zijn verhaal indirect maar wel duidelijk dat deze verdachten wel eens de ouders van Maddie zouden kunnen zijn. Zo zou de ontvoerder volgens Maddie’s moeder het raam van buitenaf hebben geforceerd maar dat klopt niet. Er zat een rolluik voor waarop geen inbraaksporen te vinden waren. Onderzoek wees uit dat het rolluik slechts van binnenuit was geopend en de enige vingerafdrukken die daarbij werden aangetroffen, waren die van de moeder.

Ook vertelde De Vries dat de vage compositiefoto’s betrekking hebben op een schichtige man die al wandelend met een jong kind in zijn armen door een Ierse toerist op de avond van Maddie’s verdwijning was gezien. Vreemd hieraan is dat deze getuige een paar maanden later terug in Ierland de vader van Maddie voor het eerst op televisie zag en toen de politie belde met de mededeling dat hij hem herkende als de bewuste man met het kind in zijn armen. Maar dat lijkt de politie inmiddels weer te zijn vergeten.

 

Tegenstrijdige verklaringen

Ondanks dat je in dit soort situaties uiterst voorzichtig moet zijn met het doen van uitspraken, klopt de uitspraak van De Vries dat de statistieken in deze zaak in het nadeel van de ouders uitvallen. Er absoluut rekening mee houdend dat niet alles waar is wat je over deze zaak op internet vindt, durf ik wel te stellen dat als slechts tien procent hiervan waar is alles erop wijst dat de ouders van Maddie, heel voorzichtig gezegd, wel eens meer zouden kunnen afweten van haar “verdwijning”.

Hoe meer ik me in de zaak verdiep, hoe interessanter het wordt: twee getrainde honden, een lijkenhond en een bloedhond, die respectievelijk lijk- en bloedsporen hebben geroken in het vakantieappartement van de McCanns en in de door de ouders drie weken later (!) gehuurde auto, waarin ook DNA-sporen van Maddie ontdekt werden (!); het door de ouders weigeren van het beantwoorden van vragen waar elke gemiddelde ouder in zo’n zaak complete medewerking zou verlenen; het weigeren van een leugendetectortest; het geven van tegenstrijdige en steeds wijzigende verklaringen; het continu opnieuw benadrukken van de ontvoeringtheorie in plaats van het uiten van schuldgevoelens over het onbeheerd laten van hun kinderen; het vertonen van vreemd narcistisch gedrag tijdens hun mediacampagne wat volgens diverse professionals niet strookt met het beeld dat je mag verwachten van oprecht ongeruste ouders die de waarheid vertellen etc.
Volgens de ouders zouden de speurhonden niet betrouwbaar zijn of zou de lijkengeur afkomstig zijn van de werkplek van de moeder in Engeland die daar als arts een paar weken eerder in aanraking was gekomen met een aantal lijken.

Over het rolluik wijzigden de ouders hun eerdere verklaring en beweerden ze opeens dat ze dan blijkbaar toch de terrasdeuren open hadden laten staan en moet de ontvoerder zo binnengekomen zijn om vervolgens met Maddie in zijn armen weer uit het smalle raam te vertrekken in plaats van dezelfde route terug te nemen via de deuren. Hoe logisch klinkt dit?

 

Meest stuitend

Wat ik zelf het meest stuitend vond in wat ik las, was dat de moeder nog voordat de politie arriveerde om de verdwijning van Maddie te onderzoeken haar dochters favoriete knuffel Cuddle Cat (samen met kleding van Maddie en haar roze dekentje) in de wasmachine had gedaan omdat die vies zou zijn geworden door zonnecrème.

Ik weet het niet hoor, maar als mijn dochter net verdwenen is, zou mijn prioriteit niet liggen bij het draaien van een wasje. En ik zou zeker niet op zo’n moment haar favoriete knuffel die nog naar haar ruikt in de was doen. Ik zou die knuffel zo lang als zij niet wordt teruggevonden ongewassen blijven koesteren.

Pikant detail hierbij is dat de getrainde lijkenhond zelfs aan de gewassen knuffel nog lijkengeur rook. Volgens de moeder kon dit worden verklaard doordat ze het knuffeltje een keer voor de vakantie naar haar werk had meegenomen alwaar het dus blijkbaar in contact moet zijn gekomen met een aantal lijken daar. Je dochters knuffel meenemen naar je werkplek waar je met lijken werkt, hoe waarschijnlijk klinkt dat?

 

Niet geloven in ontvoeringstheorie

Is de zoektocht naar de objectieve waarheid bij de moord op Kennedy vooral een “Whudunit” (wie heeft het gedaan?), bij de verdwijning van Maddie lijkt het toch meer een kwestie te zijn van een “Whathapned” (wat is er gebeurd?).

Onder de mensen die niet geloven in de ontvoeringtheorie van Gerrie en Kate McCann, zullen er weinigen zijn die denken dat zij Maddie bewust om het leven hebben gebracht. De meest gehoorde theorie aan die kant is dat Maddie, wel of niet onder invloed van door de ouders toegediende slaappillen (wat zij de kinderen vaker gaven), half wakker moet zijn geworden en tijdens het wandelen ongelukkig met haar hoofd ergens tegenaan is gevallen.

Een andere theorie is dat Kate kwaad op Maddie zou zijn geworden en haar daarbij een klap zou hebben gegeven met de ongelukkige fatale val als gevolg. Uiteraard zijn deze theorieën bij gebrek aan een objectieve waarheid niets meer en niets minder dan pure speculatie.

Uit angst voor de juridische consequenties zouden de ouders de ontvoering hebben bedacht en toen eenmaal die keus was gemaakt, was er geen weg meer terug.

 

Meer grip op werkelijkheid

De overeenkomst met de moord op Kennedy is dat in beide drama’s mensen geneigd zijn om wilde, spectaculaire verklaringen te geloven.

Behalve pure sensatielust is een andere reden hiervoor dat deze ver-van-mijn-bed-achtige verhalen, hoe gek dat ook klinkt, geruststellender zijn dan de meer voor de hand liggende waarheid. Door zo te denken, ga je ervan uit dat deze negatieve gebeurtenissen niet zonder reden gebeuren en ervaar je meer grip en controle op/over de werkelijkheid, wat een prettig en geruststellend gevoel geeft.

 

Filosofe Hannah Arendt: de banaliteit van het kwaad

Het is eigenlijk gewoon een zelfbeschermingsmechanisme. Om dergelijke drama’s emotioneel te kunnen verwerken is het makkelijker te accepteren dat ergens ver weg “daarbuiten” ondefinieerbare (groepen) mensen zijn met kwade bedoelingen dan dat je er rekening mee moet houden dat die aardige buren van je in staat zijn om hun dochter om te brengen of onze koning dood te schieten.

Niks is bedreigender dan de gedachte dat het kwaad in ons allen (om ons heen) zit. De Duitse filosofe Hannah Arendt noemde dit verschijnsel de banaliteit van het kwaad.

 

Kritische kijk niet misplaatst

Uitgezonderd Peter R. de Vries zag ik op televisie over de zaak Maddie alleen maar zogenaamde deskundigen die helemaal meegingen in deze veilige manier van denken en die verklaarden volop mee te leven met de ouders.

Terwijl voor een ieder die zich een beetje verdiept in de zaak het in elk geval duidelijk mag zijn dat een kritische kijk richting de ouders bepaald niet misplaatst is. Al is het alleen maar om het simpele statistische feit dat bij dit soort misdrijven in ongeveer 80% van de gevallen mensen uit de directe omgeving schuldig blijken te zijn.

Ja, de waarheid ligt vaak dichterbij dan we denken en willen geloven. Ik vraag me af of een van beide zaken dit ooit gaat bevestigen en zo ja, welke als eerste: de “Whudunit” van Kennedy of de “Whathapned” van Maddie. Zul je net zien dat achter beide zaken toch gewoon de maffia zit…

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

Vage, afgeraffelde compositiefoto's van man die wellicht meer weet van verdwijning Maddie (vreemd, want waarom twee foto's terwijl het om een en dezelfde man gaat; waarom niet gewoon één goede, scherpe compositiefoto?)

Madeleine ("Maddie") McCann (foto: internet)