133. COLUMN WUBBO OCKELS DOOD, EEN GEZOND MENS WIL AL GELOVEN MAAR EEN MEDISCH OPGEGEVEN WANHOPIG MENS WIL DAT NOG VEEL MEER: Ach gossie, dat gaat je niet lukken

ONDERWERPEN: DOOD WUBBO OCKELS - DE WIL OM TE GELOVEN  

 

Eerste Nederlandse astronaut

Ach gossie, Wubbo Ockels is dood. Ik was er al bang voor. Ik behoor nog tot de generatie die bij een beroemde Nederlandse astronaut meteen denkt aan Wubbo Ockels in plaats van aan zijn opvolger André Kuipers. Op zich logisch, want Wubbo was natuurlijk de eerste Nederlandse astronaut en dat zal hij altijd blijven.₁
Ik zal niet beweren dat Wubbo een grote held van me was, maar als kleine jongen was ik al zeer geïnteresseerd in het heelal, zwarte gaten en astronauten en keek ik geboeid naar programma’s als “TROS Wondere Wereld” met de jeugdheld van veel huidige wetenschappers en astronomen naar ik aanneem, sterrenkundige Chriet Titulaer. Die gelukkig wel nog schijnt te leven overigens.

Waar Wubbo bekend was om zijn grote snor, was Chriet dat om zijn kabouterbaardje (zonder snor) en zijn hese stem. Toen Wubbo mijn, en ongetwijfeld nog veel meer zijn jongensdroom om ooit astronaut te worden in 1985 mocht waarmaken, was ik natuurlijk toch wel een beetje jaloers.

 

Tegen beter weten in hopen op een wonder

Afgelopen jaar kwam Wubbo Ockels weer terug in het nieuws maar helaas om een nare reden: hij had te horen gekregen dat hij niet lang meer te leven had door uitgezaaide niercelkanker.

Het aandoenlijke was dat toen Wubbo afgelopen halfjaar te gast was bij Pauw&Witteman en de Tros TV-show van Ivo Niehe ik een zeer emotionele man zag die absoluut niet dood wilde, die dat eigenlijk ook weigerde te accepteren en die er alles aan deed om een manier te vinden waarop hij toch “gewoon” volledig zou kunnen genezen.

Ik weet nog dat ik hem vol mededogen aanschouwde en alleen maar dacht van: ach gossie, dat gaat je niet lukken. Ik was vooral benieuwd hoe lang het nog zou gaan duren voordat ik het nieuws van zijn overlijden zou horen.
Helaas bleek mijn vrees niet ongegrond en heeft het niet zo lang meer geduurd. Al hoopte ook ik op een wonder, tegen beter weten in. Net als Wubbo zelf vermoed ik zomaar. Als uiterst intelligente wetenschapper moet hij veel waarde hebben gehecht aan wetenschappelijke feiten en bewijzen en die waren er eenvoudigweg niet op het gebied van mogelijkheden tot een wonderbaarlijke genezing van zijn ziekte.

 

De wil om te blijven leven

Dat zelfs zo’n wetenschapper pur sang als Ockels na de officiële diagnose toch besloot om zijn heil te gaan zoeken in de alternatieve geneeskunde vind ik opvallend, maar tegelijkertijd tekenend voor de sterkste drijfveer die een mens kan hebben: de wil om te (blijven) leven.

In plaats van de laatste periode van zijn leven thuis in de omgeving van zijn gezin en familie door te brengen, zocht Ockels over de hele wereld mensen op die in meer of mindere mate claimden methoden te hebben ontdekt waarmee je fysieke wonderen kon verrichten.
Het deed me denken aan de lieve vrouw van een vriend van me die een aantal jaren geleden door uitgezaaide borstkanker zich in een vergelijkbare positie als Ockels bevond (zie ook column 35). Met haar sterke wil en spirituele inslag wendde ook zij zich tot het alternatieve circuit in de hoop dat daar nog mogelijkheden waren. Zo vond ze in Duitsland een experimentele methode voor opgegeven kankerpatiënten die echter uiteraard een boel geld kostte. Om dit te bekostigen werd via een weblog opgeroepen om haar financieel te steunen.

 

Vervelend dilemma

Met mijn ambivalente gevoelens leverde dit een vervelend dilemma op. Aan de ene kant was daar mijn scepsis over het aangaan van een dure alternatieve methode op een moment dat je door de reguliere geneeskunde bent opgegeven. Maar aan de andere kant wilde ik gewoon geld geven omdat het verdomme wel om iemands leven ging en ik toch ergens in mijn achterhoofd de menselijke wishful thinking-gedachte had van stel je nou eens voor dat de methode tegen alle verwachtingen in wel aanslaat.

Uiteindelijk gaf ik door de combinatie van hoop op een wonder en het voorkomen van een knagend geweten toch een aardig bedrag, maar het vervolg laat zich raden. Een paar maanden later overleed ze.

 

Bofkanker

Een gezond mens wil al geloven, maar een medisch opgegeven wanhopig mens wil dat nog veel meer. Ik kan me goed voorstellen dat als je niets meer te verliezen hebt je alles aangrijpt onder het mom van baat het niet dan schaadt het niet. Waar ik echter niet bij kan, is dat er gewetenloze kwakzalvers bestaan die misbruik maken van de wanhoop van dit soort mensen en die er veel geld aan verdienen.
Maar gelukkig was Wubbo een grenzeloze optimist die vond dat hij “bofkanker” had omdat de ziekte hem in zijn laatste fase nog zoveel nieuwe mooie ervaringen had bezorgd. Als je dan toch dood gaat, kun je beter zo gaan.

 

Mijn tijd staat stil

Nederlands eerste astronaut is niet meer₁: "Mijn tijd staat stil" komt op zijn grafsteen te staan. Zonde, want als het aan hem gelegen had, was zijn tijd pas over twintig jaar stil komen te staan.

Wellicht brengt zijn laatste vlucht hem naar een plek van waaruit hij een nog beter uitzicht op de aarde en het heelal heeft dan vanuit zijn spaceshuttleraampje. Maar ik denk het niet. En ik vermoed zomaar dat Wubbo dat zelf ook niet dacht.

"Je hebt eigenwijze mensen en hele eigenwijze mensen", zei Gean Ockels, dochter van Wubbo. En tot welke categorie zij haar vader rekende, laat zich raden. Vermoedelijk is Wubbo het type dat als hij in de hemel wordt opgewacht door God hij zegt "Dat kan niet, want jij bestaat helemaal niet." Ik houd daar wel van.

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

₁ Al moet gezegd dat Ockels weliswaar de eerste astronaut was met de Nederlandse nationaliteit, maar wanneer we “geboren in Nederland” als criterium zouden hanteren dan zou de in 1975 tot Amerikaan genaturaliseerde Lodewijk van den Berg nét hebben gewonnen. Beiden werden met de Challenger-spaceshuttle de ruimte ingeschoten: Van den Berg op 29 april 1985 en Ockels zes maanden later op 30 oktober.

Boek over de mens in het heelal van Chriet Titulaer (foto: Tonko)