TV/Film/Docu - Drama/Tragiek - Religie/Geloof - Goed/Kwaad
Heftige veranderingen
Al zappend op de bank (ik ben een man) viel ik laatst midden in een televisieprogramma van de EO. Een vrouw vertelde hoe zij en haar man op een dag met hun twee kleine kinderen naar Kenia waren vertrokken om daar een aantal weeshuizen op te zetten. Ik dacht dat ik zat te kijken naar een vredig programma over zendelingenwerk, maar naarmate de uitzending vorderde werd dat beeld bijgesteld.
Centraal in de serie genaamd “De Verandering” staan verhalen van mensen die heftige veranderingen in hun leven hebben doorgemaakt. Dat het hier gaat om
veranderingen die positief uitvallen voor hun geloof in God mag bij een
programma van de EO duidelijk zijn.
Geen happy end
Het verhaal van de vrouw in deze aflevering was zeer heftig. Bij een overval op
hun huis in Kenia was zij verkracht en haar man doodgeschoten. Dit alles in het
bijzijn van hun twee kinderen. Een onbeschrijfelijk drama dat alles in zich
heeft om een gelovige vrouw in een ongelovige vrouw te veranderen of haar
tenminste een enorme geloofscrisis te bezorgen.
Natuurlijk is dat niet wat er gebeurde, want voor de EO is zo’n verhaal pas
interessant wanneer iemand na zo’n vreselijk drama kracht put uit haar geloof
in plaats van er vanaf te stappen. Zeg maar een variant op het verhaal van Job
uit het Oude Testament₁: het geloof in God houdt stand ongeacht de drama’s die
je overkomen.
In tegenstelling tot bij Job, waarbij God aan het eind alles weer rechtzet, kent het verhaal van deze vrouw echter geen happy end. Haar man komt niet meer terug en zij zal de rest van haar leven dit zware trauma met zich mee moeten dragen.
Zonder de illusie te hebben dat ik mij in het leed van deze vrouw kan inleven, kan ik wel proberen iets van een voorstelling te maken van God’s ondoorgrondbare wegen. Ervan uitgaande dat God bestaat, vraag ik mij af hoe Hij precies werkt en wat de logica achter Zijn werkwijze is. Even simpel zwart-wit bekeken, kan Hij kiezen tussen een actieve en een passieve werkwijze.
Bij de actieve werkwijze grijpt Hij continu in in de levens van de mensen en bepaalt Hij precies wat er gebeurt en wie bijvoorbeeld wanneer, waar en hoe dood gaat.
Bij de passieve werkwijze heeft God een andere houding: Hij heeft de mens geschapen, ze Jezus en de Bijbel gegeven en dus horen ze te weten hoe het (goede) moet. De mens krijgt aldus een complete eigen verantwoordelijkheid over zijn leven en over zijn bestemming na zijn dood: hemel of hel.
Natuurlijk behoort een derde variant ook tot de mogelijkheden. Deze zit tussen de actieve en passieve werkwijze in en is tevens de meest ingewikkelde: soms grijpt God in en soms laat Hij alles op zijn beloop.
Ondanks dat ik geen wiskundige ben, kun je kijkend naar de manier waarop het leven van de mensen op aarde verloopt gerust stellen dat er niet een bepaald logisch patroon in te ontdekken valt dat onmiddellijk de hand van een hogere macht verraadt.
Zo kun je bijvoorbeeld niet concluderen dat alle goede mensen lang leven en alle slechte mensen snel dood gaan (noch andersom, waarbij de goeden snel richting hemel zouden mogen doorstromen). Sommige “bad guys” worden honderd, terwijl andere “good guys”, zoals de man in Kenia, de 35 jaar niet eens halen. Met omgekeerd precies hetzelfde liedje: er valt echt geen peil op te trekken.
Ook is nergens een of andere scheidslijn waarneembaar tussen de levens van gelovigen en ongelovigen waaruit je kunt concluderen dat geloven leidt tot een beter en gelukkiger leven. Als er al een beloning is voor goed gedrag en een straf voor slecht gedrag dan zullen we daar toch echt op moeten wachten tot na onze dood. Hoe graag velen van ons al tijdens onze levens tekens en verbanden zouden willen zien, moeten we kijkend naar de feiten en statistieken rondom het verloop van onze levens helaas vaststellen dat een of ander logisch patroon dat wijst op een invloed van een hogere macht ver te zoeken is. Het (onlogische) incident in Kenia zegt wat dat betreft ook alles.
De vraag welke werkwijze God nu precies hanteert, kan ik niet anders dan onbevredigend beantwoorden: alle drie zijn mogelijk.
Het zou heel goed de compleet passieve werkwijze kunnen zijn. Wat meteen een verklaring geeft voor het ontbreken van een duidelijk logisch patroon in onze levensloop. Maar net zo goed zou God ook de compleet actieve werkwijze kunnen hanteren en wel op Zijn eigen ondoorgrondbare wijze waardoor wij geen ingrijpen herkennen of vermoeden. En op dezelfde ondoorgrondbare wijze zou Hij ook gebruik kunnen maken van de middelste variant die helemaal weinig bewijs voor een ingrijpende hand van God achterlaat.
Mocht ik God ooit ontmoeten dan vraag ik Hem meteen naar het voor mij ondoorgrondbare drama in Kenia. Hij is gewaarschuwd.
(zie ook "Is God goed?": columns 42, 43 en 44)
₁ Job is een godvrezende man wiens geloof tijdens een soort weddenschap tussen God en de Duivel op de proef wordt gesteld. Ondanks dat Job tijdens dit spel alles wordt ontnomen - zijn kinderen, zijn bezittingen, zijn gezondheid – blijft hij trouw aan God en zijn geloof.
In tegenstelling tot bij Job, waarbij God aan het eind alles weer rechtzet, kent het verhaal van deze vrouw echter geen happy end. Haar man komt niet meer terug en zij zal de rest van haar leven dit zware trauma met zich mee moeten dragen.
Theodicee
Het drama doet mij denken aan het eeuwig terugkerende dilemma rondom geloof, de theocidee: hoe valt het bestaan van een almachtige, alwetende en algoede God te rijmen met al het kwaad en lijden op deze wereld? In wat voor wereld leven wij in godsnaam als zelfs goede mensen die in Kenia weeshuizen voor arme kinderen oprichten kans maken om verkracht en vermoord te worden?Zonder de illusie te hebben dat ik mij in het leed van deze vrouw kan inleven, kan ik wel proberen iets van een voorstelling te maken van God’s ondoorgrondbare wegen. Ervan uitgaande dat God bestaat, vraag ik mij af hoe Hij precies werkt en wat de logica achter Zijn werkwijze is. Even simpel zwart-wit bekeken, kan Hij kiezen tussen een actieve en een passieve werkwijze.
Bij de actieve werkwijze grijpt Hij continu in in de levens van de mensen en bepaalt Hij precies wat er gebeurt en wie bijvoorbeeld wanneer, waar en hoe dood gaat.
Bij de passieve werkwijze heeft God een andere houding: Hij heeft de mens geschapen, ze Jezus en de Bijbel gegeven en dus horen ze te weten hoe het (goede) moet. De mens krijgt aldus een complete eigen verantwoordelijkheid over zijn leven en over zijn bestemming na zijn dood: hemel of hel.
Natuurlijk behoort een derde variant ook tot de mogelijkheden. Deze zit tussen de actieve en passieve werkwijze in en is tevens de meest ingewikkelde: soms grijpt God in en soms laat Hij alles op zijn beloop.
Er valt geen peil op te trekken
De vraag waar het wat mij betreft allemaal om draait, is: welke van de drie genoemde werkwijzen hanteert God nu eigenlijk? Een van die drie moet het tenslotte zijn.Ondanks dat ik geen wiskundige ben, kun je kijkend naar de manier waarop het leven van de mensen op aarde verloopt gerust stellen dat er niet een bepaald logisch patroon in te ontdekken valt dat onmiddellijk de hand van een hogere macht verraadt.
Zo kun je bijvoorbeeld niet concluderen dat alle goede mensen lang leven en alle slechte mensen snel dood gaan (noch andersom, waarbij de goeden snel richting hemel zouden mogen doorstromen). Sommige “bad guys” worden honderd, terwijl andere “good guys”, zoals de man in Kenia, de 35 jaar niet eens halen. Met omgekeerd precies hetzelfde liedje: er valt echt geen peil op te trekken.
Ook is nergens een of andere scheidslijn waarneembaar tussen de levens van gelovigen en ongelovigen waaruit je kunt concluderen dat geloven leidt tot een beter en gelukkiger leven. Als er al een beloning is voor goed gedrag en een straf voor slecht gedrag dan zullen we daar toch echt op moeten wachten tot na onze dood. Hoe graag velen van ons al tijdens onze levens tekens en verbanden zouden willen zien, moeten we kijkend naar de feiten en statistieken rondom het verloop van onze levens helaas vaststellen dat een of ander logisch patroon dat wijst op een invloed van een hogere macht ver te zoeken is. Het (onlogische) incident in Kenia zegt wat dat betreft ook alles.
De vraag welke werkwijze God nu precies hanteert, kan ik niet anders dan onbevredigend beantwoorden: alle drie zijn mogelijk.
Het zou heel goed de compleet passieve werkwijze kunnen zijn. Wat meteen een verklaring geeft voor het ontbreken van een duidelijk logisch patroon in onze levensloop. Maar net zo goed zou God ook de compleet actieve werkwijze kunnen hanteren en wel op Zijn eigen ondoorgrondbare wijze waardoor wij geen ingrijpen herkennen of vermoeden. En op dezelfde ondoorgrondbare wijze zou Hij ook gebruik kunnen maken van de middelste variant die helemaal weinig bewijs voor een ingrijpende hand van God achterlaat.
God bestaat niet en het leven bestaat uit pure willekeur
Het mag duidelijk zijn dat één mogelijke verklaring waarom drama’s als in Kenia voorkomen nog niet is genoemd: God bestaat niet en het leven bestaat uit pure willekeur. Dat de vrouw niet voor deze mogelijkheid gaat, maar ervoor kiest om haar geloof in stand te houden en zelfs te versterken als extra steun en troost, kan ik heel goed begrijpen.Mocht ik God ooit ontmoeten dan vraag ik Hem meteen naar het voor mij ondoorgrondbare drama in Kenia. Hij is gewaarschuwd.
(zie ook "Is God goed?": columns 42, 43 en 44)
Tonko
Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.
₁ Job is een godvrezende man wiens geloof tijdens een soort weddenschap tussen God en de Duivel op de proef wordt gesteld. Ondanks dat Job tijdens dit spel alles wordt ontnomen - zijn kinderen, zijn bezittingen, zijn gezondheid – blijft hij trouw aan God en zijn geloof.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten