78. The mummy is dead

Actualiteit - Politiek/Macht - De Dood - Goed/Kwaad - Filosofie

Ieder mens heeft goede en slechte kanten

Afgelopen week waren er een hoop blije mensen in Engeland. Ten eerste alle winnaars van de “Top Celebrity Death Pool” die hadden gewed dat Margaret Thatcher rond deze tijd zou overlijden. Maar ook veel “gewone” Thatcher-haters schijnen menig champagnekurk tegen het plafond te hebben geschoten.

Ik moet wel ver heen zijn voordat ik de behoefte voel om iemands dood te vieren, maar ik was geen Margaret Thatcher-fan. Al geldt ook hier de zoveelste levensles aan mijn kinderen: ieder mens heeft goede en slechte kanten.

Zo bleek de Iron Lady naar haar directe collega’s toe niet altijd van ijzer te zijn, maar stond ze ook als persoonlijk en attent bekend (net als dat Adolf Hitler overigens ook heel charmant was naar zijn secretaresses, dus wat zegt dat...). Al vraag ik me af of Thatchers kinderen dezelfde ervaring hadden. De oud-premier pleegde bij thuiskomst de naam van dochter Carol nog wel eens te vergeten...

 

Broertje dood aan bescheiden mensen

Grappig is te zien hoe verschillend mensen kunnen denken over een en dezelfde persoon. Wat de een goed aan Thatcher vond, werd door de ander als “pure evil” omschreven.
Het doet mij denken aan de naïviteit waarmee ik vroeger dacht over de termen goed en kwaad. Ik ging er altijd van uit dat deze begrippen een soort van universele betekenis hadden. Waarbij ieder mens van nature wel weet wat goed is en wat slecht. Als in een soort natuurwet zeg maar.
Maar waar ik toen in dit boeiende vraagstuk uit de filosofie dus geneigd was te geloven in het bestaan van een objectief goed en kwaad,  heb ik dat inmiddels al lang niet meer. Wat in de ene cultuur als goed gezien wordt, kan in een andere cultuur juist weer als slecht worden beschouwd én vice versa.
Vroeger dacht ik bijvoorbeeld ook dat ieder weldenkend mens net als ik menselijke kenmerken als “zachtaardig”, “lief”, “bescheiden”, “beleefd”, “vergevingsgezind’, “sociaal” en “eerlijk/integer” als goed en positief beschouwde. Pas later kwam ik er achter dat dat helemaal niet zo is. Lang niet iedereen heeft bij dergelijke woorden dezelfde positieve associaties.
Zo heeft een goede vriend van mij juist een broertje dood aan zachtaardige, bescheiden, eerlijke mensen (kennelijk mag hij mij om andere redenen). Hij ergert zich aan hun softe karakter waarmee ze niets zullen bereiken in het leven.
En van een goede vriendin weet ik dat zij het prettig vindt dat haar man arrogant is, omdat ze daar juist op valt. Iets wat binnen relaties in uiteenlopende varianten natuurlijk vaker voorkomt. Met als uitwassen de vrouwen met narcistische partners die hen mishandelen, maar die ze nooit zullen verlaten omdat ze zich altijd tot hen aangetrokken blijven voelen. De softe hoofdrolspeler in de film “Hufters & Hofdames” (1997) werd hiervoor al door zijn goede vriend gewaarschuwd: vrouwen vallen op hufters en niet op hofdames.

 

Keiharde arrogante bitch

Thatcher was natuurlijk allesbehalve een lieve, bescheiden, vergevingsgezinde vrouw. Zeker in de politiek ben ik het met mijn vriend eens dat je met dergelijke eigenschappen niet ver zult komen. Een betere omschrijving van Thatcher is die van een keiharde, arrogante, rancuneuze bitch die haar vijanden met alle plezier op typisch Britse wijze met de grond gelijk maakte: beleefd, bekakt, retorisch ijzer(!) sterk en met humor. Maar bitch of niet: veel Engelsen liepen weg met Thatcher.

 

Links vs. rechts

Ondanks dat ik het naïeve idee dat iedereen hetzelfde onder goed en kwaad verstaat als ik inmiddels dus al lang kwijt ben, begrijp ik mijn gedachtegang wel. 

Zeker als ik bijvoorbeeld kijk naar een rijtje met de links-rechts tegenstellingen in de politiek. Ook al kunnen bepaalde standpunten van zogenoemde "linkse" en "rechtse" partijen in deze tijd nog wel eens overlappen, dan nog ben ik ervan overtuigd dat er tussen het gedachtegoed van de écht (oorspronkelijke) linkse en rechtse politieke partijen essentiële verschillen zitten. 

Wie bijvoorbeeld kijkt naar het volgende rijtje zal het toch met mij eens zijn dat dit bekende tegenstellingen zijn tussen respectievelijk politiek links en rechts: progressief vs. conservatief, aan anderen denken (altruïsme) vs. aan jezelf denken (egoïsme), gelijkheid vs. ongelijkheid, ontwikkelingshulp vs. defensie, milieu vs. industrie/economie etc.
Mijn wellicht naïeve, idealistische ik kan zich om deze reden nog steeds moeilijk voorstellen dat er rechtse kiezers zijn omdat het voor mij - gechargeerd gezegd - keuzes zijn tussen goed en kwaad. Je kunt tenslotte toch moeilijk alle sociale mensen die opkomen voor de zwakkeren slecht noemen en iedereen die alleen maar aan zichzelf denkt goed?
In mijn ogen valt dit alleen (een soort van) goed te praten als je er gewoon voor uitkomt dat net als in het dierenrijk ook bij de mensheid het recht van de sterkste moet gelden. Waarbij degenen met de beste nature en nurture omstandigheden zullen winnen en overleven, terwijl de rest het onderspit zal delven en sterven. That's how nature works! En ja, hier valt zeker wat voor te zeggen. Maar het is alleen niet de wereld waarin ik zou willen leven...  

 

Bevriend met wrede dictator Pinochet

Terugkomend op Thatcher kan ik zeggen dat hoe genuanceerd ik aan de ene kant ook ben – mijn kinderen vertel ik tot vervelens toe dat een verhaal altijd twee kanten heeft - ik ook een principiële, zwart-wit kant heb. Vooral als ik overtuigd ben van mijn gelijk.
Wie zoals Thatcher bevriend was met een wrede dictator (Pinochet) die verantwoordelijk was voor de marteling, moord en verdwijning van duizenden onschuldige burgers, deugt in mijn ogen niet. Punt.

Maar de champagnefles blijft dicht. En wat je ook over Thatcher kan zeggen, humor en zelfspot had ze wel. Jaren na haar aftreden sprak ze het Britse parlement weer eens toe: “On my way here I passed a local cinema and it turns out you were expecting me after all, for the billboards read: The mummy returns."

But now the mummy is dead: Margaret Thatcher R.I.P.

 

 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.