146. COLUMN MONTESSORIONDERWIJS, KRITIEK: Ja, je kunt er veel van zeggen maar leuk was die vrijheid wel

KRITIEK OP MONTESSORIONDERWIJS - L'HISTOIRE SE RÉPÈTE 

 

Absurd

Na de vakantie gaat mijn dochter van elf naar groep acht. Eigenlijk had ze naar middelbare school moeten gaan, maar ze deed dit jaar groep zeven over. Op zich geen ramp, aangezien ze al eerder een klas had overgeslagen en ze nu dus weer gewoon gelijk loopt met de rest. Maar de manier waarop dit gegaan is vind ik absurd en kijkend naar mijn ervaringen helaas typerend voor het Montessorionderwijs.

Een aantal jaren geleden sloeg mijn dochter een klas over omdat ze ver vooruit liep en ze er op dat moment emotioneel aan toe was en het zelf ook wilde. Al eerder in de onderbouw was het voorstel tot een klas overslaan gedaan, maar toen gaf mijn dochter aan liever nog een jaar bij juf Mireille te willen blijven en dat vonden wij goed.

 

Geen enkel signaal

Een paar weken voor de zomervakantie van vorig jaar hadden mijn ex-vrouw en ik een gesprek met de juf van onze dochter. Een dag voor haar zwangerschapsverlof besloot de juf ons opeens te vertellen dat de resultaten van mijn dochter niet zo goed waren en dat ze wilde voorstellen om haar groep zeven over te laten doen. Stomverbaasd hoorden wij het aan en zoals wel vaker bij mij werd ik pas een week later mondig, assertief en boos toen we een vervolggesprek hierover hadden met de vervangjuf (die ik uiteraard niets verweet) en het schoolhoofd.
Een heel jaar hadden wij vanuit school geen enkel signaal ontvangen dat het niet goed ging met onze dochter en dan komt zo’n mededeling vanuit het niets vlak voor de vakantie natuurlijk absurd over. Ik wond er dan ook geen doekjes om dat ik deze hele gang van zaken bespottelijk vond. Het lijkt me nogal logisch dat een school de taak heeft om ouders tijdig op de hoogte te stellen als het minder gaat met hun kind zodat er met elkaar naar een oplossing kan worden gezocht.

 

Olie op het vuur

Dat de school mijn dochter persé groep zeven wilde laten overdoen, komt overigens vooral voort uit eigen belang. Als je een leerling een klas laat overslaan om haar vervolgens na de basisschool door te laten stromen richting VMBO/HAVO kom je als school natuurlijk slecht over. Dan heb je duidelijk iets niet goed gedaan.

Zelf gaven ze ook toe dat het de bedoeling is dat als iemand een klas overslaat, hij/zij later doorstroomt naar het VWO of Gymnasium. Als dat niet dreigt te lukken, laten ze de leerling liever doubleren om dat doel het jaar daarop alsnog te kunnen behalen. Zodat de school naar buiten toe toch nog goed scoort en de illusie wekt dat ze het prima gedaan hebben.  
Dat ik tijdens het gesprek steeds pissiger werd, kwam vooral doordat het schoolhoofd steeds olie op het vuur gooide door het vertonen van de menselijke eigenschap waaraan ik misschien wel het meest een hekel heb: het gebrek aan (of zelfs volledig ontbreken van) zelfkritiek en het niet willen toegeven van fouten. Geen één keer bood ze haar excuses aan of gaf ze in elk geval toe dat er vanuit de school fouten waren gemaakt die ze betreurde.

 

Dooddoener

Elke keer als ik begon over het feit dat de school hier enorm tekort was geschoten, schoof het schoolhoofd dit terzijde met de dooddoener dat het geen zin had om nu naar het verleden te kijken maar dat we ons moesten gaan richten op de toekomst.

Uiteraard reageerde ze verder ook niet op mijn opmerking dat kijken naar het verleden wel zo slim is als je wilt leren van je fouten om deze in de toekomst te voorkomen. Al die mensen die uit koppigheid liever hun tong afbijten dan toe te geven dat ze iets fout hebben gedaan, maken zich in mijn ogen compleet belachelijk.

 

Slordig en doodzonde

Met het incident rondom mijn dochter werd het mij duidelijk dat l’histoire se répète.

De laatste jaren had mijn dochter op school veel vrijheid gekregen om te doen wat ze het leukst vond: werkstukjes en spreekbeurten maken over informatieve onderwerpen die haar interesseerden.

Toen ik de eerste drie jaar van de basisschool ook op een Montessorischool zat, deed ik samen met een vriendje precies hetzelfde. Wij maakten werkstukjes over componisten en kunstschilders. Allemaal leuk en aardig totdat aan het eind van de derde klas bleek dat wij beiden achterliepen en dat vriendje moest blijven zitten. Ik ontkwam daaraan, mede omdat wij verhuisden en ik op de nieuwe reguliere school gewoon naar de vierde klas kon gaan.
Prachtig hoor dat de Montessorischool ons naar de filosofie van Maria Montessori lekker had vrijgelaten op onze weg richting zelfstandigheid, zelfontdekking en zelfontplooiing. Maar jammer alleen dat ze daarbij voor het gemak eventjes waren vergeten dat we ook nog reguliere werkjes dienden te maken. Heel slordig en doodzonde, want ik denk dat kinderen die uit zichzelf werkstukken maken over informatieve onderwerpen nou niet bepaald tot de minst slimme kinderen van de klas behoren en dus zeker niet behoren te blijven zitten.

 

Leuke herinneringen

Mijn drie jaar oudere zus had meer pech doordat zij haar hele basisschooltijd op de Montessorischool zat. Ook zij kan zich vooral herinneren dat ze allemaal leuke dingen mocht doen met als gevolg dat ze de rest verwaarloosde en met een MAVO-advies de school verliet. Om daar vervolgens alleen maar negens en tienen te halen en erachter te komen dat er iets niet helemaal goed was gegaan.
Wat het geven van kritiek lastiger (maar niet minder terecht) maakt, is dat mijn zus en ik vooral leuke herinneringen aan onze Montessorischool hebben overgehouden. In de pauzes werd er vaak gevolksdanst en als het in de zomer te warm was in de lokalen, sleepten we gewoon de tafels en stoeltjes naar buiten. Ja, je kunt er veel van zeggen maar leuk was die vrijheid wel.

 

Nadelen van het Montessorionderwijs

Dat mijn dochter nu iets vergelijkbaars overkomt als mijn zus en mij vroeger, zegt in mijn ogen veel over (de nadelen van) het Montessorionderwijs.

Het Montessorionderwijs voldoet blijkbaar prima zo lang als je kinderen hebt die binnen de geboden vrijheid uit zichzelf genoeg zelfdiscipline vertonen om vooral te doen wat ze geacht worden te doen. Maar ironisch genoeg lijkt het systeem minder goed te werken voor kinderen waarvoor de Montessorischolen nou juist zo geschikt zouden moeten zijn: afwijkende kinderen die uit zichzelf geneigd zijn om andere taakjes te gaan doen dan de meest voor de hand liggende en (voor het rapport) belangrijkste.

Vrijheid is leuk, maar als je als leerkracht je leerlingen te vrij laat en niet op tijd bij de les houdt dan gaan ze achter lopen met alle gevolgen van dien.

 

Gebrek aan motivatie

Omdat mijn ex en ik onze dochter niet onder druk wensten te zetten door haar tijdens de zomervakantie nog even snel alle stof te laten inhalen die de school haar het afgelopen jaar had nagelaten te geven, besloten we ons er maar bij neer te leggen dat zij het jaar zou overdoen.   

Opvallend hierbij was dat toen eenmaal de kogel door de kerk was, mijn dochter meteen betere resultaten haalde. Daar waar ze bijvoorbeeld eerst met begrijpend lezen op VMBO-niveau scoorde, was dat even later opeens weer op VWO-niveau. Wat voor mij de bevestiging was van wat ik al vermoedde, namelijk dat mijn dochters mindere resultaten meer te maken hadden met een gebrek aan motivatie en inzet dan aan het niet kunnen volgen van de stof.

Gelukkig redt mijn dochter zich met al haar vriendinnen verder sociaal prima en zal ze wat dat betreft nergens onder lijden. Als vader die moeite heeft met hoe snel de tijd gaat en die mede daardoor de menselijke neiging vertoont om zijn dochter klein te willen houden, zal ook ik het wel overleven.

 

Plusklas

Wel hoop ik dat mijn dochter komend schooljaar een beetje nuttig zal doorbrengen, aangezien ik het idee heb dat ze qua niveau op dit moment al best naar de middelbare school had kunnen gaan. Om verveling te voorkomen, heeft de nieuwe juf haar in elk geval opgegeven voor een plusklas. Wat een beetje apart overkomt natuurlijk: een kind dat is blijven zitten op een plusklas zetten. Een duidelijker signaal dat deze Montessorischool iets niet helemaal goed heeft gedaan, kun je volgens mij niet afgeven.

Al zal het schoolhoofd liever doodgaan dan dat te erkennen.

 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.