ONDERWERP: PRIVÉ - Familie/Gezin - Politiek/Macht
Frustratiegedrag
Mijn jongste zoon vertelde me dat hij best wel populair is in zijn nieuwe klas op de middelbare school. Ik zei hem dat ik heel blij voor hem was dat hij het daar zo naar zijn zin heeft. Want dat scheelt een slok op een borrel.
Je middelbare schooltijd goed doorkomen is niet onbelangrijk in een mensenleven. Voordat je het weet loop je er trauma’s op voor de rest van je leven. Dan zie je jezelf vijftien jaar later terug in een of ander televisieprogramma waarin mensen die vroeger werden gepest, worden “herenigd” met hun pestkoppen van toen. Pestkoppen die zich meestal maar weinig van het pesten kunnen herinneren en zich vaak van geen kwaad bewust zijn. Jaja, waarschijnlijk omdat ze hetzelfde frustratiegedrag inmiddels botvieren op onschuldige collega’s op hun werk.
Tenenkrommende woorden
Ik zal niet meteen beweren dat ik het woord “populair” schaar onder de tenenkrommende woorden. Dus deel drie wordt dit niet (zie columns 6 en 10). Maar het is wel een woord dat bij mij meer negatieve dan positieve associaties oproept.
In mijn ogen klinkt “populair” heel wat populairder dan het naar mijn bescheiden mening zou moeten klinken. Mijn vriend uit column vier gaat nu zeker glimlachen, want noem me koppig of eigenwijs maar de omschrijving van het woord “populair” in de Van Dale klopt niet. Of laat ik het beter zeggen: is niet volledig. “Populair: 1. Bij veel mensen geliefd: populaire muziek 2. Al te joviaal; strevend naar populariteit: populair doen.”
De meeste mensen zullen bij het woord populair denken aan de eerst genoemde omschrijving: wie populair is, is geliefd. Dat mag misschien vaak waar zijn, maar het is minstens zo vaak niet waar.
De meeste mensen zullen bij het woord populair denken aan de eerst genoemde omschrijving: wie populair is, is geliefd. Dat mag misschien vaak waar zijn, maar het is minstens zo vaak niet waar.
Antisociaal en agressief gedrag
Zo wijzen onderzoeken uit dat populair zijn op de middelbare school iets heel anders betekent dan leuk gevonden worden. Wie populair op de middelbare school is, heeft weliswaar een bepaalde status binnen de groep verworven, maar dat wil nog niet zeggen dat hij ook als leuk wordt ervaren.
Ben je op de basisschool een aardig, behulpzaam en sociaal vaardig kind, dan is de kans aanwezig dat je er populair bent. Populair en geliefd betekenen hier nog hetzelfde.
Op de middelbare school gelden echter andere wetten. Ik zal niet meteen zeggen dat je met dezelfde eigenschappen moet uitkijken dat je er niet wordt gepest. Maar feit is wel dat daar waar je op de basisschool vooral populair wordt door het hebben van positieve eigenschappen, dit op de middelbare school verandert. Andere factoren, zoals bijvoorbeeld het vertonen van antisociaal en agressief gedrag, worden steeds bepalender voor de mate van populariteit.
Manipulatief gedrag
Populaire pubers vertonen regelmatig manipulatief gedrag waarbij ze met behulp van een soort verdeel-en-heers tactiek de macht en status verkrijgen die ze willen hebben. Dit soort pubers weten precies hoe ze zich tegen uiteenlopende kinderen moeten gedragen om hun populariteit te vergroten. Waar ze tegen het ene kind bewust heel aardig zullen doen, zullen ze net zo gemakkelijk een ander kind juist weer gaan pesten om op die manier een schare trouwe volgers en ja-knikkende meelopers te vergaren. Dat dit patroon ook bij volwassenen te zien is, lijkt mij een overbodige opmerking. Kijk als voorbeeld maar eens naar populaire (!) populistische (!!) politici of naar enge dictatoren uit verleden en heden.
Waren Hitler en Stalin populair? Jazeker. Waren zij geliefd? Dat is een heel ander verhaal en wisselt enorm. Zeker als je daarbij onderscheid maakt tussen vriend en vijand. Maar ook als je alleen maar naar de “vrienden” kijkt!
Vooral naarmate hun macht groter werd, is het niet gewaagd te veronderstellen dat Hitler en Stalin behalve populair in hun directe omgeving toch vooral meer gevreesd dan geliefd waren onder alle jaknikkers om ze heen. En terecht! Met een extreem paranoïde populaire leider als Stalin hoefde je maar een klein foutje te maken (en zelfs dat was niet eens nodig) en voordat je het wist was je leven voorbij. Waarna andere doodsbange medewerkers dan druk aan de slag moesten gaan om met terugwerkende kracht jouw leven letterlijk en figuurlijk uit te wissen. Dat deden ze door jouw beeltenis op alle relevante foto’s, en dan vooral die waarop je samen met Stalin te zien was, vakkundig weg te gummen. Mijn God, wat zullen die arme stakkers hebben gebaald dat er nog geen Photoshop bestond.
Toestemming om geliefd te worden
Verhalenverteller als ik ben, heb ik mijn zoon natuurlijk het een en ander over het bovenstaande verteld. Hij weet het nu. Hij krijgt van mij toestemming om geliefd te worden, maar ik sta niet toe dat hij populair wordt.
Voor mijn geruststelling: vorig jaar nog noemde zijn juf op de basisschool mijn zoon geliefd in zijn klas. En dat begrijp ik, want hij heeft gelukkig een te lief karakter om een gemene manipulator te zijn dan wel te worden. Dus ik ga er vooralsnog maar van uit dat ook mijn zoon de vergissing maakte door de termen "geliefd" en "populair" over één kam te scheren.
Ja, ik weet het: ik ben een strenge doch rechtvaardige vader. Ik zal ongetwijfeld zeer populair zijn bij mijn kinderen…
Geen opmerkingen:
Een reactie posten