227. COLUMN PLACEBO-EFFECT, WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA FOCUS (NTR), NOCEBO-EFFECT, FILOSOFIE, RENÉ DESCARTES, DUALISME, MONISME, FYSICALISME, MATERIALISME, IDEALISME, REDUCTIONISME, PRIVÉ (DEEL 2/2 - SLOT): De kracht van de suggestie kan een mens maken én breken (placebo-effect en nocebo-effect)

ONDERWERPEN: PLACEBO-/NOCEBO-EFFECT - FILOSOFIE - DUALISME

Placebo-effectgedachte

Ik weet nog precies het moment waarop ik een persoonlijke ervaring had met het placebo-effect. Dat was ruim tien jaar geleden tijdens het laatste jaar van mijn huwelijk waarin zowel mijn vrouw als ik niet bepaald lekker in ons vel zaten.
De psychologe die ik toen af en toe zag, sprak haar vermoeden uit dat ik in een depressie zat. Ondanks dat ik het woord uiteraard kende, was ik niet op de hoogte van de precieze definitie ervan en had ik mede daardoor het begrip nooit met mezelf in verband gebracht. Na invullen van een vragenlijst werd echter al snel duidelijk dat mijn psychologe een punt had.
Onder het mom van “Baat het niet dan schaadt het niet” begon ik vervolgens voor het eerst antidepressiva te slikken. Niet lang daarna betrapte ik mezelf op een placebo-effectgedachte toen ik mijn vrouw een keer spontaan in de keuken zoende. Iets wat ik zeker in dat stadium van ons huwelijk nooit deed, simpelweg omdat ik die behoefte niet voelde. 

Meteen nadat ik haar gezoend had, vroeg ik me af waarom ik dit eigenlijk had gedaan. Was dat omdat ik sinds kort antidepressiva slikte en ze dus blijkbaar werkten of was dat gewoon omdat ik antidepressiva slikte en ik dus geacht werd om mij beter te voelen en dit soort leuke, spontane acties uit te voeren?

Diep in mijn hart wist ik het antwoord op deze vraag al meteen: voilá, het placebo-effect!

 

Het nocebo-effect

Er bestaat trouwens ook een minder bekende tegenhanger van het placebo-effect: het nocebo-effect. Net als “placebo” komt het woord “nocebo” uit het Latijn en betekent “Ik zal schaden”. Daar waar het bij het placebo-effect gaat om een positief verwachtingspatroon, draait het bij het nocebo-effect juist om de negatieve variant.
Ooit zag ik op, ik vermoed, National Geographic een programma over bijgeloof. Er werd een waargebeurd verhaal verteld over een man die in een paar dagen tijd opeens doodziek was geworden terwijl de doktoren met hun handen in het haar zaten omdat ze geen enkele oorzaak voor zijn gezondheidstoestand konden vinden. Het enige wat ze zagen, was dat als er niets zou veranderen de man zou sterven.
De vrouw van de man vertelde hierop aan een van de doktoren wat de werkelijke oorzaak was. Haar man had een paar dagen daarvoor op een begraafplaats een vervelende ontmoeting gehad met de plaatselijke witch-doctor. Deze toverdokter had tijdens een voodoo-achtig ritueel een vloek over de man uitgeroepen waarbij hij een mysterieus poeder uit een flesje over de man had heen gegooid. De man kreeg hierop medegedeeld dat hij snel zou doodgaan en dat niemand daar iets tegen kon doen. En jawel, na deze ontmoeting werd de man daadwerkelijk doodziek.
De dokter die dit verhaal aanhoorde bedacht hierop een plan. De volgende dag kwam hij bij de zieke man langs en vertelde hem dat hij de witch-doctor had gesproken. Hij had de toverdokter gedwongen om te vertellen wat voor soort poeder hij had gebruikt. Het bleek te gaan om een poeder dat hagedisseneitjes bevatte die vervolgens in de maag van de man waren uitgekomen. Eén hagedis had dit overleefd door de overige eitjes te verorberen en die was nu begonnen aan het van binnenuit opeten van het lichaam van de man.

Gelukkig had de dokter een oplossing gevonden: hij hield een kort ritueel waarbij hij de man een injectie gaf. Hierop moest de man overgeven, wat hij deed in een emmer die de dokter hem overhandigde. En kijk, tussen al het braaksel bevond zich een grote levende hagedis in de emmer.

De dokter vertelde de man dat de vloek hiermee was opgeheven. De man was blij en opgelucht en knapte vanaf dat moment zienderogen op.

 

Moraal van het verhaal

Natuurlijk was het verhaal van de dokter verzonnen. Hij had helemaal geen witch-doctor gesproken en de hagedis had hij zelf in de emmer gestopt. Maar dat maakte allemaal niet uit. Het werkte, en daar was het allemaal om te doen geweest. 

Moraal van het verhaal: de kracht van de suggestie kan zo sterk zijn dat hij een mens kan maken (placebo) én breken (nocebo).
Verhalen waar het door het nocebo-effect slechter afliep met de patiënt zijn er overigens ook: bijvoorbeeld over een man die te horen kreeg dat hij door uitgezaaide leverkanker nog maar een paar maanden te leven had. En inderdaad stierf de man binnen dat tijdsbestek. Tijdens de autopsie bleek echter dat de artsen zich hadden vergist. De tumor was klein en niet uitgezaaid. De man was niet gestorven aan kanker, maar aan het geloof dat hij door kanker zou sterven.

 

Filosofische discussies

Wie met elkaar gaat praten over de fascinerende verschijnselen van het placebo- en nocebo-effect loopt kans snel te verzanden in filosofische discussies over het wel of niet bestaan van een scheiding tussen lichaam en geest/ziel: dualisme versus monisme.
Daar waar dé filosoof van het dualisme de Fransman René Descartes (1596-1650) als standpunt had dat mensen zijn samengesteld uit twee substanties - materie (res extensa) en geest (res cogitans) - die op een geheimzinnige, onbekende manier invloed op elkaar kunnen uitoefenen, denk ik er heel anders over.
Van alle monistische tegengeluiden tegen het dualisme spreekt mij het fysicalisme of materialisme misschien nog wel het meest aan: de werkelijkheid kan uitsluitend met fysische eigenschappen beschreven worden. Anders gezegd: alles wat is, bestaat uit materie; het “zijn” gaat vooraf aan het “denken” etc. Waarmee het fysicalisme zich lijnrecht plaatst tegenover de filosofische stroming van het idealisme waarin niet materie maar juist al het geestelijke het enige uitgangspunt is van waaruit iets over de werkelijkheid kan worden gezegd.

Met mijn geloof in het fysicalisme gaat mijn interesse vanzelfsprekend ook uit naar de filosofische vraag binnen het reductionisme, namelijk of je alles wat er mentaal omgaat in de mens kunt reduceren tot louter fysische, biologische eigenschappen. Waarbij ik dus neig naar een bevestigend antwoord.

 

Teren op het placebo-effect

Vele columns kun je vullen met filosofische vraagstukken rondom het wel of niet bestaan van een scheiding tussen lichaam en geest. Feit is in elk geval dat het placebo-effect bestaat, dat het waarschijnlijk nog groter is dan wij denken en dat het allemaal voortkomt uit een ingewikkeld proces in ons lichaam waarbij onze verwachtingen dat iets positief zal werken op zich al voldoende kunnen zijn om positieve effecten teweeg te brengen.
Met dit besef vraag ik me wel eens af hoeveel geneeskundige methoden en medicijnen er op deze wereld circuleren die in feite volledig op het placebo-effect teren. Ik kan me namelijk goed voorstellen dat er- zeker in een verder verleden - diverse geneeskundige middelen en methoden zijn uitgevonden die vervolgens met succes werden getest en ingevoerd waarbij men echter met één klein detail geen rekening hield. Namelijk met de mogelijkheid dat de gezondheidssituatie van de patiënten niet verbeterde door de middelen en methoden zelf, maar enkel en alleen door de verwachtingen van de patiënten dát ze zouden helpen. Ik vermoed dat als ooit hierover de exacte waarheid naar boven komt we er enorm van zullen schrikken.
Aan de ene kant kun je stellen dat dat toch niets uitmaakt zo lang als het allemaal maar werkt. Maar aan de andere kant moet je dan ook accepteren dat het placebo-effect onze economie onnodig veel geld kost. We praten dan over miljarden die elders veel nuttiger zouden kunnen worden besteed.

 

Sinds kort slik ik weer nieuwe antidepressiva. Maar zeker na het schrijven van deze columns vraag ik me opnieuw sterk af of ze wel zullen helpen. Ik weet dus dat antidepressiva op zich niets doen, maar ik weet ook dat als ik erin zou geloven ze waarschijnlijk wel zullen werken. Hoe moet je in godsnaam in iets geloven waarvan je weet dat het eigenlijk nergens op slaat? Mmm, lastig hoor. Ik vraag me trouwens af hoeveel gelovigen er dagelijks met dezelfde vraag worstelen.

 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

Focus (NTR): Het Placebo-effect

226. COLUMN PLACEBO-EFFECT, STERKER DAN GEDACHT, WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA FOCUS (NTR), ANTIDEPRESSIVA VERSUS PLACEBO'S, FILOSOOF FRIEDRICH NIETZSCHE, DER WILLE ZUR MACHT (DEEL 1/2 - DEEL 2 VOLGT HIERNA): Waar de illusie sterker is dan de waarheid - kies dan voor de illusie

ONDERWERPEN PLACEBO'S - ANTIDEPRESSIVA - FILOSOOF NIETZSCHE

 

Paracetamol versus placebo

Een klein onderzoekje in Nieuw-Zeeland toont aan dat bij mensen met griep paracetamol even goed werkt als een placebo. Dit sluit aan op een uitzending die ik onlangs zag van het wetenschappelijk NTR-programma Focus over het placebo-effect (placebo komt uit het Latijn en betekent “Ik zal behagen”).
Dit fenomeen waarbij placebo’s of neppillen aan patiënten worden gegeven die vervolgens gewoon even goed als echte medicijnen blijken te werken, heeft mij altijd gefascineerd.

 

Placebo-effect sterker dan gedacht

In de uitzending van Focus wordt duidelijk gemaakt dat het placebo-effect nog een stuk sterker is dan gedacht. Zo hebben experimenten aangetoond dat als mensen zonder het te weten een placebo krijgen het daarna niet alleen beter met ze gaat omdat ze mentaal denken dat het na inname van dit “medicijn” wel beter zal gaan, maar ook omdat de placebo daadwerkelijk fysiek een verandering in het lichaam teweegbrengt.
Dan ziet men bijvoorbeeld aan hersenscans dat er na inname van een placebo in de hersenen stofjes ter pijnverlichting zijn aangemaakt zoals dat ook gebeurt bij inname van echte medicijnen.

Natuurlijk zijn er grenzen aan het placebo-effect en kunnen placebo’s geen gebroken benen of kanker genezen. Maar dat we het effect nog steeds onderschatten, wordt steeds duidelijker.
Zelfs als je tegen een patiënt zegt dat hij een placebo krijgt, heeft het vaak een positief effect. In de uitzending zien we een patiënte die ervan op de hoogte was dat ze als experiment placebo’s tegen haar hevige rugpijn kreeg. Ondanks haar eigen scepsis en verbazing bleek ze er enorm van op te knappen. Toen het experiment echter stopte, gebeurde wat je al kunt raden: de rugpijn keerde even snel terug als dat die eerder was verdwenen. Omdat de doktoren haar geen placebo’s meer mochten geven, deed ze vervolgens nog vergeefse pogingen om bij apotheken placebo’s aan te schaffen.
Neem dan een pepermuntje en beeld je in dat het een medicijn is denk je dan, maar zo werkt het niet. Om placebo’s te laten werken, moet je het wel serieus aanpakken. Zo werken grote placebo’s beter dan kleine, twee placebo’s beter dan één, duurdere beter dan goedkopere en rode placebo’s beter tegen pijn en blauwe beter tegen angst.

 

Antidepressiva

Wat jammer toch dat ik met mijn aanleg voor en last van existentieel-achtige depressies niet alleen aardig op de hoogte ben van het placebo-effect maar bovendien veel rationeler in elkaar steek dan een gemiddeld mens. Waar rationaliteit normaal gesproken mijn kracht is, werkt het in dit geval duidelijk tegen me.
Jarenlang heb ik met tussenpozen diverse antidepressiva gebruikt, maar ik kan niet zeggen dat ik veel verschil merkte. Geen wonder als je bedenkt dat ik naast mijn al aanwezige kennis over het placebo-effect ook op de hoogte ben van een onderzoek uit 2008 dat aantoonde dat placebo’s bij ”gemiddeld” (niet zwaar) depressieve personen ongeveer even goed werkten als echte antidepressiva. Alleen voor zwaar depressieve mensen bleken antidepressiva iets zinvoller te zijn dan placebo’s.
Ervan uitgaande dat dit klopt, hoef je geen wiskundig genie te zijn om hieruit op te maken dat de in antidepressiva aanwezige stofjes voor gemiddeld depressieve mensen dus blijkbaar niets doen. Een eenvoudige rekensommetje leert tenslotte dat anders de groep mensen die tijdens het onderzoek de echte antidepressiva kreeg beter zou hebben moeten scoren dan de placebogroep.
Eindconclusie: geef mensen met gemiddelde depressies neppillen óf antidepressiva (dat maakt niet uit), zeg dat het een antidepressivum is en het werkt bij beide varianten in dezelfde mate. Wat in de praktijk neerkomt op ongeveer vijftig procent (of andersom geredeneerd: bij ongeveer vijftig procent werken antidepressiva dus sowieso niet). Allemaal simpelweg omdat voor deze mensen de illusie sterker werkt dan de waarheid.

 

Filosoof Friedrich Nietzsche en Der Wille zur Macht

Om even een filosofische zijsprong te nemen: dat soms de illusie sterker is dan de waarheid doet mij denken aan de deugdethiek van de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900) waarin centraal staat dat de waarheid en de illusie deugdelijk zijn als ze je sterker maken en ondeugdelijk zijn als ze je verzwakken. Een bekende uitspraak van Nietzsche hierbij is: “Waar de illusie sterker is dan de waarheid - kies dan voor de illusie.”

Het betreft hier standpunten die je weer kunt beschouwen als onderdeel van de rode draad door Nietzches filosofie: de wil tot macht.

De theorie rondom “Der Wille zur Macht” draait om Nietzsches overtuiging dat het leven in het universum gedicteerd wordt door de wil tot macht. Degenen met de sterkste wil tot macht, door Nietzsche übermenschen genoemd, zetten zich met hun nieuwe moraal af tegen de heersende slavenmoraal waarbij nederigheid, medelijden en vergeving de centrale deugden waren.
Dat Friedrich Nietzche met deze op het het recht van de sterkste gestoelde theorie decennia later bijzonder populair zou worden onder hooggeplaatste nazi's/fascisten mag geen verrassing worden genoemd. Zo beschouwde Adolf Hitler Nietzsche als zijn favoriete filosoof. 

 

Wat kost meer: geloof of waarheid?

Nog een kleine kanttekening bij mijn opmerking “dat maakt niet uit” bij de hierboven genoemde eindconclusie: kijkend naar het geld maakt dat natuurlijk wél heel veel uit. Als je alle in Nederland voorgeschreven antidepressiva zou vervangen door goedkope placebo’s zou dat jaarlijks vele honderden miljoenen euro’s schelen.
Wat bij mij de boeiende, beetje filosofische vraag oproept wat deze wereld eigenlijk meer zou kosten: geloof of (de) waarheid? Een fascinerende vraag om over na te denken.

Hierna volgt deel 2. 

 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

Focus (NTR): Het Placebo-effect

 

225. COLUMN ANOUCHKA VAN MILTENBURG, AFTREDEN VVD VOORZITTER TWEEDE KAMER, GESCHREVEN ONGESCHREVEN WETTEN IN DE POLITIEK, ACTUALITEIT: Mijn complimenten Anouchka, goed gedaan hoor meid!

AFTREDEN ANOUCHKA VAN MILTENBURG VVD VOORZITTER 2E KAMER

 

Anonieme klokkenluider

Dankzij een document van een anonieme klokkenluider binnen de Nederlandse politiek ken ik een geheim dat ik hierbij deel met mijn trouwe lezers. Uiteraard heb ik het document na inzage meteen door de papierversnipperaar gehaald en zal ik alles ontkennen als iemand mij hier ooit vragen over gaat stellen.

 

Handboek voor de beginnende politicus

Het document getiteld “Handboek voor de beginnende politicus” (2014) bestaat uit een reeks op papier gezette ongeschreven wetten binnen de politiek. Het document is samengesteld door een aantal slimme spindoctoren die het wel zo handig leek om alle ongeschreven wetten binnen de Nederlandse politiek samen te voegen tot één overzichtelijk geheel. Sindsdien krijgt iedere beginnende politicus in het diepste geheim dit handboek uitgereikt zodat hij precies weet hoe hij zich in het politieke theater dient voort te bewegen.

 

Geschreven ongeschreven wetten

Tussen al deze geschreven ongeschreven wetten pik ik er eentje als voorbeeld uit. Het gaat om ongeschreven wet 11.1: “Wat te doen bij gedwongen aftreden?”
Deze ongeschreven wet luidt als volgt: “Indien u in uw functie ernstige fouten of blunders hebt begaan die naar boven zijn gekomen en met geen mogelijkheid meer te herstellen zijn, dient u de eer aan uzelf te houden. Het aankondigen dat u aftreedt doet u door middel van het afleggen van een korte verklaring. Heel belangrijk hierbij is dat u de verklaring kort houdt en dat u na afloop onmiddellijk de zaal verlaat zonder ook maar één vraag van de pers te beantwoorden. Erken nooit schuld, beweer dat u altijd zorgvuldig heeft gehandeld, maak duidelijk dat u aftreedt in het algemeen belang (bijvoorbeeld door te verklaren dat u met uw aftreden wilt voorkomen dat er onrust op uw werkplek ontstaat en er anderen mee belast worden) en laat weten dat u trots bent op alles wat u met deze prachtige baan heeft bereikt en vergeet tenslotte natuurlijk niet al uw collega’s hartelijk te bedanken voor de mooie tijd en fijne samenwerking.”

 

Aftreedspeech Anouchka van Miltenburg

Van VVD Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg was al bekend dat ze het handboek van A tot Z uit haar hoofd had geleerd alvorens deze door de papierversnipperaar te gooien en afgelopen zaterdag zagen we daar het definitieve bewijs van tijdens haar aftreedspeech. Mijn complimenten Anouchka, goed gedaan hoor meid!

Daar waar ik zelf het hebben van zelfkennis, het geven van zelfkritiek en het tonen van kwetsbaarheid altijd zal blijven zien als tekens van kracht zullen in de politiek en op vele andere hoge (machts) posities altijd andere – ongeschreven - wetten blijven gelden. In deze wereld waarin het recht van de sterkste meer geldt en overheerst dan waar dan ook, kent men dergelijke "zwaktes" niet. 

 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

 

224. COLUMN DASCHA GRAAFSMA, ZELFMOORD OF NIET, DOOD TALITHA STORM, ASTRID STORM, SÉBAS DIEKSTRA, PAUW, ROL POLITIE EN JUSTITIE BIJ ONDERZOEKEN NAAR MOGELIJKE ZELFDODINGEN, ACTUALITEIT: Doe eerst onderzoek en trek daarna je conclusies, hoe moeilijk kan dat zijn?

DASCHA GRAAFSMA - TALITHA STORM - ZELFMOORD OF NIET? 

 

Dexter

De afgelopen maanden heb ik de serie Dexter gezien (zie ook column 219). De serie gaat over Dexter Morgan die als forensisch bloedexpert bij de politie van Miami werkt om moorden op te lossen, maar die in zijn vrije tijd als seriemoordenaar zelf vrij rondlopende moordenaars ombrengt die door de mazen van het politienet zijn gekropen.
Dexter is uitmuntend in zijn werk, wat ook meteen verklaart waarom hij als seriemoordenaar zo succesvol kan zijn. Dexter hoeft maar op een plaats delict te komen, het levenloze lichaam en de bloedsporen te zien (en uiteraard te fotograferen) en hij weet precies hoe de moord is gepleegd. En als het even meezit - doordat de moordenaar in de politiedatabase staat - weet men door het gevonden DNA daarna ook snel wie het gedaan heeft.

 

Dascha Graafsma

Ondanks dat ik natuurlijk goed besef dat televisie geen werkelijkheid is, betrapte ik mezelf tijdens het kijken van Dexter toch op de gedachte dat het in het echt met alle huidige technische middelen en DNA-sporen ook wel in grote lijnen zo zal gaan.
Wellicht dat het in het gewelddadige Miami wel zo werkt, maar in Nederland zijn we nog lang niet zover. Dat bleek onlangs toen de zestienjarige Dascha Graafsma in Hilversum na een avond stappen in de vroege ochtend van zaterdag 28 november door aanrijding door een trein tragisch om het leven kwam.

Zelfmoord concludeerde de politie onmiddellijk, wat toevallig (?) voor hen en justitie natuurlijk ook het "beste" zou uitkomen. In zo'n geval kan het dossier tenslotte meteen worden gesloten en hoeft men verder geen onderzoek meer te verrichten.
Maar de vader van Dascha die zijn dochter niet anders kende dan als een blij, vrolijk, "vlinderig" kind geloofde niets van deze conclusie en zocht de media op. Naar het nu uitziet niet onterecht, want inmiddels is uit pathologisch onderzoek gebleken dat er in het lichaam van Dascha behalve alcohol ook twee sporen van drugs zijn gevonden “die je liever niet in je lichaam wilt hebben”. Hierdoor blijft de mogelijkheid open dat niet de drang om niet te willen blijven leven, maar het “gewoon” bewust dan wel onbewust innemen van drugs het drama heeft veroorzaakt.

 

Astrid en Talitha Storm

Wat ik te gek voor woorden vind aan dit verhaal, is dat men het zover laat komen dat een vader van een overleden kind zich genoodzaakt voelt om de media op te gaan zoeken om ervoor te zorgen dat er in elk geval grondig onderzoek wordt verricht. Terwijl het mij niet minder dan vanzelfsprekend lijkt dat dat in dergelijke situaties altijd gebeurt.
Dat dit echter een naïeve gedachte is, maakte Astrid Storm mij duidelijk in het actualiteitenprogramma Pauw van afgelopen dinsdag. Astrid is de moeder van Talitha die in 2013 om het leven kwam toen zij door een trein werd aangereden. Opvallend aan dit verhaal is dat Talitha op het moment van aanrijden roerloos op het spoor lag, maar dat de moeder gewoon te horen kreeg dat haar dochter voor de trein was gesprongen.
Astrid vertelde dat ze tot op de dag van vandaag nog steeds niet weet wat er precies is gebeurd, vooral omdat het onderzoek naar de dood van haar dochter al vanaf de eerste minuut misliep. Zo werd door politie en justitie meteen de conclusie getrokken dat het om zelfdoding zou gaan, terwijl er toch duidelijk een aantal vreemde zaken speelden waaronder dus het bijzondere feit dat Talitha roerloos op het spoor lag op het moment van aanrijden.

 

Nooit onderzoek verricht

De onmiddellijke aanname van zelfmoord als oorzaak is de reden dat er verder nooit onderzoek is verricht; noch naar het lichaam van Talitha, noch naar haar kleren, noch naar (eventueel - in geval van een misdrijf - sleep) sporen etc.

Nog een verbijsterend detail aan deze zaak is dat er direct na het drama nooit foto’s zijn gemaakt op en rond het spoor en lichaam. Iets wat ik echt niet kan begrijpen aangezien ik ervan uitga dat dat een standaardprocedure is in dit soort situaties.
Het meest choquerende aan alles vind ik echter de constatering dat wat in mijn ogen les één zou moeten zijn in het handboek van de politie voor wat betreft de werkwijze in dit soort situaties gewoon niet is gehanteerd: doe eerst onderzoek en trek daarna je conclusies. Hoe moeilijk kan dat zijn?

 

Rol geld

Typerend voor de wereld waarin wij leven is dat ook hier weer geld een belangrijke rol heeft gespeeld: wanneer er een dode valt op het spoor gaat de hoogste prioriteit uit naar het zo snel mogelijk vrijmaken van de rails zodat de treinen weer door kunnen rijden.
Maar juist om deze reden lijkt het mij des te vanzelfsprekender dat voor deze situaties een standaardprocedure zou bestaan die erop uit is om in zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk gegevens te verzamelen door middel van sporenonderzoek ter plaatse én - essentieel - door het maken van heel veel foto’s die de mogelijkheid openhouden voor onderzoek achteraf.

 

Advocaat Sébas Diekstra en waarheidsvinding

Heel ironisch vond ik te horen dat Sébas Diekstra, de advocaat van Astrid Storm, aangaf dat zijn rol in deze zaak tot op heden was geweest om politie en justitie achter hun broek aan te zitten om ervoor te zorgen dat zij alsnog aan waarheidsvinding gaan doen in plaats van aan tunnelvisie. Ironisch omdat het wel de omgekeerde wereld lijkt: een advocaat die zich bezighoudt met waarheidsvinding (niet zijn taak) en een officier van justitie die dat niet doet (wél zijn taak).
Wat mij voor de zoveelste keer terugbrengt op mijn standpunt dat de rechtspraak niet deugt omdat daarin waarheidsvinding en rechtvaardigheid altijd centraal zouden moeten staan terwijl dat helaas nog niet gebeurt (lees mijn columns over rechtspraak en advocaten). 

 

Zonder waarheidsvinding geen rechtvaardigheid

Natuurlijk begrijp ik overigens goed dat bij dit soort drama’s altijd het risico aanwezig is wat Peter R. de Vries in de uitzending van Pauw ook benoemde: veel ouders van kinderen die zelfmoord plegen, hebben moeite om zich erbij neer te leggen dat hun kind zelfmoord heeft gepleegd. Hierdoor hebben ze de neiging om zich uit schuldgevoel vast te klampen aan een zaak met als “hoop” dat er als eindconclusie uitkomt dat een misdrijf en niet zelfmoord de oorzaak van de dood van hun kind is.

Mede door dit risico is de mening van de ouders in dit verhaal minder relevant. Wat het meest relevant is, is dat het bij dit soort drama's bij politie en justitie een vanzelfsprekendheid en vaste procedure wordt dat er eerst grondig onderzoek plaatsvindt alvorens er conclusies worden getrokken waardoor de ware toedracht van wat er werkelijk is gebeurd naar boven komt. 
Ik kan het niet vaak genoeg herhalen: waarheidsvinding is en blijft de basis van een goede rechtspraak. Zonder waarheidsvinding geen rechtvaardigheid.

 

The Staircase

Wat jammer toch dat de in zijn werk foutloze Dexter in werkelijkheid niet bestaat.
Belangrijke les in het echte leven is dat je altijd en eeuwig kritisch moet blijven aangezien er op alle niveaus mensen rondlopen die grote fouten maken, zelfs daar waar het om leven en dood draait.
Het doet me denken aan de spannende documentaire "The Staircase" waarin de Amerikaanse schrijver Michael Peterson op een avond zijn vrouw dood onderaan de trap vindt. Hij beweert dat ze van de trap is gevallen, maar hij wordt door de staat aangeklaagd en veroordeeld voor moord.
Omdat de deskundigen van beide partijen gek genoeg hele verschillende meningen hebben over wat de sporen op en rond het lichaam feitelijk aantonen, is en blijft Michael Peterson de enige die weet wat er precies is gebeurd.

Maar Dexter zou het wel weten...

 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

223. COLUMN OPROLLEN GROOTSTE KINDERPORNONETWERK TER WERELD, UITZENDING PAUW VRIJDAG 28 NOVEMBER 2015, MAKEN EN VERSPREIDEN GEAVANCEERDE ANIMATIEKINDERPORNO, WALGELIJK MAAR DE REALITEIT, NATURE EN NURTURE, ACTUALITEIT: Briljant: kinderporno bestrijden door verspreiden

 

OPROLLEN GROOTSTE KINDERPORNONETWERK TER WERELD

 

Gemengde gevoelens

Meestal als ik een column schrijf, zoek ik op internet naar achtergrondinformatie om mijn argumenten met feiten te kunnen onderbouwen en om in één moeite door mijn kennis over het betreffende onderwerp te vergroten. Met gemengde gevoelens heb ik dat deze keer niet gedaan (stom, zie reactie onderaan!*).
Gemengde gevoelens omdat ik aan de ene kant vind dat ik boven de bezwaren tegen het opzoeken van dit onderwerp moet staan. Het gaat hier tenslotte enkel om het zoeken naar informatie om mijn betoog in deze column te versterken. Bovendien houd ik niet van taboes aangezien iets ontkennen of wegstoppen nog nooit iets heeft opgelost. Dit in tegenstelling tot open en eerlijk met elkaar communiceren over gevoelige onderwerpen.
Aan de andere kant begrijp ik mezelf ook wel weer waarom ik geen zin heb om op mijn computer in google het woord “kinderporno” in te gaan tikken. Afgezien van dat Edward Snowden (zie ook column 91) mij het paranoïde gevoel heeft bezorgd dat je in zo’n geval de rest van je leven bij geheime diensten over de gehele wereld in the picture staat als potentieel kinderpornoliefhebber, wil ik ook gewoon niet weten wat ik dan allemaal zal tegenkomen. Al ga ik er daarbij nog wel voor het gemak van uit dat het allemaal zal meevallen aangezien ik mag aannemen én hoop dat je eerst nog flink wat hobbels zal moeten nemen alvorens je echte kinderporno op internet tegenkomt. Of ben ik nu vreselijk naïef?

 

Geavanceerde digitale animatiekinderporno

Aanleiding van mijn column over dit gevoelige onderwerp is de uitzending van Pauw van afgelopen vrijdag waarin twee mannen van de politie vertelden hoe zij onlangs in nauwe samenwerking met een aantal andere landen het grootste kinderpornonetwerk van de wereld wisten op te rollen.
Over dit succes en alles wat er verder aan tafel bij Pauw over werd verteld, heb ik weinig opmerkingen. Maar het schoot mij te binnen dat een tijd terug in De Wereld Draait Door ooit iemand te gast was die een even eenvoudig als - in mijn ogen - briljant plan had op het gebied van de aanpak van kinderporno: kinderporno bestrijden door verspreiden.

Zijn voorstel: laat mensen (pedofielen, pedoseksuelen of andere kinderpornogebruikers* lijkt me, want een gemiddeld persoon zal daar niet snel voor te porren zijn vermoed ik) met behulp van de geavanceerde digitale animatietechnieken van deze tijd kinderporno maken en verspreiden. Enthousiast is natuurlijk niet het goede woord, maar ik weet wel dat ik het meteen een geweldig idee vond. Maar ik geloof dat ik een van de weinigen was, want bijster veel bijval kreeg de beste man niet. Wat overigens ook mede veroorzaakt kan zijn door het "kleine" detail dat als men dit plan ooit zou willen gaan uitvoeren eerst nog even de wet moet worden aangepast die verspreiding van kinderporno op welke wijze dan ook (echt of digitaal getekend) verbiedt.*
Hoe vreemd dit plan in eerste instantie misschien ook overkomt, ligt het achterliggende doel voor de hand: als je pedofielen, pedoseksuelen of anderen* met de drang naar kinderporno een platform biedt waar geavanceerde digitale animatiekinderporno te vinden is, worden échte kinderen hopelijk (meer) met rust gelaten en scheelt dat een boel ellende en kinderleed in de wereld. Je mag namelijk hopen dat zoiets voor veel kinderpornoliefhebbers een uitkomst biedt, bijvoorbeeld doordat het resulteert in een enorme vermindering van schaamtegevoelens.

Anders dan gemiddeld

Naar een belangrijke reden waarom dit plan niet goed werd ontvangen, kan ik wel raden en die sluit feilloos aan op mijn vorige twee columns (zie 221 en 222). Gechargeerd gezegd komt het erop neer dat een gemiddeld mens kinderporno (vanzelfsprekend) walgelijk vindt en daarbij meestal ook nog van mening is dat iedere pedofiel, pedoseksueel of andere kinderpornogebruiker* die ernaar kijkt en/of eraan verslaafd is het niet verdient om te leven en dood moet.
Hoe begrijpelijk ik deze gedachtes en emoties ook vind, kijk ik verder dan dat. Om te beginnen moeten we beseffen dat het gewoon niet zo is dat wij allemaal ongeveer hetzelfde zijn maar dat sommige mensen in hun leven toevallig de onbegrijpelijke keus maken om een pedofiel of ander seksueel afwijkend persoon* met een verslaving aan kinderporno te worden.

Om dit fenomeen te begrijpen, zullen we vooral naar de nature-kant (lees: de hersenen) van de betreffende pedofielen, pedoseksuelen en andere kinderpornoliefhebbers* moeten kijken. Net als bij psychopaten of mensen met andere extreme psychische stoornissen of afwijkingen zijn de hersenen van verslaafden aan kinderporno nu eenmaal ook anders dan gemiddeld.

Verder kunnen de nurture-omstandigheden van deze kinderpornoverslaafden ook niet onbelangrijk zijn, zeker daar waar zij opgroeien in een omgeving waarin de aanwezige verkeerde seksuele prikkels in plaats van gekanaliseerd en gedempt juist opgewekt, aangemoedigd en versterkt worden.

Druppels op een gloeiende plaat

Wie denkt dat je kinderporno(liefhebbers) kunt verbannen uit deze wereld, moet ik teleurstellen: dat zal nooit gebeuren.₁ Net als dat je het kwaad in het algemeen nooit zult kunnen uitroeien. Dus blijft er maar één mogelijkheid over: accepteren dat het er is en proberen het te kanaliseren en in zo acceptabel mogelijke banen te leiden.
Dat dan toch het plan van het maken van digitale animatiekinderporno niet “enthousiast” wordt ontvangen, is dan ook - afgezien van de problemen ten aanzien van (het moeten aanpassen van) de wet* - naar mijn mening geheel te wijten aan het geven van de voorkeur aan het door walging wegkijken en het daardoor ontkennen van dit vreselijke probleem boven het onder ogen zien van de realiteit en kijken wat je eraan kunt doen.
Walgen van kinderporno(liefhebbers), pedofielen,pedoseksuelen en alles daar omheen (en dus ook van digitale animatiekinderporno) en ze allemaal dood wensen, lost niets op. En hoe goed ik het werk ook vind van de politiemannen bij Pauw en uiteraard van mening ben dat ze daarmee moeten doorgaan, betwijfel ik ook of dit soort oplossingen niet gewoon druppels zijn op een gloeiende plaat.

Zoals uit de gesprekken bij Pauw helaas al duidelijk werd, neemt kinderporno in deze keiharde wereld de laatste tijd alleen maar enorm toe en dus vrees ik dat daar waar er aan de ene kant een kinderpornonetwerk wordt opgerold er aan de andere kant weer even snel een nieuw netwerk zal opduiken.
Het maken en verspreiden van geavanceerde digitale animatiekinderporno (en dit mogelijk maken door een wijziging in de wet*) lijkt mij een stuk geschikter als poging om daadwerkelijk structureel iets aan het probleem te doen. Preventie - wat voor mij hier inhoudt: het zoveel mogelijk voorkomen dat echte kinderen voor kinderporno worden ge-/misbruikt - is nog altijd veel beter dan handhaving.

Een column schrijven zonder achtergrondinformatie op te zoeken; het is me gelukt (maar het was zeer onverstandig!*). Al besef ik wel dat vanaf het moment van publiceren van deze column op internet voortaan mijn naam en het woord “kinderporno” soms in één zin te vinden zijn. Walgelijk, maar wel de realiteit.

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

₁ Met één belangrijke “Zeg nooit nooit”-toevoeging van het type wetenschapper dat ik ben: ik denk wel dat ooit de dag zal aanbreken waarop de wetenschap zover is dat extreme afwijkingen en stoornissen in de hersenen aangepakt kunnen worden waardoor ze niet meer voorkomen. De tijd zal het leren (maar dat maak ik niet meer mee).
* BELANGRIJK: zie interessante en nuttige opmerking/reactie onderaan! 

222. COLUMN COMMUNICEREN MEEST WIJDVERBREIDE MISVERSTAND ONDER MENSEN, GROOTSTE FOUT IN GEDRAG, COMMUNICATIE EN OMGANG MET ELKAAR, SIMPELE TERUGKERENDE PATRONEN, KAPITALISME EN RELIGIE (DEEL 2/2, SLOT): Oei, dat is lastig

ONDERWERP: MEEST WIJDVERBREIDE MISVERSTAND ONDER MENSEN

 

Seriemoordenaar of pedofiel

De nature en nurture verschillen tussen mensen op deze aardbol zijn gigantisch. En toch houden wij allemaal - zowel gelovigen als niet-gelovigen - niet op om anderen in meer of mindere mate continu te benaderen en te beoordelen én veroordelen vanuit ons eigen perspectief en referentiekader en vanuit onze eigen nature en nurture omstandigheden. Terwijl als je daar een beetje over doordenkt je al snel kunt concluderen dat dat eigenlijk nergens op slaat.
Laten we eerlijk zijn én confronterend: als ik qua nature en nurture net zo in elkaar had gezeten als een terrorist van de Islamitische Staat wie zegt mij dan dat ik niet precies dezelfde persoon als deze terrorist was geweest?
Persoonlijk zie ik ook geen enkele reden om te twijfelen aan mijn overtuiging dat als ik qua nature en nurture hetzelfde had meegekregen als bijvoorbeeld een seriemoordenaar of een pedofiel dat ik dan ook “gewoon” een seriemoordenaar of pedofiel zou zijn geweest.
Waarbij ik overigens meteen wil benadrukken dat ik deze twee niet over één kam wil scheren. Daar waar een pedofiel gewoon onschuldig en ongevaarlijk kan zijn zo lang als hij in de praktijk niets (kwaads) met zijn pedofiele gevoelens doet, geldt dit niet voor een seriemoordenaar. Wie eenmaal het etiket seriemoordenaar krijgt opgepakt, moet zich ernstig zorgen maken aangezien er dan kennelijk al aardig wat kwaads is geschied.

 

Opeens vanuit het niets

Het kan niet zo zijn dat iemand die qua nature en nurture precies op mij lijkt op een punt in zijn leven opeens vanuit het niets besluit de keus te maken om een seriemoordenaar of pedofiel te worden. Daarvoor moet je simpelweg anders in mekaar zitten.
Ter geruststelling moet ik natuurlijk niet onvermeld laten dat dit mechanisme net zo goed de andere, positieve kant op werkt. Als ik op het gebied van de nature en nurture - aangevuld met dezelfde onmisbare hoeveelheid geluk - precies hetzelfde had meegekregen als bijvoorbeeld een beroemde politicus of acteur dan was ik nu waarschijnlijk ook gewoon een beroemde politicus of acteur geweest.
De mens dient te beseffen en erkennen dat het niet zo werkt dat wij allemaal in grote lijnen hetzelfde zijn maar dat de een om wat voor vage reden dan ook toevallig “kiest”voor een “carrière” als seriemoordenaar en de ander voor een carrière als hulpverlener bij het Rode Kruis.
Wie mijn nature en nurture omstandigheden zou hebben meegekregen, was waarschijnlijk net zo geworden als ik, én vice versa. Want redeneren dat je in dat geval heel anders zou hebben gehandeld dan ik is gedacht vanuit je eigen nature/nurture persoonlijkheid en verliest om die reden onmiddellijk alle geloofwaardigheid. 

 

Tabula rasa

Vanuit de behoefte aan controle over zijn leven wil de mens het liefst horen dat wie in tegenstelling tot hijzelf hele slechte, kwaadaardige eigenschappen vertoont (zoals die van een moordenaar) gewoon de verkeerde keuzes heeft gemaakt. Deze gedachte, dat wij allemaal een keus hebben, is tenslotte veel prettiger dan het angstige idee dat wij wellicht niet of nauwelijks een keus hebben of in elk geval veel minder dan wij denken.
Het meest geruststellende is het geloof dat wij mensen als een soort tabula rasa of ongeschreven blad ter wereld komen en dat we vanaf dat moment zelf mogen gaan kiezen wie we worden en welke kant we opgaan.
Wisful thinking noem ik dat. Feit is dat al voordat je het eerste levenslicht ziet - en zonder dat je er iets aan kunt doen of veranderen - er biologisch al heel veel voor je bepaald is dat een grote invloed zal gaan hebben op je kansen in het leven: gezondheid, uiterlijk, IQ, EQ, karaktereigenschappen etc.

Vervolgens word je dan ook nog meteen vanaf de geboorte geconfronteerd met allemaal nurture-factoren die jou verder gaan vormen en waar je, zeker tijdens je jeugd, evenmin veel invloed op kunt uitoefenen.
Voordat je goed en wel beseft wat er is gebeurd, hebben nature en nurture jou in de basis gemaakt tot wie jij bent. En jij maar denken dat je toch echt zelf altijd de touwtjes in handen had.
Nee, dat de stelling dat alle mensen ongeveer hetzelfde zijn en starten vanuit een zelfde soort startpositie niet houdbaar is, lijkt mij wel duidelijk.

 

De hersenen van een psychopaat

Wie met deze conclusie terugkeert naar het onderwerp religie uit het begin van deze column(s) stuit op een aantal interessante vragen zoals deze: hoe bepaal je in godsnaam wie straks in de hemel moet komen en wie in de hel?

Degene die daar over gaat, benijd ik niet. Om hierover een goede beslissing te kunnen nemen, zul je tenslotte met zoveel variabelen rekening moeten houden dat het haast ondoenlijk wordt. Waar de ene persoon qua nature en nurture bijvoorbeeld zeer goed is bedeeld, heeft de ander niet alleen de hersenen van een psychopaat maar is hij ook nog eens opgevoed in een criminele achterbuurt in Colombia. Oei, dat is lastig.
En dan praat ik nog niet eens over de ontelbare andere dilemma’s die aan de hemelpoort moeten spelen: komt een baby die doodgaat per definitie in de hemel? Zo ja: dat is lekker makkelijk. Dan was ik ook graag als baby doodgegaan met als beloning voor eeuwig een plek in de hemel. Alle zware criminelen zullen het met me eens zijn: ook zij waren tenslotte ooit lieve, onschuldige baby’s. Met als enig verschil dat zij wél de pech hadden om nog een tijd lang door te moeten leven.

 

Angst voor de dood

Het is dat ik deze column zelf heb geschreven, anders had ik me er ook door aangevallen hebben kunnen voelen. Wie mijn columns volgt, weet tenslotte dat ik me regelmatig opwind over het (onrechtvaardige) gedrag van bepaalde mensen in deze wereld waarbij ook ik niet ontkom aan (ver)oordelen. En zoals nu uit deze column blijkt, is dat eigenlijk totaal zinloos aangezien ieder mens qua nature en nurture nu eenmaal enorm van elkaar verschilt en je dat beter kunt accepteren dan de illusie te hebben daar iets aan te kunnen veranderen.
Gelukkig ben ik me daar terdege bewust van en heb ik me met mijn columns nooit als doel gesteld om mensen te veranderen. Hoe mooi (en verstandig) het ook zou zijn als een I.S.-terrorist op een dag mijn columns leest en denkt van verdomd hij heeft een punt, is dat niet bepaald realistisch.
Wat daarentegen wel realistisch en haalbaar is, is om te proberen om lezers aan het denken te zetten. Dat ze iets lezen en denken van goh dat wist ik niet of zo heb ik het nog nooit bekeken. Als er heel af en toe iemand is die dit overkomt tijdens het lezen van mijn columns ben ik al blij en trots.

In de eerste plaats ben ik mijn columns gaan schrijven vanuit de behoefte om iets te gaan doen met alles wat er in mijn hoofd omgaat. Zoals voor meer gedesillusioneerde schrijvers geldt, beschouw ik het van me afschrijven en ventileren van al mijn gevoelens en frustraties vooral als een soort van therapie.
Maar in feite is natuurlijk gewoon mijn ego de echte drijfveer achter mijn drang om columns te schrijven. Ik wil dat mijn kinderen ze later me plezier teruglezen en beseffen dat hun vader meer was dan die vader met die mislukte carrière (welke carrière?). Ik wil herinnerd worden. Ik wil wat volgens de Britse filosoof Alain de Botton elk mens wil: geliefd, gewaarderd en gerespecteerd worden. Wie scherp is, beseft dat als je dit nog eventjes doortrekt, je al snel tot de ware kern komt. Een kern die naar de mening van de Britse schrijver Redmond O'Hanlon tevens de oorzaak is van het ontstaan van alle religies: de angst voor de dood. 

 

Ach, ik troost me maar met de gedachte dat een ieder die in mijn schoenen had gestaan met mijn nature en nurture achtergrond precies dezelfde gevoelens zou hebben gehad. En daarbij dank ik God op mijn blote knieën dat ik niet dezelfde nature en nurture omstandigheden heb meegekregen als die van een seriemoordenaar, pedofiel of terrorist.  
 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

Afbeelding: Tonko

 

221. COLUMN COMMUNICEREN MEEST WIJDVERBREIDE MISVERSTAND ONDER MENSEN, GROOTSTE FOUT IN GEDRAG, COMMUNICATIE EN OMGANG MET ELKAAR, SIMPELE TERUGKERENDE PATRONEN, KAPITALISME EN RELIGIE (DEEL 1/2, DEEL 2 VOLGT METEEN HIERNA): Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe

ONDERWERP: MEEST WIJDVERBREIDE MISVERSTAND ONDER MENSEN

 

Grootste fout

Deze column zit al een tijd in mijn hoofd en het wordt hoog tijd om ‘m te schrijven, ondanks dat ik ermee tot op zekere hoogte mijn eigen werk als columnist onderuit haal.
Persoonlijk vind ik deze column een hele belangrijke omdat hij gaat over het misschien wel meest wijdverbreide misverstand dat er onder de mensen op deze wereld leeft. Ik noem het de grootste fout die mensen in hun gedrag en in hun communicatie en omgang met elkaar maken. Een fout waaraan iedereen, incluis mezelf, zich in meer of mindere mate schuldig maakt. Waarbij ik voor mezelf uiteraard hoop op het laatste, aangezien ik in elk geval wel besef dat dit probleem speelt.

 

Simpele terugkerende patronen

Hoe langer ik over de wereld nadenk, hoe meer ik erachter kom dat hoe complex deze aan de ene kant ook is, de wereld aan de andere kant ook vol zit met hele simpele steeds weer terugkerende patronen die het leven een stuk begrijpelijker (?) maken. Wat niet vreemd is aangezien naar mijn overtuiging in de eenvoud de beste verklaringen voor de werkelijkheid en de waarheid te vinden zijn.
Hier betreft het een patroon dat zo simpel is dat je er haast overheen kijkt: de mens bekijkt en beoordeelt anderen geheel vanuit het eigen referentiekader waardoor het misverstand ontstaat dat iedereen is zoals hijzelf en alle mensen in de basis hetzelfde zijn.
Dit klinkt misschien niet spectaculair, maar als je erover nadenkt is deze misvatting zo enorm ingeburgerd in onze wereld dat die ons leven in meer of mindere mate bepaalt. Kijk alleen al maar eens naar het kapitalisme dat volledig op dit misverstand is gestoeld (iedereen heeft gelijke kansen om heel rijk te worden) of naar religie en de ongeveer vijf miljard gelovigen op onze aarde waarvoor hetzelfde geldt (iedereen heeft gelijke kansen om voor goed of kwaad te kiezen).

 

Ander beroemd Goedheiligman

Als voorbeeld neem ik religie waarbij ik me voor het gemak beperk tot de twee grootste wereldreligies: het christendom en de islam. Een beetje zwart-wit gesteld is de basis van zowel het christendom als van de islam vrij simpel: je hebt als mens in je leven de keuze om je goed of slecht te gedragen. Waarbij “goed” in deze betekenis betekent: “zoals God dat wil”.
Eigenlijk is de essentie van deze religies mooi samengevat in een regel uit een liedje dat gezongen wordt ter ere van een ander beroemd Goedheiligman: “Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe.” Vrij vertaald richting beide wereldreligies: “Wie goed is, gaat voor eeuwig naar de hemel; wie slecht is, gaat voor eeuwig naar de hel.”

 

Nature en nurture

Dit simpele systeem kan natuurlijk alleen maar goed werken als ieder mens in de basis ongeveer hetzelfde is en vanuit een zelfde soort startpositie vertrekt. Anders zou het tenslotte wel heel oneerlijk zijn. Dat zou hetzelfde zijn als ik in een sprintwedstrijd over honderd meter tegen Usain Bolt vijftig meter voorsprong zou krijgen (en voor alle duidelijkheid: dat win ik nog wel, zelfs zonder doping).
Als alle mensen in de basis ongeveer hetzelfde zijn en vanuit een zelfde soort startpunt vertrekken, is iedereen dus ook even vrij in het maken van keuzes tussen goed en kwaad. Kies je voor een leven dat goed is of bewandel je liever het slechte pad?
Wie als gelovige - maar overigens ook als niet-gelovige (helaas zonder enige garantie op een plekje in de hemel, zie column 218) - in deze gelijke omstandigheden ervoor kiest om het goede pad te gaan bewandelen, heeft lijkt mij alle recht van de wereld om zeer verontwaardigd, teleurgesteld of boos te reageren op een ieder die ondanks deze mooie buitenkans toch de kant van het kwaad heeft gekozen.
Wie echter objectief en met kennis van zaken naar deze wereld kijkt, kan niet anders dan tot de conclusie komen dat mensen helemaal niet in de basis hetzelfde zijn en allesbehalve vanuit een zelfde soort startpositie vertrekken. Natuurlijk kunnen we nu gaan redetwisten over wat de “basis” precies inhoudt, maar we kunnen het er in elk geval wel allemaal over eens zijn dat ieder mens qua nature en nurture totaal van elkaar verschilt. 

 

Egocentrische zelfverrijker

Waar het ene jongetje met een laag IQ opgroeit in de armste favela in Brazilië met een prostituee als moeder en een werkloze, gewelddadige alcoholist als vader die (gelukkig) zelden thuis is, groeit het andere jongetje met een hoog IQ op in een christelijk gezin in Wassenaar waar zijn vader bankdirecteur is en zijn moeder huisvrouw.
Wat als consequentie heeft dat het voor het ene jongetje een stuk makkelijker zal zijn om een braaf gelovig en niet-crimineel mannetje te worden dan voor de ander. Al staat daar tegenover dat datzelfde ene jongetje ook weer meer risico loopt om zich te ontwikkelen tot een egocentrische zelfverrijker. En we weten allemaal hoe groot Jezus de kansen inschat voor een rijke om het Koninkrijk Gods binnen te gaan (Marcus 10:25)₁.

Laat ik het zo zeggen: als ik een rijke was die de Bijbel en Jezus serieus neemt, zou ik me ernstig zorgen maken. Maar gelukkig weten de rijken wel beter en beseffen zij als geen ander dat de Bijbel (net als de Koran) hen alle ruimte biedt voor interpretatie. Hierdoor zullen ze zonder probleem in staat zijn om aan deze uitspraak van Jezus zo'n mooie draai te geven dat het iedereen opeens duidelijk wordt dat Jezus hiermee eigenlijk totaal iets anders bedoelde.
Dan blijkt bijvoorbeeld dat Jezus een enorme ironische dude was die juist een hekel aan armen had. Zo lopen er in de Verenigde Staten daadwerkelijk (rijke) dominees rond die de leer verkondigen dat Jezus in feite de eerste echte kapitalist was die mensen aanmoedigde om vooral zo rijk mogelijk te worden. Dat is het geweldige aan al die heilige boeken: wat je erin wilt lezen, staat er ook.     

 

Meteen hierna volgt deel twee en slot.

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

₁Marcus 10:25: “Het is gemakkelijker dat een kameel gaat door het oog ener naald dan een rijke het Koninkrijk Gods binnengaat.”

Afbeelding: Tonko

 

220. COLUMN AANSLAGEN PARIJS, TERRORISME, ALLAH, DE ISLAM, ISLAMITISCHE STAAT, GELOOF, ACTUALITEIT: Allah bestaat, Allah is groot en Allah is kwaad

ONDERWERPEN: TERRORISTISCHE AANSLAGEN PARIJS - ALLAH - ISLAM

 

De boodschap is helder

Ok, de nieuwe terroristische aanslagen op vrijdag de dertiende (voer voor alle bijgelovigen) in Parijs hebben mij overtuigd: de Allah van de Islamitische Staat bestaat (zie ook column 164), Allah is groot en Allah is kwaad.
Allah wil dat het de mensheid nu eens en voor altijd duidelijk wordt dat wij ons allemaal als de wiedeweerga moeten gaan bekeren tot de islam of dat we anders bereid zijn om te sterven.
De boodschap - op aarde al diverse keren op niet mis te verstane wijze door de Islamitische Staat overgebracht - is helder en ik bevestig hierbij zwart op wit aan Allah dat ik de boodschap in elk geval goed heb ontvangen én begrepen.

In navolging van de Franse filosoof Blaise Pascal met zijn gok ga ik voortaan lekker op safe (zie column 218). Beter laat dan nooit zullen we maar zeggen.

 

Roering in Je leven

Eerlijk gezegd heb ik een beetje met Allah te doen. Om wat voor reden dan ook (verveling, eenzaamheid?) besluit Je op een dag zo’n 13,8 miljard jaar geleden om een heelal te gaan scheppen. Omdat Je wel wat roering in Je leven wilt maar weer niet teveel, besluit Je dat het een ontiegelijk groot heelal moet worden met een ontelbare hoeveelheid sterren en planeten waarvan er op slechts één pietepeuterig, nietig planeetje in the middle of nowhere leven mag zijn.

Je besluit de ontwikkeling van het leven heel rustig op te bouwen door pas na 9,3 miljard jaar (4,5 miljard jaar geleden) dat ene bijzondere planeetje te scheppen om vervolgens na nog een miljard jaar wachten dan eindelijk te beginnen met het creëren van het eerste leven.

Na allemaal ingewikkelde chemische en fysische processen ontstaat het leven op aarde met eencellige organismen. In de miljarden jaren die daarop volgen ontwikkelen zich ook meercellige organismen en komen er steeds meer complexe dieren. Absoluut hoogtepunt van de schepping vindt pas ongeveer 150.000 jaar geleden plaats als de Homo Sapiens zijn intrede doet die zich stap voor stap ontwikkelt tot de moderne mens van nu.

 

De balans opmaken

Nu de mensen eenmaal op aarde zijn, wil je als Allah natuurlijk dat ze in Jou geloven omdat zij dienen te beseffen dat Jij hen geschapen hebt en daar dus ook alle lof en respect voor verdient. Voor de zekerheid geef Je de mens nog een mooi Heilig Boek, de Koran, waarin precies staat hoe ze dienen te leven en hoe ze Jou moeten eren. Een kind kan de was doen.  
Inmiddels zijn we 13,8 miljard jaar na de schepping van het Heelal en is het voor Allah een mooi moment om eens de balans op te gaan maken van hoe het ervoor staat met Zijn status op aarde als Opperwezen.

 

Niet eens nummer 1 op de wereldreligieranglijst

Ik kan me zo voorstellen dat ik in Zijn plaats niet blij zou worden van wat ik zie.

Van de zeven miljard mensen die er op aarde leven zijn er ongeveer twee miljard christen, anderhalf miljard moslim, een miljard hindoe, vier miljoen boeddhist, vijfentwintig miljoen sikhs, vijftien miljoen joden, acht miljoen bahaisten, zes miljoen confucisten, vier miljoen jaïnisten en drie miljoen shintoïsten. Voor het gemak stel ik dat de overige ongeveer twee miljard mensen niet gelovig zijn.
Vervelende conclusie voor Allah: niet alleen geloven van de zeven miljard mensen op aarde vijfeneenhalf miljard niet in Hem, maar Hij staat bovendien niet eens op nummer 1 van de wereldreligieranglijst! Verslagen door de niet eens bestaande christelijke God, hoe vernederend moet dat voor de enige echte Almachtige zijn.
Daarbij komt nog het pikante detail dat anderhalf miljard volgelingen misschien nog wel aardig klinkt, maar niet als je beseft dat dat voor het overgrote deel uit watjes bestaat die totaal niet bezig zijn met het bekeren dan wel vermoorden van ongelovigen. Terwijl het daar verdomme juist allemaal om gaat. Dus dat schiet ook niet op.

 

Nog een hoop werk aan de winkel

Nee, arme Allah rest niets anders dan te roeien met de riemen die Hij nog heeft: een kleine groep van wereldwijd hooguit 100.000 extremistische moslims dat tenminste nog wél begrijpt waar de islam om draait.

Allah zal als geen ander beseffen dat als Hij de wereld wil veroveren er nog een hoop werk aan de winkel is.

Het lijkt me voor de CITO-toets een mooi rekensommetje: je hebt vijfeneenhalf miljard on-/andersgelovige mensen die je moet laten ombrengen (bekeren duurt te lang en geeft geen garantie op succes), per dag laat je acht van je aanhangers via zelfmoordacties honderdvijftig  ongelovigen doden, je hebt 100.000 aanhangers. Vragen: 1. Hoeveel dagen kun je de zelfmoordacties laten uitvoeren totdat je aanhangers op zijn? 2. Hoeveel ongelovigen heb je dan gedood? 3. Hoeveel ongelovigen houd je dan nog over om te doden?₁

 

Een beetje God heeft dat helemaal niet nodig

Nee, ik benijd Allah in deze moeilijke tijden niet moet ik eerlijk zeggen. Het valt niet mee om een Opperwezen te zijn in een wereld vol ongelovigen en domme moslims die denken dat geloof om zaken als (naasten) liefde, vrede en harmonie gaat in plaats van om het vermoorden van alle andersdenkenden.
Eén ding zal ik nooit van de goden begrijpen. Als ik een God was en het liep op aarde niet zoals ik wilde en ik zou bijvoorbeeld zien dat de meerderheid van de mensheid niet eens in Mij geloofde dan zou ik alles veranderen door één keer met mijn vingers te knippen. Nee sterker: Ik zou niet eens met mijn vingers hoeven te knippen want dat is meer iets voor een mislukte goochelaar. Een beetje God heeft dat natuurlijk helemaal niet nodig. Eraan denken moet voldoende zijn lijkt mij.
Maar op de een of andere boeiende reden doet de Allah van de Islamitische Staat dat niet, anders had Hij zo pats boem van de wereld één groot kalifaat kunnen maken. 
Als ik Allah was zou ik die terroristische aanslagen met lede ogen aanzien omdat ik zou beseffen dat dat niet bepaald zoden aan de dijk zet en je net zo goed water naar de zee kunt dragen. Als Ik nou daarmee de oorlog moet gaan winnen, is het wel heel treurig met Mij gesteld, zou ik denken.

 

Ja, Allah is groot en Allah bestaat, maar ik ben vooral erg kwaad.

 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

₁ Antwoorden: 1. 12.500 2. 1.875.000 3. 5.498.125.000

Sans mots (zonder woorden)

 

219. COLUMN AUTOBOM BREDA, AFREKENINGEN CRIMINEEL CIRCUIT, WRAAK, GOED EN KWAAD, SERIE (MOORDENAAR) DEXTER, FILM KICK-ASS, ACTUALITEIT: Boef of held?

ONDERWERPEN: AUTOBOM BREDA -  BOEF OF HELD - DEXTER

 

Afrekening binnen het criminele circuit

Is het op het gebied van liquidaties in de onderwereld de laatste tijd relatief rustig in Amsterdam ontploft er nu opeens een autobom in Breda. Behalve zijn auto kostte de explosie de 63-jarige eigenaar in elk geval een aantal ledematen.
Ondanks dat het op dit moment nog onbekend is wat de precieze toedracht van het incident is, zal ik niet de enige zijn die geneigd is te denken aan een afrekening binnen het criminele circuit. Eerlijk gezegd hoop ik daar ook op, aangezien ik er niet aan moet denken dat de autobom in elkaar is geflanst en geplaatst door een “normale” (?) burger.

Ook zal ik niet de enige zijn die zichzelf bij het horen van nieuws over afrekeningen in de onderwereld betrapt op gedachten als “mooi, laten die lui elkaar maar lekker afmaken”.

 

Seriemoordenaar Dexter

Natuurlijk is dat mijn gevoel die praat, maar gelukkig ga ik - zeker bij belangrijke zaken - liever af op mijn verstand omdat dat nu eenmaal, inderdaad, het verstandigst is.

Dus voordat er een misverstand ontstaat: ik ben tegen het doden van mensen, tegen de doodstraf en dus ook tegen doden uit wraak of (on)rechtvaardigheid. Gewoon omdat de wereld daar geen haar beter van wordt. In de wereld waarin ik wil leven, doden mensen elkaar niet. En als dat toch een keer gebeurt dan klink ik haast religieus door te stellen dat het dan niet aan mij is om over het leven en de dood van de dader te oordelen en beslissen.
Toch merk ik dat dit onderwerp tot interessante discussies kan leiden. Toevallig kijk ik de laatste tijd naar de serie Dexter. Voor wie de serie niet kent: Dexter is een seriemoordenaar die als bloedanalist bij de politie werkt.

Een belangrijke code die Dexter hanteert bij het selecteren van zijn slachtoffers is dat hij alleen mensen vermoordt die zelf ooit onschuldige mensen hebben vermoord en daarmee weg zijn gekomen. Hij pakt kortom alleen die bad guys die onterecht vrij rondlopen omdat ze om wat voor reden dan ook door de mazen van het juridische net zijn geglipt.   
Een interessant gegeven want maakt dat van Dexter nou een boef of een held? Mijn oudste zoon met zijn uitgesproken meningen (geen idee van wie hij dat heeft) twijfelde geen seconde: Dexter is een held. En hoezeer ik het daar ook verstandelijk gezien niet mee eens kan zijn, kan ik er aan de andere kant ook wel degelijk begrip voor opbrengen. Onder de liefhebbers van de serie is niet voor niets een veelgehoorde uitspraak dat het apart is om te merken dat je je echt inleeft in de persoon Dexter en je oprecht empathie en sympathie voor deze seriemoordenaar kunt voelen.

 

Wraak in film opwindend, wraak in echte leven destructief

Stel je nu eens voor dat er in het echte leven een Dexter zou rondlopen die als mysterieuze seriemoordenaar het recht in eigen handen zou nemen door vrij rondlopende zware criminelen om te brengen. Hoe zou die door de media en de mensen worden ontvangen: als schurk of held? Of stel je eens voor dat er in Syrië verhalen opduiken over een geheimzinnige seriemoordenaar die links en rechts individuele I.S.-strijders onthoofdt als straf voor hun misdaden. Hoe zouden wij dat vinden?
Ik denk dat veel mensen dezelfde opwindende emoties zouden voelen als die ik voel bij het kijken naar het elfjarige meisje Hit Girl dat tientallen gangsters doodschiet omdat die haar vader Big Daddy en haar collega superhero Kick-Ass te pakken hebben genomen (zie film Kick-Ass). Maar wederom hoor ik in mijn hoofd mijn verstand heel verstandig tegen me zeggen dat waar wraak in een film heel opwindend kan zijn, wraak in het echte leven juist vooral destructief is.
Gevoel tegenover verstand, goed tegenover kwaad, het ligt allemaal niet zo zwart-wit als je in eerste instantie denkt. Ik vraag me af wie van ons allemaal er een voorstander van zou zijn als alle Dexters in deze wereld alle bad guys - met of zonder hulp van autobommen - zouden ombrengen.
Mijn oudste zoon zou het wel weten. Maar op zijn leeftijd dacht ik er net zo over. Gelukkig ben ik inmiddels ouder en verstandiger geworden. Tenminste dat hoop ik. En waarschijnlijk zal mijn zoon hierin ook nog wel veranderen. Of niet en word ik straks tegen wil en dank gedwongen dezelfde begeleidende rol in te gaan nemen als de vader van Dexter (moet je de serie voor kennen).
De laatste afleveringen van Dexter ga ik komende week bekijken. Ik hoop maar dat Dexter Morgan niet wordt gepakt.

Go Dexter go!

 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

218. COLUMN MAFFIA EN DE KATHOLIEKE KERK, DIT IS DE DAG REPORTAGE (EO) "DE KERK EN DE MAFFIA", EXCOMMUNICATIE, GELOOF, JEZUS CHRISTUS, FILOSOFIE, GOK VAN BLAISE PASCAL, ACTUALITEIT (DEEL 2/2, SLOT): Wie niet voor Mij is, is tegen Mij

MAFFIA EN DE KATHOLIEKE KERK - JEZUS - WIE NIET VOOR MIJ IS...

 

Wie komt er eerder in de hemel?

Het lachwekkende van de combinatie maffia en geloof doet me denken aan de discussies die ik vroeger had met mijn toenmalige beste vriend die zeer gelovig was/is (zie ook column 2). Zo kan ik me herinneren dat ik op een dag hem en zijn eveneens zeer christelijke vrouw de volgende hypothetische situatie voorlegde.
Stel. Aan de ene kant heb je iemand die tijdens zijn leven altijd goede normen en waarden heeft gehanteerd. Iemand die nooit (zware) zondes heeft begaan en die altijd een eerlijke, brave, integere burger is geweest die iedereen om hem heen - gelovig of niet-gelovig - met respect behandelde. Aan de andere kant heb je iemand die gedurende zijn hele leven regelmatig zware zondes heeft begaan, die links en rechts heeft gelogen, bedrogen, gestolen en zelfs gemoord.
Op het gebied van het geloof valt één groot verschil tussen beiden op: de eerste is niet gelovig, de tweede wel. Waar de eerste in zijn leven nog nooit een kerk heeft bezocht, was de tweede trouw elke zondag in de kerk te vinden waar hij regelmatig plaatsnam op de biechtstoel. Bewust van zijn begane zonden liet hij zich tot op zijn sterfbed regelmatig de biecht afnemen.
Mijn “eenvoudige” vraag aan mijn christelijke vriend en zijn vrouw: wie van beiden komt er (eerder) in de hemel?

 

Wie met Mij niet is, die is tegen Mij

Het antwoord volgde snel en klonk resoluut: de tweede man kwam in de hemel en de eerste niet. Met als argument dat Jezus heeft verklaard dat wie niet voor Hem is, tegen Hem is. Iets wat mijn streng christelijke vrienden uiteraard goed hadden onthouden uit de Bijbel: “Wie met Mij niet is, die is tegen Mij, en wie met Mij niet bijeenbrengt, die verstrooit.” (Matthéüs 12:30 en Lucas 11:23). “Want wie niet tégen ons is, is vóór ons.” (Marcus 9:30). “Jezus zeide tot hem: Belet het niet, want wie niet tegen u is, is vóór u.” (Lucas 9:50).

Wat ik vooral boeiend vind aan deze gedachtegang is dat je hieruit kunt concluderen - met als kanttekening dat ik er hierbij dus voor het gemak van uitga dat het gegeven antwoord van mijn christelijke vrienden klopte - dat het Jezus (en naar ik mag aannemen ook zijn vader God) er dus niet zozeer om gaat dat mensen goed zijn als wel dat ze in de eerste plaats gewoon in Jezus en God geloven, ongeacht hoe slecht ze zijn.

Natuurlijk zullen de meeste gelovigen hierop zeggen dat het God en Jezus er vooral om gaat dat de mens én in Hen gelooft én dus daardoor een goed mens zal worden. Maar als dat onverhoopt om wat voor reden dan ook niet allebei lukt, dan hebben God en Jezus dus liever iemand die in Hen gelooft maar slecht is dan iemand die niet in Hen gelooft maar goed is. 

 

Egocentrisch

Mmm, ik vind het wie-niet-voor-mij-is-is-tegen-mij-uitgangspunt bijzonder interessant. Persoonlijk zou ik het bijvoorbeeld veel minder belangrijk vinden dat men in mij gelooft als ik zeg dat het voor de wereld beter is als iedereen goed doet - ongeacht of men er dan ook naar handelt - dan dat iedereen gewoon goed doet en daarbij niets gelooft van wat ik zeg.
Het door Jezus en God gehanteerde uitgangspunt komt op mij nogal kortzichtig en vooral egocentrisch over: het draait tenslotte allemaal om het ego (men moet in Mij geloven) en niet om het algemeen belang (als iedereen goed doet en handelt, heeft iedereen er baat bij en krijgen we een mooiere wereld). 
Als dit standpunt klopt, moet ik op basis van mijn persoonlijke definitie van het woord "wijsheid"₁ (zie column 108) ook verrassend concluderen dat Jezus en God dus niet wijs zijn. Of laat ik het iets minder ongelukkig formuleren: geen wijsheid bezitten die je wel van Hen zou mogen verwachten.       
Zo bekeken kan het dus zomaar voorkomen dat als de ene helft van de wereld bestaat uit goede, ongelovige mensen en de andere helft uit slechte, gelovige mensen dat de hemel dus vol blijkt te zitten met slechte, gelovige mensen terwijl de hel uitpuilt van de goede, ongelovige mensen. Mmm, fascinerende gedachte...

 

Onwetende domoor

Natuurlijk is dit alles goed nieuws voor alle maffiosi en slechteriken op de wereld: als je je aangetrokken voelt tot het kwaad kun je lekker gewoon lekker je gang gaan, zo lang als je er maar wel op let dat je trouw naar de kerk gaat en regelmatig bidt en biecht. Een kind kan de was doen!
En ik als onwetende domoor maar denken dat de maffia en het geloof en de bijbel niet te verenigen vallen. Terwijl ik niet besef wat alle maffiosi wel beseffen: zo lang als je maar voor en niet tegen Jezus bent, is je plekje in de hemel in feite verzekerd.

 

Gok van filosoof Blaise Pascal

Ach, misschien wordt het voor mij ook eens tijd om meer aan mijn eeuwige toekomst te gaan denken en meer op safe te gaan. De Franse Filosoof Blaise Pascal (1623-1662) bedacht honderden jaren geleden hiervoor al de meest simpele en beste tactiek: de gok van Pascal.

Kort gezegd komt dit erop neer dat je kunt gokken dat God bestaat of je kunt gokken dat God niet bestaat. Omdat beide opties open liggen, kun je een afweging gaan maken van wat de beste gok is.
De voor- en nadelen tegen elkaar afwegende, kom je dan al snel tot de conclusie dat je maar beter erop kunt gokken dat God bestaat. Want dat levert tenslotte het meest voordeel op: als je gokt dat God niet bestaat en Hij bestaat toch, wacht je eeuwige ellende (hel). En als Hij toch niet bestaat, maakt dat verder niet veel uit. Terwijl als je gokt dat God bestaat en Hij bestaat inderdaad, wacht je eeuwig geluk (hemel). En als Hij dan toch niet blijkt te bestaan, maakt dat verder ook niet veel uit, behalve dan dat je er tijdens je leven hooguit wat aardse genoegens voor hebt moeten opgeven.
Misschien moet ik me ook maar eens gaan wagen aan de opportunistische gok van Pascal. Om dan vervolgens lekker toe te treden tot de maffia en me uit te leven. Het schijnt in elk geval aardig te verdienen.
 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

₁  Mijn definitie van het woord “wijsheid”: “eventueel (volgens mij zou iemand best van nature heel wijs kunnen zijn) mede door ervaring opgedane intelligentie waarmee iemand in staat is om objectief en los van het ego naar de wereld te kijken en op basis daarvan tot verstandige inzichten en beslissingen te komen.”

 

217. COLUMN MAFFIA EN DE KATHOLIEKE KERK, DIT IS DE DAG REPORTAGE (EO) "DE KERK EN DE MAFFIA", PAUS JOHANNES II, PAUS FRANCISCUS, EXCOMMUNICATIE, GELOOF, ACTUALITEIT (DEEL 1/2, DEEL 2 VOLGT METEEN HIERNA): Meer een one way ticket to hell dan een one way ticket to heaven

ONDERWERPEN: BANDEN TUSSEN MAFFIA EN KATHOLIEKE KERK

 

Dit is de Dag Reportage (EO): De kerk en de maffia

Onlangs zag ik de interessante aflevering “De kerk en de maffia” van het EO-programma “Dit is de Dag Reportage” over de banden tussen de katholieke kerk en de (Italiaanse) maffia. Banden die zo lang als de maffia bestaat er altijd zijn geweest en waarschijnlijk ook altijd zullen blijven bestaan.

Zo wordt in de documentaire verteld over de grote rol van de maffia in de organisatie van religieuze festivals, over de vele schenkingen die maffiosi aan de katholieke kerk verrichten, over priesters die samenzweren met gangsters, over de Vaticaanse bank die geld van de maffia witwast en over priesters die vermoord worden omdat ze opstaan tegen maffiabazen.

 

Bekeer u

Slecht nieuws voor de intens religieuze maffiosi is dat de huidige baas van de katholieke kerk, paus Franciscus, niets van de maffia moet hebben.
De eerste en tevens laatste paus vóór Franciscus die het waagde om in het openbaar niet alleen het woord “maffia” in de mond te nemen maar zich er ook tegen uit te spreken, was overigens paus Johannes II.
Die deed dat in 1993 in Sicilië, nota bene het bolwerk van de Italiaanse maffia: “God heeft gezegd: ‘Gij zult niet doden.’ Geen enkel mens, geen enkele menselijke groepering, geen maffia kan die heilige wet van God veranderen of vertrappen. Ik zeg tegen de verantwoordelijken: ‘Bekeer u. Ooit zal het oordeel van God komen.’”
Zelfs als niet-gelovige kan ik deze woorden en vooral het lef om ze uit te spreken wel waarderen. In juni 2014 tijdens een toespraak in de zuidelijke regio Calabrië waar de Ndrangheta als een van de machtigste maffiaorganisaties ter wereld haar oorsprong kent, ging paus Franciscus nog een stap verder dan Johannes II. Franciscus excommuniceerde de maffia: “De Ndrangheta is dit: aanbidding van het kwaad en minachting voor het algemeen welzijn. Dat kwaad moet bestreden worden, moet worden verbannen. (…) Zij leven niet in gemeenschap met God. Ze zijn geëxcommuniceerd.”

 

Respect

Met deze toespraak toonde paus Franciscus opnieuw aan dat hij naast mijn wantrouwen - gebaseerd op historische feiten over de katholieke kerk (marteling, moord en doodslag tijdens kruistochten en inquisitie, steun aan nazi’s, kindermisbruik etc.) - ook respect verdient.
Want hoe hard en terecht mijn kritiek op de katholieke kerk en de paus ook zal blijven zijn, vind ik ook dat een paus die de maffia excommuniceert, die de Verenigde Staten oproept om de doodstraf af te schaffen, die verklaart dat men vluchtelingen beter kan zien als mensen dan te schrikken van hun aantallen en die een voorstander is van meer openheid binnen de kerk in zaken als homoseksualiteit₁ en kindermisbruik, een kans verdient.
Hoe conservatief óók Franciscus in zijn functie als paus ongetwijfeld zal (moeten) zijn, lijkt hij afgezet tegen al zijn voorgangers in elk geval een stuk progressiever én moediger en dat kan ik wel waarderen (zie ook column 161).

 

Excommunicatie regelrechte ramp

Door de paus officieel door middel van excommunicatie te worden uitgestoten uit de kerk is voor ieder zichzelf vroom katholiek beschouwend persoon natuurlijk een regelrechte ramp.₂ En als elke medewerker van de katholieke kerk zich aan de orders van zijn baas zou houden, zou dat dus nu ook voor alle maffiosi moeten gelden.
Zoals vaker is de werkelijkheid echter anders. De documentaire toont aan dat de maffia zich daarover absoluut geen zorgen hoeft te maken aangezien er altijd genoeg priesters zijn die deze excommunicatie in de praktijk niet zullen (durven) uitvoeren. Voor de meeste priesters is de keuze tussen gehoorzamen aan de paus en gehoorzamen aan de wensen van de maffia tenslotte snel gemaakt. 

 

Recht praten wat krom is

Ondanks dat je er eigenlijk niet om zou mogen lachen, vind ik het gegeven dat de meeste maffiosi zichzelf als intens religieuze mensen beschouwen bijzonder lachwekkend. Zelfs een kind kan nog bedenken dat de praktijken van de maffia op geen enkel wijze te verenigen vallen met het geloof en de bijbel.
Waar ik vooral benieuwd naar ben, is hoe een maffioso het dan toch in godsnaam voor elkaar krijgt om deze complete tegenstrijdigheid naar zichzelf toe - of nog beter: naar God toe - te verantwoorden.

Stel je eens voor: een maffioso gaat dood, hij komt boven en net op het moment dat hij door de hemelpoort wil lopen wordt hij tegengehouden. Niet door zomaar iemand, maar door Jezus Christus in hoogsteigen persoon die hem vriendelijk vraagt waar hij zich in het leven mee bezig heeft gehouden en waarom hij van mening is dat hij recht heeft op een plekje in de hemel. Ik kan me zo voorstellen dat je als maffioso dan toch een beetje met de mond vol tanden staat en je je gedwongen zal voelen om tegenover niemand minder dan Jezus Christus het ultieme voorbeeld te moeten geven van een ander bekend spreekwoord: recht praten wat krom is.
Als (eerlijk) antwoord geven dat je je vooral hebt beziggehouden met wapen- en drugshandel en het bedreigen, afpersen en vermoorden van (ook onschuldige/niet-criminele) mensen zou je kunnen doen, maar heeft als nadeel dat dat meer klinkt als een schreeuw om een one way ticket to hell dan om een one way ticket to heaven. Maar het alternatief, een lulsmoesverhaal houden tegenover Jezus Christus in de hoop dat Hij erin trapt, lijkt me niet veel beter. Dat is nog eens wat je noemt een dilemma!

 

Spaanse Inquisitie

Kijk, de inquisiteurs tijdens de Spaanse Inquisitie konden hun martelpraktijken nog wel goedpraten door te verwijzen naar passages uit de Bijbel (lees: het Oude Testament) waarin te lezen valt dat zelfs God Himself wraak en moord richting heidenen helemaal niet zo’n slecht idee vindt.

Zelfs de Islamitische Staat heeft altijd nog de geruststelling dat zij ter verantwoording voor hun daden alleen maar hoeven te wijzen naar een fragment uit de Koran waarin staat dat je de hoofden van ongelovigen moet afslaan (zie column 158). Ook zij hebben dus wel degelijk een punt.
Maar wie mij in godsnaam kan vertellen waar ergens in de Bijbel staat dat je je als gelovige moet bezighouden met wapen- en drugshandel en het bedreigen, afpersen en vermoorden van mensen mag het mij zeggen, want sorry maar ik zie het even niet staan. Wel staat mij iets bij over uw naaste liefhebben als uzelf, hebt uw vijanden lief, Gij zult niet doodslaan, Gij zult niet stelen, het is gemakkelijker dat een kameel gaat door het oog ener naald dan een rijke het Koninkrijk Gods binnengaat etc.
Het enige wat zo’n maffioso tegenover Jezus nog zou kunnen proberen is te zeggen dat hij in elk geval wel altijd braaf elke zondag naar de kerk is geweest en hij regelmatig gebeden en gebiecht heeft. Misschien doet dat dan nog de truc.    

Deel 2 volgt meteen hierna.

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

₁ Wel jammer alleen dat paus Franciscus het in 2013 nodig vond om een Australische priester te excommuniceren die opkwam voor de rechten van homo’s en vrouwen in en buiten de kerk.

₂ Bij excommunicatie wordt de gestrafte uitgesloten van deelname aan het volle sacramentele en liturgische leven van de kerk.