ONDERWERPEN: BANDEN TUSSEN MAFFIA EN KATHOLIEKE KERK
Dit is de Dag Reportage (EO): De kerk en de maffia
Onlangs zag ik de interessante aflevering “De kerk en de maffia” van het EO-programma “Dit is de Dag Reportage” over de banden tussen de katholieke kerk en de (Italiaanse) maffia. Banden die zo lang als de maffia bestaat er altijd zijn geweest en waarschijnlijk ook altijd zullen blijven bestaan.
Zo wordt in de documentaire verteld over de grote rol van de maffia in de organisatie van religieuze festivals, over de vele schenkingen die maffiosi aan de katholieke kerk verrichten, over priesters die samenzweren met gangsters, over de Vaticaanse bank die geld van de maffia witwast en over priesters die vermoord worden omdat ze opstaan tegen maffiabazen.
Bekeer u
Slecht nieuws voor de intens religieuze maffiosi is dat de huidige baas van de katholieke kerk, paus Franciscus, niets van de maffia moet hebben.
De eerste en tevens laatste paus vóór Franciscus die het waagde om in het openbaar niet alleen het woord “maffia” in de mond te nemen maar zich er ook tegen uit te spreken, was overigens paus Johannes II.
Die deed dat in 1993 in Sicilië, nota bene het bolwerk van de Italiaanse maffia: “God heeft gezegd: ‘Gij zult niet doden.’ Geen enkel mens, geen enkele menselijke groepering, geen maffia kan die heilige wet van God veranderen of vertrappen. Ik zeg tegen de verantwoordelijken: ‘Bekeer u. Ooit zal het oordeel van God komen.’”
Zelfs als niet-gelovige kan ik deze woorden en vooral het lef om ze uit te spreken wel waarderen. In juni 2014 tijdens een toespraak in de zuidelijke regio Calabrië waar de Ndrangheta als een van de machtigste maffiaorganisaties ter wereld haar oorsprong kent, ging paus Franciscus nog een stap verder dan Johannes II. Franciscus excommuniceerde de maffia: “De Ndrangheta is dit: aanbidding van het kwaad en minachting voor het algemeen welzijn. Dat kwaad moet bestreden worden, moet worden verbannen. (…) Zij leven niet in gemeenschap met God. Ze zijn geëxcommuniceerd.”
De eerste en tevens laatste paus vóór Franciscus die het waagde om in het openbaar niet alleen het woord “maffia” in de mond te nemen maar zich er ook tegen uit te spreken, was overigens paus Johannes II.
Die deed dat in 1993 in Sicilië, nota bene het bolwerk van de Italiaanse maffia: “God heeft gezegd: ‘Gij zult niet doden.’ Geen enkel mens, geen enkele menselijke groepering, geen maffia kan die heilige wet van God veranderen of vertrappen. Ik zeg tegen de verantwoordelijken: ‘Bekeer u. Ooit zal het oordeel van God komen.’”
Zelfs als niet-gelovige kan ik deze woorden en vooral het lef om ze uit te spreken wel waarderen. In juni 2014 tijdens een toespraak in de zuidelijke regio Calabrië waar de Ndrangheta als een van de machtigste maffiaorganisaties ter wereld haar oorsprong kent, ging paus Franciscus nog een stap verder dan Johannes II. Franciscus excommuniceerde de maffia: “De Ndrangheta is dit: aanbidding van het kwaad en minachting voor het algemeen welzijn. Dat kwaad moet bestreden worden, moet worden verbannen. (…) Zij leven niet in gemeenschap met God. Ze zijn geëxcommuniceerd.”
Respect
Met deze toespraak toonde paus Franciscus opnieuw aan dat hij naast mijn wantrouwen - gebaseerd op historische feiten over de katholieke kerk (marteling, moord en doodslag tijdens kruistochten en inquisitie, steun aan nazi’s, kindermisbruik etc.) - ook respect verdient.
Want hoe hard en terecht mijn kritiek op de katholieke kerk en de paus ook zal blijven zijn, vind ik ook dat een paus die de maffia excommuniceert, die de Verenigde Staten oproept om de doodstraf af te schaffen, die verklaart dat men vluchtelingen beter kan zien als mensen dan te schrikken van hun aantallen en die een voorstander is van meer openheid binnen de kerk in zaken als homoseksualiteit₁ en kindermisbruik, een kans verdient.
Hoe conservatief óók Franciscus in zijn functie als paus ongetwijfeld zal (moeten) zijn, lijkt hij afgezet tegen al zijn voorgangers in elk geval een stuk progressiever én moediger en dat kan ik wel waarderen (zie ook column 161).
Want hoe hard en terecht mijn kritiek op de katholieke kerk en de paus ook zal blijven zijn, vind ik ook dat een paus die de maffia excommuniceert, die de Verenigde Staten oproept om de doodstraf af te schaffen, die verklaart dat men vluchtelingen beter kan zien als mensen dan te schrikken van hun aantallen en die een voorstander is van meer openheid binnen de kerk in zaken als homoseksualiteit₁ en kindermisbruik, een kans verdient.
Hoe conservatief óók Franciscus in zijn functie als paus ongetwijfeld zal (moeten) zijn, lijkt hij afgezet tegen al zijn voorgangers in elk geval een stuk progressiever én moediger en dat kan ik wel waarderen (zie ook column 161).
Excommunicatie regelrechte ramp
Door de paus officieel door middel van excommunicatie te worden uitgestoten uit de kerk is voor ieder zichzelf vroom katholiek beschouwend persoon natuurlijk een regelrechte ramp.₂ En als elke medewerker van de katholieke kerk zich aan de orders van zijn baas zou houden, zou dat dus nu ook voor alle maffiosi moeten gelden.
Zoals vaker is de werkelijkheid echter anders. De documentaire toont aan dat de maffia zich daarover absoluut geen zorgen hoeft te maken aangezien er altijd genoeg priesters zijn die deze excommunicatie in de praktijk niet zullen (durven) uitvoeren. Voor de meeste priesters is de keuze tussen gehoorzamen aan de paus en gehoorzamen aan de wensen van de maffia tenslotte snel gemaakt.
Zoals vaker is de werkelijkheid echter anders. De documentaire toont aan dat de maffia zich daarover absoluut geen zorgen hoeft te maken aangezien er altijd genoeg priesters zijn die deze excommunicatie in de praktijk niet zullen (durven) uitvoeren. Voor de meeste priesters is de keuze tussen gehoorzamen aan de paus en gehoorzamen aan de wensen van de maffia tenslotte snel gemaakt.
Recht praten wat krom is
Ondanks dat je er eigenlijk niet om zou mogen lachen, vind ik het gegeven dat de meeste maffiosi zichzelf als intens religieuze mensen beschouwen bijzonder lachwekkend. Zelfs een kind kan nog bedenken dat de praktijken van de maffia op geen enkel wijze te verenigen vallen met het geloof en de bijbel.
Waar ik vooral benieuwd naar ben, is hoe een maffioso het dan toch in godsnaam voor elkaar krijgt om deze complete tegenstrijdigheid naar zichzelf toe - of nog beter: naar God toe - te verantwoorden.
Waar ik vooral benieuwd naar ben, is hoe een maffioso het dan toch in godsnaam voor elkaar krijgt om deze complete tegenstrijdigheid naar zichzelf toe - of nog beter: naar God toe - te verantwoorden.
Stel je eens voor: een maffioso gaat dood, hij komt boven en net op het moment dat hij door de hemelpoort wil lopen wordt hij tegengehouden. Niet door zomaar iemand, maar door Jezus Christus in hoogsteigen persoon die hem vriendelijk vraagt waar hij zich in het leven mee bezig heeft gehouden en waarom hij van mening is dat hij recht heeft op een plekje in de hemel. Ik kan me zo voorstellen dat je als maffioso dan toch een beetje met de mond vol tanden staat en je je gedwongen zal voelen om tegenover niemand minder dan Jezus Christus het ultieme voorbeeld te moeten geven van een ander bekend spreekwoord: recht praten wat krom is.
Als (eerlijk) antwoord geven dat je je vooral hebt beziggehouden met wapen- en drugshandel en het bedreigen, afpersen en vermoorden van (ook onschuldige/niet-criminele) mensen zou je kunnen doen, maar heeft als nadeel dat dat meer klinkt als een schreeuw om een one way ticket to hell dan om een one way ticket to heaven. Maar het alternatief, een lulsmoesverhaal houden tegenover Jezus Christus in de hoop dat Hij erin trapt, lijkt me niet veel beter. Dat is nog eens wat je noemt een dilemma!
Als (eerlijk) antwoord geven dat je je vooral hebt beziggehouden met wapen- en drugshandel en het bedreigen, afpersen en vermoorden van (ook onschuldige/niet-criminele) mensen zou je kunnen doen, maar heeft als nadeel dat dat meer klinkt als een schreeuw om een one way ticket to hell dan om een one way ticket to heaven. Maar het alternatief, een lulsmoesverhaal houden tegenover Jezus Christus in de hoop dat Hij erin trapt, lijkt me niet veel beter. Dat is nog eens wat je noemt een dilemma!
Spaanse Inquisitie
Kijk, de inquisiteurs tijdens de Spaanse Inquisitie konden hun martelpraktijken nog wel goedpraten door te verwijzen naar passages uit de Bijbel (lees: het Oude Testament) waarin te lezen valt dat zelfs God Himself wraak en moord richting heidenen helemaal niet zo’n slecht idee vindt.
Zelfs de Islamitische Staat heeft altijd nog de geruststelling dat zij ter verantwoording voor hun daden alleen maar hoeven te wijzen naar een fragment uit de Koran waarin staat dat je de hoofden van ongelovigen moet afslaan (zie column 158). Ook zij hebben dus wel degelijk een punt.
Maar wie mij in godsnaam kan vertellen waar ergens in de Bijbel staat dat je je als gelovige moet bezighouden met wapen- en drugshandel en het bedreigen, afpersen en vermoorden van mensen mag het mij zeggen, want sorry maar ik zie het even niet staan. Wel staat mij iets bij over uw naaste liefhebben als uzelf, hebt uw vijanden lief, Gij zult niet doodslaan, Gij zult niet stelen, het is gemakkelijker dat een kameel gaat door het oog ener naald dan een rijke het Koninkrijk Gods binnengaat etc.
Het enige wat zo’n maffioso tegenover Jezus nog zou kunnen proberen is te zeggen dat hij in elk geval wel altijd braaf elke zondag naar de kerk is geweest en hij regelmatig gebeden en gebiecht heeft. Misschien doet dat dan nog de truc.
Maar wie mij in godsnaam kan vertellen waar ergens in de Bijbel staat dat je je als gelovige moet bezighouden met wapen- en drugshandel en het bedreigen, afpersen en vermoorden van mensen mag het mij zeggen, want sorry maar ik zie het even niet staan. Wel staat mij iets bij over uw naaste liefhebben als uzelf, hebt uw vijanden lief, Gij zult niet doodslaan, Gij zult niet stelen, het is gemakkelijker dat een kameel gaat door het oog ener naald dan een rijke het Koninkrijk Gods binnengaat etc.
Het enige wat zo’n maffioso tegenover Jezus nog zou kunnen proberen is te zeggen dat hij in elk geval wel altijd braaf elke zondag naar de kerk is geweest en hij regelmatig gebeden en gebiecht heeft. Misschien doet dat dan nog de truc.
Deel 2 volgt meteen hierna.
Tonko
Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.
₁ Wel jammer alleen dat paus Franciscus het in 2013 nodig vond om een Australische priester te excommuniceren die opkwam voor de rechten van homo’s en vrouwen in en buiten de kerk.
₂ Bij excommunicatie wordt de gestrafte uitgesloten van deelname aan het volle sacramentele en liturgische leven van de kerk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten