ONDERWERP: MEEST WIJDVERBREIDE MISVERSTAND ONDER MENSEN
Grootste fout
Deze column zit al een tijd in mijn hoofd en het wordt hoog tijd
om ‘m te schrijven, ondanks dat ik ermee tot op zekere hoogte mijn eigen werk
als columnist onderuit haal.
Persoonlijk vind ik deze column een hele belangrijke omdat hij gaat over het misschien wel meest wijdverbreide misverstand dat er onder de mensen op deze wereld leeft. Ik noem het de grootste fout die mensen in hun gedrag en in hun communicatie en omgang met elkaar maken. Een fout waaraan iedereen, incluis mezelf, zich in meer of mindere mate schuldig maakt. Waarbij ik voor mezelf uiteraard hoop op het laatste, aangezien ik in elk geval wel besef dat dit probleem speelt.
Persoonlijk vind ik deze column een hele belangrijke omdat hij gaat over het misschien wel meest wijdverbreide misverstand dat er onder de mensen op deze wereld leeft. Ik noem het de grootste fout die mensen in hun gedrag en in hun communicatie en omgang met elkaar maken. Een fout waaraan iedereen, incluis mezelf, zich in meer of mindere mate schuldig maakt. Waarbij ik voor mezelf uiteraard hoop op het laatste, aangezien ik in elk geval wel besef dat dit probleem speelt.
Simpele terugkerende patronen
Hoe langer ik over de wereld nadenk, hoe meer ik erachter kom dat hoe complex
deze aan de ene kant ook is, de wereld aan de andere kant ook vol zit met hele simpele
steeds weer terugkerende patronen die het leven een stuk begrijpelijker (?) maken.
Wat niet vreemd is aangezien naar mijn overtuiging in de eenvoud de beste
verklaringen voor de werkelijkheid en de waarheid te vinden zijn.
Hier betreft het een patroon dat zo simpel is dat je er haast overheen kijkt: de mens bekijkt en beoordeelt anderen geheel vanuit het eigen referentiekader waardoor het misverstand ontstaat dat iedereen is zoals hijzelf en alle mensen in de basis hetzelfde zijn.
Dit klinkt misschien niet spectaculair, maar als je erover nadenkt is deze misvatting zo enorm ingeburgerd in onze wereld dat die ons leven in meer of mindere mate bepaalt. Kijk alleen al maar eens naar het kapitalisme dat volledig op dit misverstand is gestoeld (iedereen heeft gelijke kansen om heel rijk te worden) of naar religie en de ongeveer vijf miljard gelovigen op onze aarde waarvoor hetzelfde geldt (iedereen heeft gelijke kansen om voor goed of kwaad te kiezen).
Hier betreft het een patroon dat zo simpel is dat je er haast overheen kijkt: de mens bekijkt en beoordeelt anderen geheel vanuit het eigen referentiekader waardoor het misverstand ontstaat dat iedereen is zoals hijzelf en alle mensen in de basis hetzelfde zijn.
Dit klinkt misschien niet spectaculair, maar als je erover nadenkt is deze misvatting zo enorm ingeburgerd in onze wereld dat die ons leven in meer of mindere mate bepaalt. Kijk alleen al maar eens naar het kapitalisme dat volledig op dit misverstand is gestoeld (iedereen heeft gelijke kansen om heel rijk te worden) of naar religie en de ongeveer vijf miljard gelovigen op onze aarde waarvoor hetzelfde geldt (iedereen heeft gelijke kansen om voor goed of kwaad te kiezen).
Ander beroemd Goedheiligman
Als voorbeeld neem ik religie waarbij ik me voor het gemak beperk tot de twee
grootste wereldreligies: het christendom en de islam. Een beetje zwart-wit
gesteld is de basis van zowel het christendom als van de islam vrij simpel: je
hebt als mens in je leven de keuze om je goed of slecht te gedragen. Waarbij “goed”
in deze betekenis betekent: “zoals God dat wil”.
Eigenlijk is de essentie van deze religies mooi samengevat in een regel uit een liedje dat gezongen wordt ter ere van een ander beroemd Goedheiligman: “Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe.” Vrij vertaald richting beide wereldreligies: “Wie goed is, gaat voor eeuwig naar de hemel; wie slecht is, gaat voor eeuwig naar de hel.”
Eigenlijk is de essentie van deze religies mooi samengevat in een regel uit een liedje dat gezongen wordt ter ere van een ander beroemd Goedheiligman: “Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe.” Vrij vertaald richting beide wereldreligies: “Wie goed is, gaat voor eeuwig naar de hemel; wie slecht is, gaat voor eeuwig naar de hel.”
Nature en nurture
Dit simpele systeem kan natuurlijk alleen maar goed werken als ieder mens in de basis ongeveer hetzelfde is en vanuit een zelfde soort startpositie vertrekt. Anders zou het tenslotte wel heel oneerlijk zijn. Dat zou hetzelfde zijn als ik in een sprintwedstrijd over honderd meter tegen Usain Bolt vijftig meter voorsprong zou krijgen (en voor alle duidelijkheid: dat win ik nog wel, zelfs zonder doping).
Als alle mensen in de basis ongeveer hetzelfde zijn en vanuit een zelfde soort startpunt vertrekken, is iedereen dus ook even vrij in het maken van keuzes tussen goed en kwaad. Kies je voor een leven dat goed is of bewandel je liever het slechte pad?
Wie als gelovige - maar overigens ook als niet-gelovige (helaas zonder enige garantie op een plekje in de hemel, zie column 218) - in deze gelijke omstandigheden ervoor kiest om het goede pad te gaan bewandelen, heeft lijkt mij alle recht van de wereld om zeer verontwaardigd, teleurgesteld of boos te reageren op een ieder die ondanks deze mooie buitenkans toch de kant van het kwaad heeft gekozen.
Wie echter objectief en met kennis van zaken naar deze wereld kijkt, kan niet anders dan tot de conclusie komen dat mensen helemaal niet in de basis hetzelfde zijn en allesbehalve vanuit een zelfde soort startpositie vertrekken. Natuurlijk kunnen we nu gaan redetwisten over wat de “basis” precies inhoudt, maar we kunnen het er in elk geval wel allemaal over eens zijn dat ieder mens qua nature en nurture totaal van elkaar verschilt.
Als alle mensen in de basis ongeveer hetzelfde zijn en vanuit een zelfde soort startpunt vertrekken, is iedereen dus ook even vrij in het maken van keuzes tussen goed en kwaad. Kies je voor een leven dat goed is of bewandel je liever het slechte pad?
Wie als gelovige - maar overigens ook als niet-gelovige (helaas zonder enige garantie op een plekje in de hemel, zie column 218) - in deze gelijke omstandigheden ervoor kiest om het goede pad te gaan bewandelen, heeft lijkt mij alle recht van de wereld om zeer verontwaardigd, teleurgesteld of boos te reageren op een ieder die ondanks deze mooie buitenkans toch de kant van het kwaad heeft gekozen.
Wie echter objectief en met kennis van zaken naar deze wereld kijkt, kan niet anders dan tot de conclusie komen dat mensen helemaal niet in de basis hetzelfde zijn en allesbehalve vanuit een zelfde soort startpositie vertrekken. Natuurlijk kunnen we nu gaan redetwisten over wat de “basis” precies inhoudt, maar we kunnen het er in elk geval wel allemaal over eens zijn dat ieder mens qua nature en nurture totaal van elkaar verschilt.
Egocentrische zelfverrijker
Waar het ene jongetje met een laag IQ opgroeit in de armste favela in Brazilië met een prostituee als moeder en een werkloze, gewelddadige alcoholist als vader die (gelukkig) zelden thuis is, groeit het andere jongetje met een hoog IQ op in een christelijk gezin in Wassenaar waar zijn vader bankdirecteur is en zijn moeder huisvrouw.
Wat als consequentie heeft dat het voor het ene jongetje een stuk makkelijker zal zijn om een braaf gelovig en niet-crimineel mannetje te worden dan voor de ander. Al staat daar tegenover dat datzelfde ene jongetje ook weer meer risico loopt om zich te ontwikkelen tot een egocentrische zelfverrijker. En we weten allemaal hoe groot Jezus de kansen inschat voor een rijke om het Koninkrijk Gods binnen te gaan (Marcus 10:25)₁.
Wat als consequentie heeft dat het voor het ene jongetje een stuk makkelijker zal zijn om een braaf gelovig en niet-crimineel mannetje te worden dan voor de ander. Al staat daar tegenover dat datzelfde ene jongetje ook weer meer risico loopt om zich te ontwikkelen tot een egocentrische zelfverrijker. En we weten allemaal hoe groot Jezus de kansen inschat voor een rijke om het Koninkrijk Gods binnen te gaan (Marcus 10:25)₁.
Laat ik het zo zeggen: als ik een rijke was die de Bijbel en Jezus serieus neemt, zou ik me ernstig zorgen maken. Maar gelukkig weten de rijken wel beter en beseffen zij als geen ander dat de Bijbel (net als de Koran) hen alle ruimte biedt voor interpretatie. Hierdoor zullen ze zonder probleem in staat zijn om aan deze uitspraak van Jezus zo'n mooie draai te geven dat het iedereen opeens duidelijk wordt dat Jezus hiermee eigenlijk totaal iets anders bedoelde.
Dan blijkt bijvoorbeeld dat Jezus een enorme ironische dude was die juist een hekel aan armen had. Zo lopen er in de Verenigde Staten daadwerkelijk (rijke) dominees rond die de leer verkondigen dat Jezus in feite de eerste echte kapitalist was die mensen aanmoedigde om vooral zo rijk mogelijk te worden. Dat is het geweldige aan al die heilige boeken: wat je erin wilt lezen, staat er ook.
Dan blijkt bijvoorbeeld dat Jezus een enorme ironische dude was die juist een hekel aan armen had. Zo lopen er in de Verenigde Staten daadwerkelijk (rijke) dominees rond die de leer verkondigen dat Jezus in feite de eerste echte kapitalist was die mensen aanmoedigde om vooral zo rijk mogelijk te worden. Dat is het geweldige aan al die heilige boeken: wat je erin wilt lezen, staat er ook.
Meteen hierna volgt deel twee en slot.
Tonko
₁Marcus 10:25: “Het is gemakkelijker dat een kameel gaat door het oog ener naald dan een rijke het Koninkrijk Gods binnengaat.”
Tonko
Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.
₁Marcus 10:25: “Het is gemakkelijker dat een kameel gaat door het oog ener naald dan een rijke het Koninkrijk Gods binnengaat.”
 |
Afbeelding: Tonko
|
Geen opmerkingen:
Een reactie posten