ONDERWERPEN: PC WINT MET POKER - KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE
Supercomputer wint met poker van mens
Dat de kunstmatige intelligentie de mens aan alle kanten aan
het voorbijstreven is, moge duidelijk zijn. Voor wie in deze “strijd” voor de
mens is, rest de geruststellende gedachte dat er zonder de mens natuurlijk helemaal
geen kunstmatige intelligentie zou zijn geweest. De mens is en blijft de mens
achter de kunstmatige intelligentie.
Bij “EenVandaag” (AVRO/TROS) ging het afgelopen donderdag over het nieuws dat nu ook met pokeren een supercomputer, de Libratus, van de mens (vier toppokeraars) heeft gewonnen. Wat overigens wel te verwachten was nadat schaakcomputer Deep Blue 2 al in 1996 de toenmalige Russische wereldkampioen schaken Gary Kasparov in een match over zes partijen met 3 ½ - 2 ½ versloeg en in maart 2016 computer AlphaGo in een match over vijf partijen met 4-1 te sterk bleek voor de wereldkampioen in het bekende bordspel Go, de Zuid-Koreaan Lee Sedol.
Bij “EenVandaag” (AVRO/TROS) ging het afgelopen donderdag over het nieuws dat nu ook met pokeren een supercomputer, de Libratus, van de mens (vier toppokeraars) heeft gewonnen. Wat overigens wel te verwachten was nadat schaakcomputer Deep Blue 2 al in 1996 de toenmalige Russische wereldkampioen schaken Gary Kasparov in een match over zes partijen met 3 ½ - 2 ½ versloeg en in maart 2016 computer AlphaGo in een match over vijf partijen met 4-1 te sterk bleek voor de wereldkampioen in het bekende bordspel Go, de Zuid-Koreaan Lee Sedol.
Opkomst schaakcomputers
Ik kan me nog herinneren dat ik ergens in de jaren tachtig tijdens de opkomst
van de schaakcomputers me al verbaasde over diverse topschakers die er toen van
overtuigd waren dat computers nooit van de sterkste schakers zouden gaan winnen
omdat zij daarvoor te voorspelbaar waren en de mens te creatief.
Ondanks dat ik geen topschaker was en ben, wist ik toen ook al dat de meeste schaakpartijen - vaak ook al lang voordat het gecompliceerde eindspel is bereikt - verloren gaan door min of meer stomme, voorkoombare fouten van de verliezende schaker. Menselijke fouten die door een goede schaakcomputer voorkomen kunnen worden door alle beschikbare data in zijn geheugen.
Zeker in die tijd (inmiddels is dat al een ander verhaal) zou een computer bij een eindspel nog wel in het nadeel zijn geweest omdat dan minder voorspelbare stellingen op het bord verschijnen en er meer gevraagd wordt van de creativiteit en het improvisatievermogen van de schaker.
Ondanks dat ik geen topschaker was en ben, wist ik toen ook al dat de meeste schaakpartijen - vaak ook al lang voordat het gecompliceerde eindspel is bereikt - verloren gaan door min of meer stomme, voorkoombare fouten van de verliezende schaker. Menselijke fouten die door een goede schaakcomputer voorkomen kunnen worden door alle beschikbare data in zijn geheugen.
Zeker in die tijd (inmiddels is dat al een ander verhaal) zou een computer bij een eindspel nog wel in het nadeel zijn geweest omdat dan minder voorspelbare stellingen op het bord verschijnen en er meer gevraagd wordt van de creativiteit en het improvisatievermogen van de schaker.
De logica
In “EenVandaag” werd over het nieuws van de pokercomputer Libratus gesproken
met advocaat en fanatiek pokeraar Peter Plasman. Plasman was niet verrast maar ook
niet blij met deze ontwikkeling want “je haalt het leven uit het pokerspel”.
Wetenschapsjournalist Bennie Mols vertelt in het programma dat het bij kunstmatige intelligentie om een ander soort intelligentie gaat dan bij de mens. Bij de kunstmatige intelligentie draait het volledig om de logica, terwijl bij de mens veel meer factoren een rol spelen. Mols noemt daarbij als voorbeeld onze wil om ons soort in stand te houden, maar naast deze overlevingsdrang neem ik aan dat hij ook doelt op de menselijke gevoelens en emoties die in alles wat wij doen en zijn (en dus ook bij onze intelligentie) een belangrijke rol spelen.
Zo wees onderzoek ooit uit dat mensen die door een hersenbeschadiging geen emoties meer bezaten - en die aldus volledig waren toegewezen op hun rationaliteit - geen beslissingen meer konden nemen. Conclusie: om tot beslissingen te komen, heeft de mens naast zijn rationaliteit ook gewoon zijn emoties nodig.
Wetenschapsjournalist Bennie Mols vertelt in het programma dat het bij kunstmatige intelligentie om een ander soort intelligentie gaat dan bij de mens. Bij de kunstmatige intelligentie draait het volledig om de logica, terwijl bij de mens veel meer factoren een rol spelen. Mols noemt daarbij als voorbeeld onze wil om ons soort in stand te houden, maar naast deze overlevingsdrang neem ik aan dat hij ook doelt op de menselijke gevoelens en emoties die in alles wat wij doen en zijn (en dus ook bij onze intelligentie) een belangrijke rol spelen.
Zo wees onderzoek ooit uit dat mensen die door een hersenbeschadiging geen emoties meer bezaten - en die aldus volledig waren toegewezen op hun rationaliteit - geen beslissingen meer konden nemen. Conclusie: om tot beslissingen te komen, heeft de mens naast zijn rationaliteit ook gewoon zijn emoties nodig.
Daar waar de wereldberoemde natuurkundige Stephen Hawking ons waarschuwt voor
het scenario waarin kunstmatige intelligentie de mens op een dag overbodig
maakt, vindt Mols kunstmatige intelligentie vooralsnog meer een zegen dan een
vloek. “Kunstmatige intelligentie gaat ons meer mens maken”, aldus een
optimistische Mols.
Computers in rechtspraak
Echt interessant vind ik het pas worden als aan het eind van het item de
mogelijkheid ter sprake komt om in de toekomst ook in de rechtspraak
computers het werk te laten doen in plaats van de mens (juristen in dit geval
dus). In zo’n geval voer je bij een rechtszaak alle mogelijke kennis en variabelen
in de computer in waarna deze komt met een rechtvaardige uitspraak. Plasman
gruwelt van dit toekomstscenario: “in mijn vak moet dat heel ver weg blijven”.
Ik begrijp dat je dat als advocaat vindt en zegt, al is het alleen maar omdat je niet wilt dat je plek wordt ingenomen door een computer die jouw werk bovendien nog beter doet ook, maar ik ben het in elk geval absoluut niet eens met Plasman. Wat overigens niet de eerste keer is dat ik het niet eens ben met een bekende advocaat uit ons land (zie al mijn columns over dit onderwerp, bij labels "Advocaten", "Rechtspraak", etc.).
Ik begrijp dat je dat als advocaat vindt en zegt, al is het alleen maar omdat je niet wilt dat je plek wordt ingenomen door een computer die jouw werk bovendien nog beter doet ook, maar ik ben het in elk geval absoluut niet eens met Plasman. Wat overigens niet de eerste keer is dat ik het niet eens ben met een bekende advocaat uit ons land (zie al mijn columns over dit onderwerp, bij labels "Advocaten", "Rechtspraak", etc.).
In het belang van de waarheidsvinding
Er zijn in de rechtspraak in Nederland en zeker wereldwijd
natuurlijk legio, zeg maar gerust ontelbare uitspraken van rechters - mede op
basis van alle geleverde info van de openbare aanklagers en advocaten - die je
met alle wil van de wereld niet rechtvaardig kunt noemen. Voor deze
onrechtvaardige gang van zaken is natuurlijk maar één factor verantwoordelijk:
de mens.
In een Utopie zouden rechters, openbaar aanklagers en advocaten mensen zijn die allen met elkaar slechts één doel voor ogen hebben: rechtvaardigheid. Anders gezegd: mensen die iets strafbaars hebben gedaan moeten via de rechtspraak op basis van waarheidsvinding een straf krijgen die passend is bij het gepleegde misdrijf.
Om dit te bereiken zal er in het belang van de waarheidsvinding heel objectief en rationeel naar de feiten moeten worden gekeken. Door alle menselijke (subjectieve) gevoelens, emoties en achterliggende (veelal egocentrische en egoïstische) motieven is dat bij de mens echter een illusie. Of men het wil of niet en of men het nou beweert te kunnen of niet, kan de mens deze factoren eenvoudigweg niet uitschakelen. Al is hierop nog wel één uitzondering: de al eerder genoemde hersenbeschadiging kan deze factoren wél elimineren. Maar dat heeft dan weer als nadeel dat de getroffen mens vervolgens geen beslissing meer kan nemen en dan heb je er dus nog niets aan.
Een computer heeft van dit alles echter geen last en kan volledig objectief en rationeel en zonder welke vorm van ruis dan ook (het ego, emoties en gevoelens) een beslissing nemen die altijd het meest rechtvaardig zal zijn.
In een Utopie zouden rechters, openbaar aanklagers en advocaten mensen zijn die allen met elkaar slechts één doel voor ogen hebben: rechtvaardigheid. Anders gezegd: mensen die iets strafbaars hebben gedaan moeten via de rechtspraak op basis van waarheidsvinding een straf krijgen die passend is bij het gepleegde misdrijf.
Om dit te bereiken zal er in het belang van de waarheidsvinding heel objectief en rationeel naar de feiten moeten worden gekeken. Door alle menselijke (subjectieve) gevoelens, emoties en achterliggende (veelal egocentrische en egoïstische) motieven is dat bij de mens echter een illusie. Of men het wil of niet en of men het nou beweert te kunnen of niet, kan de mens deze factoren eenvoudigweg niet uitschakelen. Al is hierop nog wel één uitzondering: de al eerder genoemde hersenbeschadiging kan deze factoren wél elimineren. Maar dat heeft dan weer als nadeel dat de getroffen mens vervolgens geen beslissing meer kan nemen en dan heb je er dus nog niets aan.
Een computer heeft van dit alles echter geen last en kan volledig objectief en rationeel en zonder welke vorm van ruis dan ook (het ego, emoties en gevoelens) een beslissing nemen die altijd het meest rechtvaardig zal zijn.
De O.J. Simpson-case
Als je een computer de beruchte O.J. Simpson-case had laten behandelen, had
mijnheer Simpson het kunnen schudden.
Dan was de zaak niet uitgelopen op een totaal irrelevante discussie over racisme. Dan was er geen sprake geweest van een emotionele “Paybacktime” mentaliteit vanuit de hoek van de advocaten en de bijna geheel zwarte jury. Een mentaliteit die voortkwam uit de (o zo foute maar ook wel begrijpelijke) behoefte van de zwarte bevolking om O.J. Simpson vrij te krijgen als wraak voor al die onschuldige dan wel onrechtvaardig lang vastgezette donkere medemensen in hun land. Donkere mensen die overigens als het aan de computer had gelegen nooit zouden zijn veroordeeld (indien onschuldig) of minder zwaar zouden zijn gestraft (indien onrechtvaardig lang vastgezet).
De computer had bij de O.J. Simpson-zaak gewoon simpel, objectief en rationeel, naar de feiten gekeken en was er binnen no-time uit geweest: guilty (as hell), next case!
Dan was de zaak niet uitgelopen op een totaal irrelevante discussie over racisme. Dan was er geen sprake geweest van een emotionele “Paybacktime” mentaliteit vanuit de hoek van de advocaten en de bijna geheel zwarte jury. Een mentaliteit die voortkwam uit de (o zo foute maar ook wel begrijpelijke) behoefte van de zwarte bevolking om O.J. Simpson vrij te krijgen als wraak voor al die onschuldige dan wel onrechtvaardig lang vastgezette donkere medemensen in hun land. Donkere mensen die overigens als het aan de computer had gelegen nooit zouden zijn veroordeeld (indien onschuldig) of minder zwaar zouden zijn gestraft (indien onrechtvaardig lang vastgezet).
De computer had bij de O.J. Simpson-zaak gewoon simpel, objectief en rationeel, naar de feiten gekeken en was er binnen no-time uit geweest: guilty (as hell), next case!
Eén kleine zwakte in betoog
Uiteraard ben ik me er terdege van bewust dat mijn betoog één “kleine” zwakte
heeft. Mits de computer alle relevante kennis en variabelen krijgt
ingevoerd (en hij niet stuk is), heb ik honderd keer meer vertrouwen in het eindoordeel van een computer dan in die van al die menselijke juristen.
Maar precies in het woordje "mits" zit het probleem. Alles in dit proces valt of staat met een factor waarin ik iets minder vertrouwen heb. Jawel, daar hebben we hem weer: de mens. De mens zal tenslotte bepalen welke kennis en variabelen in de computer worden ingevoerd en op deze wijze zal hij altijd invloed kunnen uitoefenen op het proces en eindoordeel.
Maar precies in het woordje "mits" zit het probleem. Alles in dit proces valt of staat met een factor waarin ik iets minder vertrouwen heb. Jawel, daar hebben we hem weer: de mens. De mens zal tenslotte bepalen welke kennis en variabelen in de computer worden ingevoerd en op deze wijze zal hij altijd invloed kunnen uitoefenen op het proces en eindoordeel.
Om deze reden zal óók een wereld waarin straks de supercomputers de rechtspraak bepalen nooit volledig rechtvaardig kunnen zijn. Maar alle voor- en nadelen tegen elkaar afwegend, geloof ik wel dat we er behoorlijk op vooruit zullen gaan.
Tonko
Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten