160. COLUMN FACEBOOKGROEPEN, PSYCHOLOGEN EN PSYCHIATERS, HOOGBEGAAFDHEID, ÜBERMENSCHEN, FILOSOFIE, FRIEDRICH NIETZSCHE: Ik begrijp helemaal niets van deze wereld

ONDERWERPEN: FACEBOOKGROEPEN - ZOEKEN NAAR HERKENNING

 

Betalen voor een gemis in je leven

Op advies van coaches, psychologen en psychiaters (als columnist moet je voor het dramatisch effect soms een beetje overdrijven) begeef ik me sinds kort in de wereld van hoogbegaafdheidgroepen op Facebook in de hoop op herkenning en het krijgen van een gevoel dat ik toch niet gek ben. Al zullen sommigen zich afvragen of dat niet een beetje te laat is als je eenmaal bij een psychiater bent langs geweest.

De tijd dat ik psychologen en psychiaters alleen maar met hoeren vergeleek ligt alweer een tijdje achter me. Al begrijp ik die vergelijking nog steeds heel goed: zowel hoeren als psychologen/psychiaters betaal je voor een gemis in je leven en dat heeft iets triests. Daar waar je bij een hoer seks zoekt (en krijgt), hoop je - althans ik - bij een psycholoog/psychiater iemand te vinden die bereid is om je verhalen aan te horen en je daarbij ook nog eens begrijpt. Of die voor het geld in elk geval bereid is te doen alsof hij/zij luistert en je begrijpt.

Alhoewel ik die ene drempel inmiddels over ben - overigens nooit met honderd procent overtuiging, want daarvoor blijf ik veel te kritisch - zal ik de andere nooit beslechten. Ook al riep een vriend laatst nog tegen me dat ik een keer naar de hoeren moet gaan, zal dat nooit gebeuren. Van sommige, of moet ik zeggen veel, principes stap ik nooit af. En er zijn gelukkig altijd nog alternatieven. Wat me doet denken aan een aflevering van de The Big bang Theory waarin Howard door iemand gebeld wordt en roept “Oeh, looks like I am going to have seks tonight!” Waarop Penny Leonard toefluistert: “His right hand is calling him?"

 

Pijnlijk herkenbaar

Het advies was niet slecht. Vooral omdat het volgens mij bij dit soort Facebookgroepen zo werkt dat de mensen die er het meest actief op zijn, (op dat moment) het meest worstelen met issues waardoor ze even op zoek gaan naar feedback en herkenning. Als je hoogbegaafd bent en je hebt nergens last van en alles in je leven verloopt op rolletjes, zal de behoefte aan zo'n groep er veel minder zijn.
Na een paar persoonlijke columns te hebben geplaatst met de mededeling dat er misschien mensen waren die het een en ander zouden herkennen, kreeg ik veel positieve reacties. “Tot tranen toe geroerd”, “Pijnlijk herkenbaar, dank je!” en misschien de ontroerendste: “Wat leuk: een verhaal over mij”, “Dat ben ik die daar beschreven word” en “Alsof je mijn levensverhaal hebt opgetekend, alleen kennen we elkaar niet…”.

Een voor een reacties die een stuk prettiger zijn dan wanneer bijvoorbeeld een vriend van je fel reageert op een moment dat je het woord hoogbegaafd in de mond neemt. Want hoe je het ook wendt of keert, hoogbegaafd blijft voor de meeste mensen een beladen term waar diverse negatieve associaties aan vastkleven die ergernis opwekken: arrogant, hautain, laatdunkend etc. En laten we eerlijk zijn: ze hebben een punt aangezien in het woord "hoog" natuurlijk al iets verhevens zit. 

 

Friedrich Nietzsche en de term Übermensch

In dat opzicht valt het woord "hoogbegaafd" te vergelijken met het woord dat door de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche bekend is geworden en waarmee later Adolf Hitler furore zou maken: “Übermensch”.

Friedrich Nietzche gebruikt deze term in zijn filosofische roman "Also sprach Zarathustra" (1883) waarin hij de Perzische profeet Zarathustra als zijn alter ego laat opdraven. Zarathustra leefde ergens tussen 1400 en 1200 voor Christus en wordt beschouwd als een soort uitvinder van het moraal door als eerste een absolute scheiding tussen goed en kwaad te poneren en zodoende een aanzet te geven tot het later ingevoerde ethisch dualisme.

In de roman stoort Zarathustra zich aan de gemiddelde mens die hij beschouwt als een soort evolutionair noodzakelijk stadium tussen de aap en de “Übermensch” (het doel dat hij predikt): "Ik leer u de Übermensch. De mens is een wezen dat overwonnen moet worden. Wat hebt gij gedaan om het te overwinnen? Tot nu toe schiepen alle wezens iets boven zichzelf uit; wilt u dan de ebbe zijn na deze grootse vloed, en liever nog naar het dierlijke terugkeren dan de mens voorbij te streven?”

Dat Nietzsche dus de overtuiging had dat de Übermensch tot de mens staat "zoals deze tot de aap” doet mij denken aan een vrouw die ergens op internet aangaf het niet te begrijpen waarom mensen toch zo beledigd raakten als zij uitlegde wat hoogbegaafdheid precies inhield door te zeggen dat het voor iemand met een IQ van boven de 130 het leven met “gewone” mensen (gemiddeld IQ 100) net zo is als wanneer “gewone” mensen de hele dag tussen chimpansees (gemiddeld IQ 70) moeten rondlopen. Nou noem mij dom, maar ik snap de gevoeligheid die deze uitleg oproept wel.

 

Ik ben dus niet de enige

Andersom waren de verhalen die ik las van anderen op de Facebookgroepen ook zeer herkenbaar. Vooral die waarin gevoelens werden geuit van het niet begrijpen van de wereld. Een van mijn plannen waarvan het maar de vraag is of ik die ooit zal (durven) uitvoeren, is het schrijven van een roman. Wie mijn worddocumenten doorspit, zal ‘m tegenkomen. Nou ja tegenkomen, verder dan de eerste zin ben ik nooit gekomen maar die stond al heel lang vast dus heb ik ‘m maar alvast opgeschreven: “Ik begrijp helemaal niets van deze wereld."

Ik beschouw mezelf als een gewone (zacht) aardige, empathische man die voor mijn gevoel hele zinnige dingen zegt (al heb ik ook daarover heel lang mijn twijfels gehad) maar in mijn omgeving met andere mensen heb ik altijd een soort onbehaaglijk, ondefinieerbaar gevoel gehad. Iets waar ik maar niet de zere vinger op wist te leggen, waardoor ik zelden met anderen een klik voelde, geen begrip proefde, geen herkenning vond en soms conflicten kreeg terwijl ik allesbehalve een ruziezoeker ben. Je kunt het het best omschrijven als een soort van “Je-ne-sais-quoi-gevoel”.

Als ik dan in deze Facebookgroepen van anderen bijvoorbeeld lees dat ze zich net als ik zo enorm verbazen over al het onrecht op deze wereld of over de politieke spelletjes die overal gespeeld worden door harde, niet integere, graaierige mensen die daar ook nog allemaal mee wegkomen omdat dat zo volstrekt normaal schijnt te zijn; of dat ik lees over gevoelens van eenzaamheid, faalangst, existentiële depressies (die voorkomen bij mensen die vanuit een idealistische inslag gedesillusioneerd raken over de wereld en zich dingen gaan afvragen als wat is de zin van het leven en waarom voel ik me zo machteloos en nietig?), de moeilijkheid tot het vinden van de juiste partner omdat het daarvoor toch wel handig is om goed koetjes-kalfjes gesprekken te kunnen voeren terwijl je die juist zo haat et cetera, dan raak ik toch wel gerustgesteld. Ik ben dus niet de enige met dit soort gevoelens.

 

Een goede les

Voordat ik me echter waande in een warm bad met allemaal gelijkgestemden waarmee ik één voor één even goed klikte, gebeurde er iets waardoor ik snel weer met beide voetjes op de grond werd gezet. Ik werd uit een van de Facebookgroepen gebonjourd. De beheerder van deze groep was er niet van gediend dat ik ongevraagd twee columns plaatste en verzocht mij dat niet meer te doen. Ik probeerde nog uit te leggen dat deze columns over mijn ervaringen met hoogbegaafdheid gingen en ik ervan uitging dat dat wellicht leuk was voor anderen om te lezen en er dingen uit te herkennen. Bovendien had ik er van andere groepen veel positieve reacties op gekregen en waren mijn columns verder niet commercieel.

Maar dat mocht allemaal niet baten. Ze beweerde dat ze er “vragen” (?) over had gehad, ik als columnist niet kon stellen dat ik niet commercieel bezig was (?) en ze genoeg anderen kenden die (wél) hele interessante verhalen geschreven hadden maar die daarover eerst met haar overlegden of ze dat wel mochten plaatsen. Nadat ik vervolgens aangaf deze discussie nogal kinderachtig te vinden, bleek ik uit de groep te zijn gezet.

Een goede les, want zoals ik altijd al tegen mijn kinderen zeg kom je overal aardige en niet-aardige mensen tegen en moet je je vooral richten op de aardige dus waarom zou dat opeens in hoogbegaafdheidgroepen anders zijn?

 

Het paranoïde gevoel

Toch overheerst het positieve gevoel van herkenning boven de negatieve ervaring van een afwijzing van een groepbeheerder. Ieder mens wil liefde, waardering en respect en daarvoor is herkenning essentieel.

Al bekruipt mij eens in de zoveel tijd weer het paranoïde gevoel dat de hele wereld stiekem heel hard aan het lachen is om de gedachte dat ik in de veronderstelling ben dat ik hoogbegaafd ben. Terwijl ik gewoon te dom ben om niet door te hebben dat ik net als Truman Burbank uit “The Truman Show” (1998) de hoofdrolspeler ben van een populaire komische real-life soap, dat mijn hele leven in scène is gezet en iedereen om me heen acteurs zijn die in het complot zitten zonder dat ik het weet.
En dit alles om een succes te maken van een geweldig televisieprogramma waarin een domme onwetende man centraal staat die omringd door allemaal slimme mensen die wél precies weten hoe deze wereld in elkaar steekt, leeft met de absurde gedachte dat hij juist slim is. Hilarisch natuurlijk! De beste man heeft totaal niet door dat zijn “vrouw” een ingehuurde actrice was die op een dag uit het script geschreven wenste te worden omdat ze ook nog een eigen leven wilde leiden. En dat bepaalde “vrienden” van hem om dezelfde reden een einddatum in hun contract hadden afgedongen waardoor ze op een dag even snel konden verdwijnen als dat ze in zijn leven waren verschenen.

Ik wacht nog steeds op de dag dat een aantrekkelijke vrouw mij stiekem komt toefluisteren dat alles in mijn leven nep is en niets is wat het lijkt en ik vooral niemand moet vertrouwen. Mijn God, dat zou een hoop verklaren. Behalve dan de kijkcijfers van deze oersaaie soap, die om wat voor vage reden dan ook toch nog steeds hoog genoeg blijken te zijn om de show niet te hoeven cancelen. En over de rol van mijn kinderen in dit geheel ben ik trouwens ook nog niet uit.
Ik ben benieuwd of ik ook hier enthousiaste reacties van herkenning op krijg…

 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

 

Jim Carrey in "The Truman Show" (1998)

 

 

The Big Bang Theory

Penny's Big Bang Moments

"His right hand is calling?" (2:04)

Bron: YouTube