ONDERWERPEN: - ERGERNIS ALS INSPIRATIE - DE PAUS - MALALA
Verbanden tussen creativiteit en psychische stoornissen
Gelukkig ben ik niet de enige schrijver die meer inspiratie krijgt
als ik me ergens over opwind dan als alles zijn gangetje gaat. Niet dat dat een
nadeel hoeft te zijn als je creatief bezig bent; integendeel zelfs wellicht. Veel
van de mooiste creaties op deze wereld zijn tenslotte voortgekomen uit gevoelens
van opwinding, kwaadheid, verdriet en eenzaamheid. Alhoewel de liefde met alle bijbehorende
emoties hierop natuurlijk een positieve uitzondering vormt. Al kan daar meteen
weer aan worden toegevoegd dat niet beantwoorde liefde en verbroken relaties ook
prachtige creativiteit hebben voortgebracht.
Wie zich nog verder gaat verdiepen in deze materie kan zelfs
uitkomen bij onderzoeken naar de mogelijke verbanden tussen creativiteit en
psychische stoornissen. Kijk bijvoorbeeld alleen al naar de relatief vaak
gestelde diagnose van depressie bij cabaretiers en komieken met als recent
voorbeeld de zelfmoord van acteur Robin Williams.
Gezonde opwinding en ergernis
Als ik me ergens over opwind, voel ik vaak de behoefte om het van
me af te schrijven. Er bestaan ook mensen die zich niet of nauwelijks ergeren.
Of dat in elk geval beweren. Persoonlijk heb ik daar niets mee. Sterker nog: ik
erger me aan dat soort mensen.
Natuurlijk zou men nu kunnen stellen dat hierachter ergens een
of andere vorm van jaloezie moet schuilgaan, maar ik geloof niet dat dat het
is. Om misverstanden te voorkomen, wil ik meteen een nuance aanbrengen: met klagers
die zich bij het minste geringste ergeren aan de meest onbenullige dingen en
die daarbij veel last hebben van korte lontjes en wraakgevoelens heb ik ook
niets. Ook daar kan ik mij op mijn beurt weer mateloos aan ergeren. Zonder dit
soort mensen zou de wereld er tenslotte een stuk beter en vooral vrediger uitzien.
Nee, waar ik het over heb, is gezonde opwinding en ergernis
over essentiële zaken die goed en (vooral) kwaad betreffen. Wie dat niet eens in
de zoveel tijd heeft, mist in mijn ogen betrokkenheid, empathie en karakter. Of
het moet iemand zijn die vanuit een algeheel gevoel van teleurstelling en
desillusie bewust gekozen heeft voor een apathische, onverschillige en gelaten
houding naar de wereld.
Ik houd van mensen die ergens voor staan. Die uitgesproken
meningen en principes hebben. Natuurlijk kan men daar tegenover stellen dat als
niemand zich opwindt of ergert aan anderen men een stuk toleranter en rustiger
zou zijn, maar dat zou dan tegelijkertijd een wereld zijn waarin zaken dus stilzwijgend
geaccepteerd worden die naar mijn mening niet zouden mogen worden geaccepteerd. Om dingen te verbeteren, lijken mij gezonde opwinding, ergernis en (opbouwende) kritiek nu eenmaal onmisbaar.
Malala Yousafzai
Toch voel ik me over het feit dat ik vaak tot schrijven geïnspireerd
word door ergernis en boosheid over het onrecht in de wereld wel eens schuldig.
Schuldig omdat ik bijvoorbeeld wel schrijf uit woede op de Taliban toen die het
nodig vond om een moordaanslag te plegen op een dapper vijftienjarig meisje dat
opkomt voor het recht op onderwijs voor vrouwen (zie column 77). Maar dat ik niet
de behoefte voel om te schrijven als datzelfde meisje, Malala Yousafzai, als ware
strijdster voor de vrede een van de weinige écht terechte winnaars wordt van de
Nobelprijs voor de Vrede.
Jeroen Pauw sprak in zijn programma over Malala als dat
meisje dat soms van die irritant wijze woorden uitspreekt en ik begrijp wel wat
hij bedoelt. Maar daar is niets mis mee, integendeel. Volgens mij is Malala nu
al op haar jonge leeftijd net als vrijwel alle wijze mensen die de wereld ooit heeft
gekend. Namelijk iemand die niet wijs is geboren, maar die door een combinatie
van ervaring, opvoeding en hoge intelligentie zichzelf wijsheid heeft
aangeleerd. Door te beseffen dat beheersing en het opzij zetten van je ego de
kern is tot het nemen van de meest verstandige, wijze beslissingen.
Het is het
voornemen om wijs te worden dat een Malala, net als een Nelson Mandela vroeger (zie column 108), wijs maakt en niet een aangeboren wijsheid waar ze niets voor hoeft
te doen. Daarvan ben ik overtuigd en dat verklaart ook meteen waarom Malala
soms irritant wijs overkomt alsof ze zich plechtig voorneemt alleen maar wijze
dingen te zeggen.
Paus Fransiscus
Ook kan ik mij schuldig voelen op de weliswaar terechte kritiek die ik in mijn columns (zie bijvoorbeeld column 76) heb gegeven op de katholieke kerk en haar pausen, terwijl ik nog niets heb geschreven over het feit dat paus Fransiscus tijdens de afsluiting van de jaarlijkse bisschoppensynode op 19 oktober vertelde dat de kerk niet bang moet zijn voor verandering en nieuwe uitdagingen: “God is niet bang voor nieuwe dingen. Daarom blijft Hij ons altijd verrassen. Hij opent onze harten en leidt ons door het onbekende."
Ondanks dat de voorgestelde hervormingen, bijvoorbeeld op het gebied van acceptatie van homoseksualiteit, niet de benodigde tweederde meerderheid behaalden, bleek dat er verrassend genoeg wel een kleine meerderheid voor had gestemd. Samengevat kun je concluderen dat paus Franciscus tegen alle (in elk geval mijn) verwachtingen in voor een paus behoorlijk vooruitstrevend blijkt te zijn en alleen daarom al mijn respect verdient. Zoals het er nu naar uitziet, heb ik mij in deze man vergist en ik ben de beroerdste niet om dat als eerste toe te geven.
Andere koers varen
Wellicht kunnen we in de toekomst Franciscus gaan vergelijken met een Michail Gorbatsjov die als president van de voormalig Sovjet-Unie hervormingen (de “Perestrojka”) doorvoerde en zo de man werd die de val van de Sovjet-Unie, de Berlijnse Muur en het gehele IJzeren Gordijn inleidde. Of met een president Frederik Willem de Klerk van Zuid-Afrika onder wiens bewind de apartheid werd afgeschaft en Nelson Mandela na 27 jaar de gevangenis mocht verlaten. Waarna diezelfde Mandela iets meer dan vier jaar later De Klerk als president zou opvolgen. Misschien wordt Franciscus wel de man die de katholieke kerk anders liet kijken naar homoseksualiteit, abortus en euthanasie. De dag waarop ik dacht dat dat zou gebeuren - namelijk als Pasen en Pinksteren samenvallen - lijkt toch iets dichterbij te komen.
Alhoewel zowel op Gorbatsjov, de Klerk als op Franciscus heus het een en ander valt aan te merken, kun je in het algemeen stellen dat een iets minder grote schurk te midden van allemaal grote schurken toch iets van een held kan worden en zeker als hij genoeg macht krijgt. Want wie dan voorstelt om een andere koers te gaan varen, moet in elk geval veel lef hebben.
Maar als paus Franciscus straks toch niet blijkt uit te groeien tot de held op wie ik hoopte, zal ik niet lang treuren. Dan borrelt er vanuit mijn ergernis vast wel weer een mooie column uit mijn "pen". Tja, alle nadelen hebben zo hun voordelen...
Maar als paus Franciscus straks toch niet blijkt uit te groeien tot de held op wie ik hoopte, zal ik niet lang treuren. Dan borrelt er vanuit mijn ergernis vast wel weer een mooie column uit mijn "pen". Tja, alle nadelen hebben zo hun voordelen...
Tonko
Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.
 |
Malala Yousefzai, Nelson Mandela, paus Franciscus (foto's internet)
|
Geen opmerkingen:
Een reactie posten