125. COLUMN PETER R. DE VRIES OVER DE GRENS (AVRO/TROS), "IN THE SHADOW OF THE SUN" (IDFA/HOLLAND DOC), BIJGELOOF IN AFRIKA, DODEN EN VERMINKEN KINDEREN EN ALBINO'S, HET RECHT WORDT DOOR GELD BESLECHT, STRIJD TEGEN ONWETENDHEID: Heb ik geen respect voor. Ik vind het sukkels. Sorry!

ONDERWERPEN: PETER R. DE VRIES OVER DE GRENS - BIJGELOOF

 

Peter R. de Vries over de grens

Ik zag op vrijdagavond de eerste aflevering van de nieuwe zesdelige serie van Peter R. de Vries: Peter R. over de grens (AVRO/TROS). Hierin doet De Vries verslag van een aantal reizen die hij heeft gemaakt om wereldwijde schendingen van kinderrechten aan de kaak te stellen.

In deze aflevering is hij in Oeganda waar hij onderzoek doet naar een groot probleem dat behalve in dit land ook in het hele werelddeel Afrika speelt: het extreme bijgeloof. Door een cultuur waarin bijgeloof een voorname rol speelt, geloven veel mensen dat lichaamsdelen en organen van kinderen geluk en voorspoed brengen.

In Oeganda wordt dit bijgeloof nog eens extra aangewakkerd door de meer dan een miljoen alom gerespecteerde witch-doctors die het land telt (op 35 miljoen inwoners). Hierdoor hebben rijke mensen er veel geld voor over om (veelal straat) kinderen te laten verminken en doden om zo aan de benodigde lichaamsdelen en organen te komen die hun garantie op welvaart en succes zouden moeten bieden. Vooral genitaliën blijken hierbij erg in trek. 

Precieze cijfers over het aantal jaarlijkse slachtoffers door deze “kindoffers” zijn er niet; vermoedelijk mede door het groot aantal betrokken straatkinderen. Maar het moeten er honderden en wellicht duizenden zijn. Wat de situatie nog verergert, is dat door een ander groot probleem in Afrika - te weten de corruptie - daders niet of nauwelijks vervolgd worden en dus geheel buiten schot blijven waardoor ze ongestoord met hun misdaden kunnen doorgaan. Het recht wordt er door geld beslecht.

 

Negatieve associaties met Afrika

Doodzonde, maar ik krijg het met geen mogelijkheid voor elkaar om niet als eerste negatieve associaties binnen te krijgen als ik aan Afrika denk. Behalve aan voorspelbare associaties met armoede en corruptie ontkom ik er ook niet aan om meteen te denken aan weerzinwekkende barbaarsheid en buitensporige wreedheden en geweld, met als walgelijk voorbeeld het fenomeen van kindsoldaten (zie ook columns 111 en 118).
Kijk alleen al naar het nieuws van afgelopen week in Nigeria waar nog steeds 85 van de 129 door de Taliban-achtige Moslimsekte Boko Haram ontvoerde schoolmeisjes spoorloos zijn. Boko Haram staat vooral bekend om zijn bloedige terreuracties waarbij inmiddels al duizenden burgers zijn gedood. De meisjes zijn ontvoerd om ze te kunnen gebruiken als (seks)slavin.

 

Oerdomme gelovigen

Mijn God, wat zal Allah weer blij zijn met dit soort oerdomme gelovigen dat werkelijk geen flauw benul heeft waar het bij de islam om draait of behoort te draaien. Niet voor niets zitten in het woord “islam” de twee Arabische woorden “taslim” (overgave) en “salaam” (vrede) besloten. Met dank aan Boko Haram krijgt de islamitische hel het straks weer druk of moet ik zeggen nog drukker. Dan baal je pas goed (en eeuwig) van je eigen stommiteit: "Ik dacht dat Allah juist blij zou zijn met onze inzet." Nou mooi niet dus.
 

Doodzonde

Eén van de dingen die door mijn hoofd gingen bij het zien van deze aflevering was hoe doodzonde het is dat De Vries met zijn doortastende kwaliteiten onlangs besloten heeft om met zijn zoon voetbalmakelaar te worden. Een groter contrast is haast niet denkbaar: aan de ene kant de idealistische, empathische wereld van het opkomen voor de rechten van kinderen en het vechten tegen onrecht en aan de andere kant de materialistische, oppervlakkige wereld van de voetbalmakelaars waar alles alleen maar draait om egoïsme en geld.

Ondanks dat ook ik een liefhebber ben van sport, zie ik De Vries veel liever in een rol waar de wereld iets beter van kan worden (of die in elk geval mensen aan het denken zet) dan in een rol waar alleen hij en zijn zoon en een stel verwende voetbalprofs financieel beter van wordt.

 

Vreselijk lot albino's in Tanzania

De aflevering over Oeganda doet mij enorm denken aan de IDFA-/Holland Doc-documentaire “In the Shadow of the Sun” (2013). Deze documentaire vertelt een vergelijkbaar verhaal over het vreselijke lot van albino’s in Tanzania.

Mensen die lijden aan albinisme hebben een aangeboren afwijking waarbij het pigment melanine in huid en haar ontbreekt wat resulteert in een lichte huidskleur, witte haren en rode ogen. Nog meer dan bij de gewone kinderen in Oeganda worden de lichaamsdelen en organen van de aparte albino’s als iets magisch gezien en zou het een absolute garantie op geluk en voorspoed moeten bieden.

Daar waar gelukkig nog de meeste kinderen in Oeganda het lot van verminking en moord bespaard zal blijven, is in Tanzania geen enkele albino zijn leven veilig. In de documentaire zien we bijvoorbeeld hoe albino’s zich gedwongen voelen om met elkaar in hoog ommuurde vestingen te gaan wonen, waarbij ze elk contact met de buitenwereld - dat hen als duivels beschouwt óf als een mogelijkheid om in één of een paar klappen met hun machete veel geld te verdienen - zoveel mogelijk proberen te vermijden.

 

Socrates: onwetendheid is de bron van alle kwaad

Het ergste van dit alles vind ik nog wel de conclusie dat al deze ellende voortkomt uit niets anders dan pure onwetendheid. Terwijl je daarbij nuchter kunt vaststellen dat onwetendheid op zich natuurlijk helemaal geen doden zou hoeven te veroorzaken.

Tegen onwetende mensen heb ik helemaal niets. Ieder mens is wel ergens onwetend over. Sterker nog: ieder mens is meer onwetend dan wetend. Dat besefte Socrates al meer dan 2400 jaar geleden: “Ik weet slechts één ding: dat ik niets weet”.

Maar waar ik wel altijd moeite mee zal blijven hebben, zijn al die mensen die niet kunnen of willen zien dat ze onwetend zijn. Want dát is uiteindelijk de oorzaak van heel veel ellende op deze wereld en dat betekent ook letterlijk de doodsteek voor onder andere de albino’s in Tanzania en de straatkinderen in Oeganda.

Ook hierover had Socrates een uitgesproken mening. Eentje die kijkend naar zijn vorige citaat overigens lijkt te wijzen op zelfhaat: “Onwetendheid is de bron van alle kwaad.” Iets waarmee de Dalai Lama het wel eens is: “Waar onwetendheid heerst, is vrede onmogelijk.” 

Uiteraard zou ik nu de discussie kunnen opwerpen of ultieme onwetendheid niet per definitie inhoudt dat je dan ook onwetend bent over je eigen onwetendheid, maar die laat ik voor nu maar even rusten.
 

Bijgelovigheid is dom

Eerlijk gezegd heb ik over geloof en de manier waarop geloof wordt toegepast en geïnterpreteerd in deze wereld al zo mijn twijfels. Wat niet gek is als je kijkt naar alle ellende en doden die geloof door de eeuwen heen heeft veroorzaakt. Maar goed, zo lang als er ook mensen zijn die er juist kracht, steun en liefde uit halen kan geloof geen kwaad en zou het zelfs meer goed dan kwaad moeten doen.

Maar met bijgelovigheid heb ik op de een of andere reden toch meer moeite. Dat gaat mij echt te ver. Ik ben daarbij veel eerder geneigd om het simpelweg dom te noemen als je zo graag wilt meegaan met het geloven in zulke vage dingen die werkelijk kant noch wal raken en nergens op zijn gebaseerd (laat staan op feiten en bewijzen).

 

Prachtige actie

Geweldig vond ik te zien hoe Peter R. de Vries op bezoek bij zo’n witch-doctor in Oeganda de beste man met één simpele actie als charlatan ontmaskerde. Voordat de witch-doctor een aantal geesten zou gaan oproepen, liet hij eerst zien dat er achter het doek in zijn donkere tovenaarshol niets verborgen zat. Toen even later opeens “geesten” begonnen te praten die vreemd genoeg vooral in geld bleken te zijn geïnteresseerd, vond De Vries dat de poppenkast lang genoeg had geduurd en trok hij het doek weg om te constateren dat er geen geest maar een gewone man achter zat. Prachtige actie!

 

Sukkels

Mijn visie op bijgeloof doet me denken aan de briljante scene van Hans Teeuwen uit zijn show “Dat dan weer wel” (2001) waarin hij alle geloven belachelijk maakt om dan te eindigen met: “Maar dan zeggen ze tegen mij: ja maar dat zijn de religies van die mensen, dat zijn de tradities van die mensen, dat is de manier van leven van die mensen, dat is de cultuur van die mensen. Daar moet je respect voor hebben. .. Heb ik geen respect voor. Ik vind het sukkels. Sorry.”
Maar jammer genoeg vallen er door dit soort sukkels wel weet ik hoeveel duizenden doden per jaar onder kinderen, albino’s en andere “afwijkende” mensen.

Beste Peter R. de Vries, stop toch met die voetbalmakelaardij-onzin en ga verder met je strijd tegen onwetendheid. En help me in één moeite door met het verminderen van mijn negatieve associaties met Afrika. De straatkinderen in Oeganda en de albino's in Tanzania en de ontvoerde schoolmeisjes in Nigeria verdienen natuurlijk beter. Ik weet het.   

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

Hans Teeuwen over christenen, moslims, joden en hindoes
uit: "Dat dan weer wel" (2001)

bron: YouTube