SOTSJI 2014 - SPORTREGELS - VALSE START BIJ SCHAATSEN
Blijven verbazen over regels
De Olympische Winterspelen 2014 in Sotsji zitten erop.
Dat het enorme succes van Nederland (8 gouden medailles en 24 in totaal) waarschijnlijk
nooit meer zal worden overtroffen, is geen gewaagde uitspraak. Van de 32
beschikbare medailles in het schaatsen won Nederland er maar liefst 23. Slechts
zeven schaatsers uit zes andere landen wisten de overige negen medailles te
winnen.
Ik kijk graag naar sport, maar bij sommige sporten blijf ik me verbazen over bepaalde regels waarvan ik denk: ligt het nou aan mij of slaat dit helemaal nergens op? Zo werd op de 500 meter schaatsen bij de dames de Duitse Judith Hesse na een tweede valse start gediskwalificeerd. In tranen was ze. Niet dat ze een favoriet voor een medaille was, maar ook zij zal vier jaar lang hard hebben getraind met als doel haar beste prestatie op de Spelen te leveren.
Ik kijk graag naar sport, maar bij sommige sporten blijf ik me verbazen over bepaalde regels waarvan ik denk: ligt het nou aan mij of slaat dit helemaal nergens op? Zo werd op de 500 meter schaatsen bij de dames de Duitse Judith Hesse na een tweede valse start gediskwalificeerd. In tranen was ze. Niet dat ze een favoriet voor een medaille was, maar ook zij zal vier jaar lang hard hebben getraind met als doel haar beste prestatie op de Spelen te leveren.
Schlemielige val
Qua leedvermaak zal ik nooit vergeten dat
ik ooit baanwielrenner Shane Kelly uit Australië zag die als wereldrecordhouder
en grote favoriet aan de 1000 meter tijdrit van de Olympische Spelen in Atlanta
1996 van start ging. Nou ja, van start ging. Die start verliep helaas voor hem
niet zo soepel: zijn voet gleed uit het pedaal en binnen een fractie van een seconde was zijn
droom op een gouden medaille voorbij.
Je zal maar vier jaar lang keihard hebben
getraind voor die ene droom en dan op het moment suprême meteen uit je toeclip
schieten. Flink balen lijkt me dan een understatement.
Veelvuldig
wereldkampioen sprint en wereldrecordhouder 500 en 1000 meter schaatsen Jeremy
Wotherspoon overkwam in 2002 tijdens de Winterspelen van Vancouver iets
vergelijkbaars: als huizenhoge favoriet ging hij van start op de 500 meter om
binnen tien meter voorover met zijn neus op het ijs te vallen. De enorme druk
om in zijn thuisland Canada de verwachte gouden plak binnen te slepen bracht
hij over op zijn schaatsen waardoor die teveel
in het ijs drukten met de schlemielige val als resultaat.
Te graag
willen heet dat en dat is nooit goed, want ontspannen is het toverwoord. Stefan
Groothuis deed in Sotsji op de 500 meter overigens nog een geslaagde
Wotherspoon-imitatie; hij viel op precies dezelfde manier. Gelukkig voor hem
was de 500 meter niet zijn favoriete afstand en leerde hij van de val om twee
dagen later alsnog Olympisch kampioen te worden op zijn afstand, de 1000 meter.
Iets wat Wotherspoon nooit meer zou lukken. In een ultieme poging om de
verloren gouden medaille alsnog te winnen probeerde hij zich onlangs op
37-jarige leeftijd nog te kwalificeren voor Sotsji, maar die poging tot een
comeback strandde zoals te verwachten jammerlijk.
Een start is vals als die voordeel oplevert
Vroeger mochten de twee schaatsers die in de wedstrijd tegen elkaar reden ieder
twee keer vals starten. Pas bij een derde valse start werd de betreffende
schaatser gediskwalificeerd. Dat moet efficiënter kunnen, moet men hebben
gedacht en daarom geldt tegenwoordig een veel strengere regel: er mag slechts één valse
start plaatsvinden. Ongeacht wie van de twee die veroorzaakt, wordt de
schaatser die vervolgens nog een (tweede) valse start veroorzaakt meteen
gediskwalificeerd.
Iets wat op mij overigens als een beetje oneerlijk overkomt,
want dat houdt dus in dat als je tegenstander tevergeefs in het startschot
probeert te vallen, hij het over mag doen. Terwijl als jij daarna hetzelfde
doet, je meteen wordt gediskwalificeerd. Maar goed, deze discussie zal ik hier
verder niet voeren.
Nou zou ik er niet zo’n moeite mee hebben als mevrouw Hesse (of welke schaatser dan ook) wordt gediskwalificeerd als zij twee keer voordat het startschot klinkt met haar schaatsen al haar eerste stap(pen) naar voren heeft gezet en dus eerder is vertrokken dan haar tegenstander. Want daarmee zou ze voordeel behalen ten opzichte van haar concurrent(en) én de klok en laat dat, naar ik aanneem, nou net de reden zijn waarom een valse start in het leven is geroepen.
Nou zou ik er niet zo’n moeite mee hebben als mevrouw Hesse (of welke schaatser dan ook) wordt gediskwalificeerd als zij twee keer voordat het startschot klinkt met haar schaatsen al haar eerste stap(pen) naar voren heeft gezet en dus eerder is vertrokken dan haar tegenstander. Want daarmee zou ze voordeel behalen ten opzichte van haar concurrent(en) én de klok en laat dat, naar ik aanneem, nou net de reden zijn waarom een valse start in het leven is geroepen.
Een start is vals als die voordeel oplevert voor de schaatser die in “overtreding”
gaat en om dat te voorkomen wordt hij teruggefloten. Anders ontstaat er een
oneerlijke wedstrijd en dat is wel het laatste wat wij echte sportliefhebbers
willen, nietwaar?
In schaatsport gelden andere wetten
Hoe logisch deze redenering voor mijn gevoel ook is, gelden in de schaatssport
echter blijkbaar andere wetten en hebben ze een hele andere definitie van een
valse start dan ik.
Bij schaatsen is een start namelijk ook vals als je even beweegt
voordat de starter het startschot geeft. Dat kan een korte beweging zijn met je
arm of been, maar het kan ook gewoon zijn dat je even trilt. Nu lijkt mij een
beetje trillen persoonlijk erg moeilijk
om te voorkomen, maar dat kun je in mijn geval nog wegwuiven met de terechte
constatering dat ik een zeer matige schaatser ben. Desalniettemin lijkt het mij
eerlijk gezegd voor niemand makkelijk om een paar seconden doodstil op twee
flinterdunne ijzertjes op het ijs te staan. En zeker als je een starter hebt
die lang wacht met schieten (wellicht in de hoop dat er dan iemand toch stiekem
gaat bewegen?).
Samengevat: bij de start van een schaatswedstrijd mag door een deelnemer niet
worden bewogen, punt. Wie dat wel doet, heeft pech en krijgt een valse start toegewezen.
De logica ontgaat mij volledig
Het mooie van dit alles is dat de logica hiervan mij volledig ontgaat. Helaas
is het overzichtelijk op internet zetten van de schaatsregels niet aan de KNSB (schaatsbond) besteed en moet ik dus zelf maar naar een verklaring zoeken.
De enige mogelijke
verklaring die ik kan bedenken is dat je met het bewegen van je lichaam je
tegenstander afleidt wat nadelig is voor hem en jou dus een voordeel oplevert. Tot
zover kan ik deze redenering volgen. Zo kan ik me heus wel voorstellen dat als
je braaf op het startschot wacht het hoogst irritant is als je tegenstander ondertussen
naast of voor je (als het achter je gebeurt, merk je het niet lijkt me) druk
heen en weer aan het bewegen is. Hetzelfde zou zijn als je tegenstander opeens allemaal
geluiden zou gaan maken om jou af te leiden; ook dat zal niet toegestaan zijn
en terecht.
Maar nu komt mijn punt: er is natuurlijk wel een groot verschil
tussen iemand die expres druk heen en weer aan het bewegen is met als doel om
de tegenstander af te leiden en iemand die per ongeluk en onbewust wat trilt of een beetje met
zijn arm of been beweegt. De logica van zo iemand bestraffen met een valse
start ontgaat mij compleet en wel om twee essentiële redenen: a. die persoon heeft daar geen enkel voordeel van
en b. de tegenstander ondervindt daar noch last noch nadeel van.
Ik ben geen topschaatser, maar je maakt mij echt niet wijs dat als een topschaatser geconcentreerd in de starthouding staat hij op kleine (tril)bewegingen van zijn tegenstander even verderop let. Volgens mij zal hij zich alleen maar focussen op zijn eigen start.
Ik ben geen topschaatser, maar je maakt mij echt niet wijs dat als een topschaatser geconcentreerd in de starthouding staat hij op kleine (tril)bewegingen van zijn tegenstander even verderop let. Volgens mij zal hij zich alleen maar focussen op zijn eigen start.
Conclusie
Mijn conclusie: het geven van een valse start bij schaatsen door kleine lichaamsbewegingen
bij een deelnemer slaat helemaal nergens op. Iemand kan trillen of
bewegen wat hij wil achter de startlijn, maar daar zal hij geen duizendste van
een seconde harder door schaatsen. Het feit dat Judith Hesse een beetje bewoog
tijdens de tweede start had daarom nooit reden mogen zijn om haar te
diskwalificeren. Een start behoort pas vals te zijn als je er voordeel uit
haalt, punt.
Regels zijn nu eenmaal regels
Natuurlijk kan ik het hierbij laten. Maar mijn trouwe lezers zullen niet
verbaasd zijn dat ik er nog een prikkelend schepje bovenop doe door nog even door
te denken over de mogelijke achterliggende motieven voor een starter om toch
schaatsers als Judith Hesse valse starts toe te kennen of zelfs te
diskwalificeren.
Ervan uitgaande dat de regel inderdaad is ingevoerd om te
voorkomen dat bewegingen worden uitgevoerd om de tegenstander af te leiden en
er voordeel uit te halen dan nog is het aan de starter om te bepalen hoe hij
deze regel in de praktijk interpreteert en (eventueel) toepast.
Als het gaat om de wijze waarop mensen met regels omgaan heb je denk ik globaal met drie soorten mensen te maken. Je hebt een kleine groep a(nti)sociale mensen die zich weinig van regels aantrekt. Dan heb je een grotere maar nog steeds selecte groep die kritisch naar regels kijkt en niet alles klakkeloos wenst aan te nemen en zich soms geroepen voelt om er tegenin te gaan en bepaalde regels ter discussie te stellen. Maar verreweg de grootste groep mensen wordt gevormd door mensen die als uitgangspunt hebben dat regels nu eenmaal regels zijn en aldus dienen te worden opgevolgd.
Als het gaat om de wijze waarop mensen met regels omgaan heb je denk ik globaal met drie soorten mensen te maken. Je hebt een kleine groep a(nti)sociale mensen die zich weinig van regels aantrekt. Dan heb je een grotere maar nog steeds selecte groep die kritisch naar regels kijkt en niet alles klakkeloos wenst aan te nemen en zich soms geroepen voelt om er tegenin te gaan en bepaalde regels ter discussie te stellen. Maar verreweg de grootste groep mensen wordt gevormd door mensen die als uitgangspunt hebben dat regels nu eenmaal regels zijn en aldus dienen te worden opgevolgd.
Deze mensen kijken niet naar het hoe en waarom van
de regels, maar richten zich slechts op het uitvoeren ervan. Waarbij het een prettige, veilige en geruststellende gedachte is dat wat er ook gebeurt zij zich altijd achter die regels kunnen verschuilen. Mensen die hierin
uitblinken zijn in feite ideaal omdat ze multi-inzetbaar zijn op heel veel
plekken in de maatschappij en dan met name in streng hiërarchische organisaties
met veel regeltjes als bijvoorbeeld het leger, de politie, de kerk, de
juridische wereld etc.
Een lekker gevoel van macht
De gemiddelde starter bij een schaatswedstrijd schaar ik bij de laatste groep. Hij
is een scheidsrechter die met een reglementboekje onder zijn arm de wedstrijd
tegemoet gaat en zich voorneemt om zo consequent mogelijk de regels te gaan
toepassen.
Nadenken over het hoe en waarom van de regels is niet zijn ding. Diep in zijn hart moet hij eerlijk toegeven dat de functie hem ook wel een lekker gevoel van macht geeft. Dat hij en niemand anders de baas is over het verloop van de start van zo’n belangrijke wedstrijd geeft tenslotte een kick. Net als dat er ongetwijfeld heel stiekempjes een prikkelend gevoel door hem heen zal gaan op het moment dat
hij iemand betrapt op een kleine beweging tijdens de start, waarvan zijn
reglementboekje toch o zo duidelijk zegt dat dat niet is toegestaan. Goed gedaan!
Overeenkomst tussen scheidsrechters en juristen
Om even te chargeren zie ik wel een
overeenkomst tussen scheidsrechters en de juristen uit mijn vorige column: zoals sommige aanklagers
vergeten dat rechtspraak hoort te draaien om rechtvaardigheid vergeten sommige starters
dat een valse start hoort te draaien om het voorkomen van een voordeel voor de “overtreder”. Met daarbij de kleine kanttekening dat het bij de een kan gaan om een verschil tussen leven en dood en bij de ander om het verschil tussen (hooguit) een medaille of met lege handen blijven staan.
Toch had ik te doen met Judith Hesse en het onrecht dat haar in mijn ogen werd aangedaan. Al kan ze zich getroosten met de gedachte dat de tijd dat Duitsland grossierde in (vrouwen) schaatsmedailles bij de Olympische Winterspelen voorgoed dan wel voorlopig voorbij is en zij daar op de 500 meter ook geen verandering in had gebracht.
Eindstand schaatsmedailles Sotsji 2014 Nederland-Duitsland: 23-0.
Toch had ik te doen met Judith Hesse en het onrecht dat haar in mijn ogen werd aangedaan. Al kan ze zich getroosten met de gedachte dat de tijd dat Duitsland grossierde in (vrouwen) schaatsmedailles bij de Olympische Winterspelen voorgoed dan wel voorlopig voorbij is en zij daar op de 500 meter ook geen verandering in had gebracht.
Eindstand schaatsmedailles Sotsji 2014 Nederland-Duitsland: 23-0.