110. COLUMN FAMILIEBREUKEN, PRIVÉ, HET FAMILIEDINER (EO), KOPPIGHEID: Tien jaar dood in je eigen woning liggen (liever verstandig dan koppig)

ONDERWERPEN: FAMILIEBREUKEN -  HET FAMILIEDINER - KOPPIGHEID 

Tien jaar dood in je eigen woning

Vlak voor Kerst vorig jaar schreef ik mijn kortste column (58) over de eenzame parachutist die negen dagen dood in een weiland had gelegen voordat hij toevallig door een paar jagers werd gevonden. Omdat het hier naar alle waarschijnlijkheid om zelfmoord ging en tot dat moment niemand de man blijkbaar had gemist, omschreef ik hem als een soort van symbool van onze steeds individualistischer wordende maatschappij.
Negen dagen onopgemerkt dood in een weiland liggen is één, maar tien jaar dood in je eigen woning liggen zonder dat er ook maar één haan naar kraait, is toch hele andere koek. Als die parachutist al een symbool genoemd mag worden, hoe moeten we de vrouw die een paar weken geleden werd gevonden na tien jaar dood in haar woning in Rotterdam te hebben gelegen dan wel niet omschrijven? Een levende legende lijkt me niet de juiste benaming, maar bijzonder (triest en eenzaam) is het wel.
Zoals te verwachten, lag er een enorme stapel post achter de voordeur van de vrouw. “Zelfs met een TV-gids waar Katja Schuurman nog op de cover stond”. Katja zal dit leuk vinden om te horen. Als ze al twijfel had over het verloop van haar carrière dan is deze opmerking wel de doodsteek. Misschien lag er ook nog een blad tussen waar PSV met de kampioensschaal, een trotse Lance Armstrong met zijn zeven gele truien of Theo van Gogh met zijn gast Antonie Kamerling de cover sierden.
De 84- (toen ze dood gevonden werd) of beter gezegd 74-jarige vrouw (toen ze moet zijn overleden) bleek in elk geval nog een dochter te hebben, want die meldde zich even later met de mededeling dat ze een paar jaar geleden nog met Moederdag met een bosje bloemen voor haar deur had gestaan. De inmiddels 68-jarige dochter bleek ondanks diverse toenaderingspogingen al twintig jaar geen contact meer met haar moeder te hebben. Haar moeder was van haar zwanger geraakt toen ze pas zestien was. “Ik was een ongewenst kind.”

 

Breuken binnen families lijken soms eerder regel dan uitzondering

Zonder de details te (hoeven) kennen over hun relatie weet ik wel hoe ongelofelijk vaak het voorkomt dat directe familieleden onderling geen contact meer hebben. Of het nou gaat om broers en zussen die elkaar niet meer kunnen luchten of zien of om ouders en kinderen die elk contact met elkaar hebben verbroken, breuken binnen families lijken soms eerder regel dan uitzondering in deze wereld. Reden ook waarom TV-programma’s als “Het Familiediner” (EO) zo succesvol kunnen bestaan. Het programma waarin mensen directe familieleden die onderling het contact hebben verbroken weer bij elkaar pogen te brengen.
Volgens mij zouden we schrikken als we statistieken zouden hebben over hoe vaak breuken binnen families voorkomen. Zelf heb ik regelmatig dit soort verhalen om me heen gehoord, tot aan mijn directe omgeving toe. Niet binnen mijn eigen familie overigens, maar die is zo klein dat er weinig aan valt te breken. Maar mijn ex-vrouw had bijvoorbeeld al voordat ik haar leerde kennen iets van vijftien jaar geen contact meer met haar vader, waardoor ik mijn schoonvader nooit heb gekend.

 

Schreeuwend om een assertiviteitscursus

Op een dag lag er een rouwkaart in de bus. Ik moest even goed kijken voordat ik besefte om wie het ging. “Ik heb slecht nieuws voor je, want je vader is overleden”, zei ik tegen mijn vrouw toen ze thuiskwam. Ze reageerde in de trant van “Ach, voor mij was hij toch al lang dood” en dat was het dan. Maar nee, natuurlijk was dat het niet.

In de twee jaar daarna ging het in ons huwelijk steeds slechter en kon ik voor mijn gevoel niets goed doen bij mijn vrouw omdat ze in mijn beleving continu boos en chagrijnig was. Ik reageerde zoals de lieve Leonard uit de comedyserie The Big bang Theory ook zou doen: denken dat het aan jou ligt en proberen het beter te doen ook al weet je niet precies wat je nou eigenlijk fout doet. Ontzettend slap en soft en schreeuwend om een assertiviteitscursus kortom. Waarbij je dan ongetwijfeld het advies zou krijgen om je vrouw duidelijk te maken dat ze onmiddellijk moet stoppen met haar onredelijk gedrag en je niet zo behandeld wenst en verdient te worden.
Pas toen we waren gescheiden, liet ze ooit los dat haar kwaadheid begonnen was met de dood van haar vader. Ik voelde me dom, omdat ik dat verband nooit gezien had. De dood van haar vader had haar aan het denken gezet, zo ook over haar huwelijk en de scheiding was een van de gevolgen hiervan. Niet dat ik nu mijn wijlen schoonvader onze scheiding verwijt noch mijn ex-schoonmoeder waarmee hij jarenlang in en buiten de rechtszaal een (v)echtscheiding uitvocht, want mijn ex-vrouw en ik pasten gewoon niet bij elkaar en dan is een scheiding vroeg of laat onvermijdelijk. Tenzij je er natuurlijk voor kiest om nog lang en ongelukkig bij elkaar te blijven, iets waar veel stellen door gewenning of angst ook voor kiezen. Bovendien had ik kunnen weten dat toen ik een kind van gescheiden ouders trouwde mijn eigen kans op een scheiding in een klap werd verdubbeld; een statistiek die helaas nu ook voor mijn kinderen zal gelden.

 

Pure koppigheid

Iemand met een verbroken relatie met een direct familielid maakt veel kans om de rest van zijn leven bewust dan wel onbewust een hoop verdriet, woede en frustratie met zich mee te dragen met alle ellende van dien. We kunnen er lang of kort over praten, maar ik denk dat bij dit soort drama’s vooral één karaktereigenschap een groot deel van deze ellende veroorzaakt: koppigheid. Je kosten wat het kost willen blijven vasthouden aan je eigen gelijk en daardoor niet open staan voor het standpunt van de ander. En ook al heb je gelijk dan niet in het belang van de relatie bereid zijn om water bij de wijn doen en het los te laten, al is het alleen maar omdat dat het allemaal niet waard is.  
Koppigheid stond ook centraal in het familiedrama rondom mijn ex-vrouw. Ongetwijfeld zullen er mensen zijn die mij behalve eigenwijs ook koppig zullen noemen (wellicht door het verschil niet te kennen: zie column 4), maar mijn ex-vrouw heeft mij qua koppigheid altijd met speels gemak overtroffen. Niet dat ik hiermee een geheim verklap, want zij was de eerste die dit hardop erkende. Zo beweerde ze ooit dat als ze net als mijn zoon zich als kind zou hebben voorgenomen om uit pure koppigheid een paar jaar niet te praten, ze dit ook zou hebben gedaan en ik heb geen reden om haar niet te geloven (zie ook column 16).

Luisterend naar de verhalen over haar vader vrees ik dat hij op het gebied van koppigheid zijn dochter op zijn beurt weer de baas was. Wat ook meteen verklaart waarom een verzoening tussen die twee altijd is uitgebleven. Ondanks een paar dappere pogingen van mijn ex-vrouw waarin ze haar hand uitstak en ze moest constateren dat die steeds opnieuw hardhandig werd weg geduwd. Het is dat “Het Familiediner” toen nog niet bestond anders had ik misschien serieus overwogen om het in te schakelen. Met als risico dat deze inmenging mijn scheiding een aantal jaren had vervroegd en ik nu een of twee kinderen minder had gehad.

 

Liever verstandig dan koppig

Als je als familieleden teveel op elkaar lijkt, kan dit onvermijdelijk tot botsingen leiden en zeker daar waarbij wederzijdse koppigheid in het spel is, is een breuk dan snel gemaakt. Met mijn “geloof” in de grote rol van erfelijkheid en genen heb ik me wel eens afgevraagd of het risico op breuken bij mijn kinderen ook aanwezig zal zijn. Zeker in die fases waarin ze onderling vaak heftige ruzie hadden en ze duidelijk maakten totaal geen klik met elkaar te voelen. Gelukkig is het aantal ruzies de afgelopen jaren behoorlijk afgenomen, wat mede komt doordat mijn zoons inmiddels pubers zijn geworden en meer hun eigen levens leiden en minder op elkaars lip zitten. Maar ik heb het onderwerp niet voor niets tegenover mijn kinderen wel eens ter sprake gebracht aan de hand van “Het familiediner”.

Dan gaf ik bijvoorbeeld aan dat ik het onbegrijpelijk en doodzonde vind als mensen blijven hangen in hun koppigheid waardoor bepaalde familiecontacten worden verbroken. Waarna ik de hoop uitsprak dat zij, ongeacht wat er gebeurt, wel altijd een goede familieband met elkaar zullen behouden. Mijn kinderen weten ook dat mijn zus en ik elkaar vorig jaar een paar maanden niet hebben gesproken (wat meevalt als je bedenkt dat we elkaar hooguit eens per maand zien) na een onbenullige ruzie waar overigens, zoals altijd het geval is, dieperliggende gevoeligheden achter lagen. Maar ze weten ook dat ik al die tijd heus wel besefte dat het tijdelijk was, omdat ik liever verstandig dan koppig wens te zijn. Hoe gelijk ik “uiteraard” ook had…
Misschien lezen mijn kinderen deze column ooit in de toekomst een keer terug en schiet het ze te binnen dat ze hun broer of zusje weer eens moeten bellen na die laatste ruzie. Of bedenken ze opeens dat ze hun vader alweer tien jaar niet meer hebben gesproken en dat het hoog tijd wordt voor een bosje bloemen op Vaderdag...

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

Afbeelding: internet