zaterdag 5 december 2015

224. COLUMN DASCHA GRAAFSMA, ZELFMOORD OF NIET, DOOD TALITHA STORM, ASTRID STORM, SÉBAS DIEKSTRA, PAUW, ROL POLITIE EN JUSTITIE BIJ ONDERZOEKEN NAAR MOGELIJKE ZELFDODINGEN, ACTUALITEIT: Doe eerst onderzoek en trek daarna je conclusies, hoe moeilijk kan dat zijn?

DASCHA GRAAFSMA - TALITHA STORM - ZELFMOORD OF NIET? 

 

Dexter

De afgelopen maanden heb ik de serie Dexter gezien (zie ook column 219). De serie gaat over Dexter Morgan die als forensisch bloedexpert bij de politie van Miami werkt om moorden op te lossen, maar die in zijn vrije tijd als seriemoordenaar zelf vrij rondlopende moordenaars ombrengt die door de mazen van het politienet zijn gekropen.
Dexter is uitmuntend in zijn werk, wat ook meteen verklaart waarom hij als seriemoordenaar zo succesvol kan zijn. Dexter hoeft maar op een plaats delict te komen, het levenloze lichaam en de bloedsporen te zien (en uiteraard te fotograferen) en hij weet precies hoe de moord is gepleegd. En als het even meezit - doordat de moordenaar in de politiedatabase staat - weet men door het gevonden DNA daarna ook snel wie het gedaan heeft.
 

Dascha Graafsma

Ondanks dat ik natuurlijk goed besef dat televisie geen werkelijkheid is, betrapte ik mezelf tijdens het kijken van Dexter toch op de gedachte dat het in het echt met alle huidige technische middelen en DNA-sporen ook wel in grote lijnen zo zal gaan.
Wellicht dat het in het gewelddadige Miami wel zo werkt, maar in Nederland zijn we nog lang niet zover. Dat bleek onlangs toen de zestienjarige Dascha Graafsma in Hilversum na een avond stappen in de vroege ochtend van zaterdag 28 november door aanrijding door een trein tragisch om het leven kwam.
Zelfmoord concludeerde de politie onmiddellijk, wat toevallig (?) voor hen en justitie natuurlijk ook het "beste" zou uitkomen. In zo'n geval kan het dossier tenslotte meteen worden gesloten en hoeft men verder geen onderzoek meer te verrichten.
Maar de vader van Dascha die zijn dochter niet anders kende dan als een blij, vrolijk, "vlinderig" kind geloofde niets van deze conclusie en zocht de media op. Naar het nu uitziet niet onterecht, want inmiddels is uit pathologisch onderzoek gebleken dat er in het lichaam van Dascha behalve alcohol ook twee sporen van drugs zijn gevonden “die je liever niet in je lichaam wilt hebben”. Hierdoor blijft de mogelijkheid open dat niet de drang om niet te willen blijven leven, maar het “gewoon” bewust dan wel onbewust innemen van drugs het drama heeft veroorzaakt.
 

Astrid en Talitha Storm

Wat ik te gek voor woorden vind aan dit verhaal, is dat men het zover laat komen dat een vader van een overleden kind zich genoodzaakt voelt om de media op te gaan zoeken om ervoor te zorgen dat er in elk geval grondig onderzoek wordt verricht. Terwijl het mij niet minder dan vanzelfsprekend lijkt dat dat in dergelijke situaties altijd gebeurt.
Dat dit echter een naïeve gedachte is, maakte Astrid Storm mij duidelijk in het actualiteitenprogramma Pauw van afgelopen dinsdag. Astrid is de moeder van Talitha die in 2013 om het leven kwam toen zij door een trein werd aangereden. Opvallend aan dit verhaal is dat Talitha op het moment van aanrijden roerloos op het spoor lag, maar dat de moeder gewoon te horen kreeg dat haar dochter voor de trein was gesprongen.
Astrid vertelde dat ze tot op de dag van vandaag nog steeds niet weet wat er precies is gebeurd, vooral omdat het onderzoek naar de dood van haar dochter al vanaf de eerste minuut misliep. Zo werd door politie en justitie meteen de conclusie getrokken dat het om zelfdoding zou gaan, terwijl er toch duidelijk een aantal vreemde zaken speelden waaronder dus het bijzondere feit dat Talitha roerloos op het spoor lag op het moment van aanrijden.
 

Nooit onderzoek verricht

De onmiddellijke aanname van zelfmoord als oorzaak is de reden dat er verder nooit onderzoek is verricht; noch naar het lichaam van Talitha, noch naar haar kleren, noch naar (eventueel - in geval van een misdrijf - sleep) sporen etc.
Nog een verbijsterend detail aan deze zaak is dat er direct na het drama nooit foto’s zijn gemaakt op en rond het spoor en lichaam. Iets wat ik echt niet kan begrijpen aangezien ik ervan uitga dat dat een standaardprocedure is in dit soort situaties.
Het meest choquerende aan alles vind ik echter de constatering dat wat in mijn ogen les één zou moeten zijn in het handboek van de politie voor wat betreft de werkwijze in dit soort situaties gewoon niet is gehanteerd: doe eerst onderzoek en trek daarna je conclusies. Hoe moeilijk kan dat zijn?
 

Rol geld

Typerend voor de wereld waarin wij leven is dat ook hier weer geld een belangrijke rol heeft gespeeld: wanneer er een dode valt op het spoor gaat de hoogste prioriteit uit naar het zo snel mogelijk vrijmaken van de rails zodat de treinen weer door kunnen rijden.
Maar juist om deze reden lijkt het mij des te vanzelfsprekender dat voor deze situaties een standaardprocedure zou bestaan die erop uit is om in zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk gegevens te verzamelen door middel van sporenonderzoek ter plaatse én - essentieel - door het maken van heel veel foto’s die de mogelijkheid openhouden voor onderzoek achteraf.
 

Advocaat Sébas Diekstra en waarheidsvinding

Heel ironisch vond ik te horen dat Sébas Diekstra, de advocaat van Astrid Storm, aangaf dat zijn rol in deze zaak tot op heden was geweest om politie en justitie achter hun broek aan te zitten om ervoor te zorgen dat zij alsnog aan waarheidsvinding gaan doen in plaats van aan tunnelvisie. Ironisch omdat het wel de omgekeerde wereld lijkt: een advocaat die zich bezighoudt met waarheidsvinding (niet zijn taak) en een officier van justitie die dat niet doet (wél zijn taak).
Wat mij voor de zoveelste keer terugbrengt op mijn standpunt dat de rechtspraak niet deugt omdat daarin waarheidsvinding en rechtvaardigheid altijd centraal zouden moeten staan terwijl dat helaas nog niet gebeurt (lees mijn columns over rechtspraak en advocaten). 
 

Zonder waarheidsvinding geen rechtvaardigheid

Natuurlijk begrijp ik overigens goed dat bij dit soort drama’s altijd het risico aanwezig is wat Peter R. de Vries in de uitzending van Pauw ook benoemde: veel ouders van kinderen die zelfmoord plegen, hebben moeite om zich erbij neer te leggen dat hun kind zelfmoord heeft gepleegd. Hierdoor hebben ze de neiging om zich uit schuldgevoel vast te klampen aan een zaak met als “hoop” dat er als eindconclusie uitkomt dat een misdrijf en niet zelfmoord de oorzaak van de dood van hun kind is.
Mede door dit risico is de mening van de ouders in dit verhaal minder relevant. Wat het meest relevant is, is dat het bij dit soort drama's bij politie en justitie een vanzelfsprekendheid en vaste procedure wordt dat er eerst grondig onderzoek plaatsvindt alvorens er conclusies worden getrokken waardoor de ware toedracht van wat er werkelijk is gebeurd naar boven komt. 
Ik kan het niet vaak genoeg herhalen: waarheidsvinding is en blijft de basis van een goede rechtspraak. Zonder waarheidsvinding geen rechtvaardigheid.
 

The Staircase

Wat jammer toch dat de in zijn werk foutloze Dexter in werkelijkheid niet bestaat.
Belangrijke les in het echte leven is dat je altijd en eeuwig kritisch moet blijven aangezien er op alle niveaus mensen rondlopen die grote fouten maken, zelfs daar waar het om leven en dood draait.
Het doet me denken aan de spannende documentaire "The Staircase" waarin de Amerikaanse schrijver Michael Peterson op een avond zijn vrouw dood onderaan de trap vindt. Hij beweert dat ze van de trap is gevallen, maar hij wordt door de staat aangeklaagd en veroordeeld voor moord.
Omdat de deskundigen van beide partijen gek genoeg hele verschillende meningen hebben over wat de sporen op en rond het lichaam feitelijk aantonen, is en blijft Michael Peterson de enige die weet wat er precies is gebeurd.

Maar Dexter zou het wel weten...
 

Tonko


Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten