132. COLUMN PROJECT P: STOP HET PESTEN, RTL 5, JOHNNY DE MOL EN DENNIS WEENING, PESTEN, EINSTEIN LYCEUM, UITSPRAAK RECHTER: Wie pestgedrag vertoont, verliest alle recht op privacy en veiligheid

ONDERWERPEN: PROJECT P: STOP HET PESTEN - EINSTEIN LYCEUM

 

Beelden van pesterijen

Door een uitspraak van de rechter mag het RTL programma “Project P: stop het pesten” met Johnny de Mol en Dennis Weening op maandag 19 mei geen beelden laten zien die zij een gepeste jongen op het Einstein Lyceum in Hoogvliet met een verborgen camera hadden laten maken van de pesterijen die hij elke dag op die school meemaakt.

Samen met docenten en ouders van in beeld gebrachte pestkoppen had het Einstein Lyceum dit kort geding aangespannen tegen RTL omdat de beelden stigmatiserend zouden zijn en het de privacy en veiligheid van hun leerlingen zou aantasten. De rechter stelde hen hierin gelijk en liet deze argumenten aldus prevaleren boven de vrijheid van meningsuiting. De rector van het Lyceum zat bij Nieuwsuur om te reageren op de voor hem zo gunstige uitspraak.

 

Kom maar op, ik heb niets te verbergen

Ik kan me zo voorstellen dat als je zeker bent van je zaak en je staat voor honderd procent achter je standpunt dat je dit dan zonder problemen wil komen toelichten in een programma als Nieuwsuur. Kom maar op met je kritische vragen, ik heb niets te verbergen denk je dan. Iets wat je vervolgens dan ook ongetwijfeld zult uitstralen.

De heer Geert Millekamp, rector van het Einstein Lyceum, zat echter heel anders in de studio. De man kwam nogal moeilijk uit zijn woorden, zei vaak “uh”, keek regelmatig wat zenuwachtig naar beneden en herhaalde op een plichtsmatige manier zijn standpunt dat het hen allemaal te doen was geweest om de veiligheid en privacy van de leerlingen te waarborgen.₁

Betrouwbaar inschatten of iemand liegt of niet

In de wetenschap wordt aan een methode gewerkt die door het intensief observeren van iemands spraak en minuscule lichaamsbewegingen beter en betrouwbaarder dan leugendetectors kan inschatten of een persoon liegt of de waarheid spreekt.

Een methode waarmee bijvoorbeeld de ouders van Maddie McCann vermoedelijk niet zo blij zullen zijn (zie column 107). Een leugendetectortest kun je tenslotte nog makkelijk weigeren (wat zij ook deden), maar tegen het observeren van jouw lichaamsbewegingen en je wijze van reageren op lastige vragen tijdens een persconferentie valt helaas weinig uit te richten. Ik vermoed dat dit soort wetenschappers ook wel wat interessants te melden zouden hebben over het optreden van de heer Millekamp in Nieuwsuur. 

 

Een brevet van onvermogen

Ondanks dat ik iemand ben die het liefst altijd afgaat op feiten en bewijzen, moet ik bij een gebrek daaraan me in dit geval helaas beperken tot speculatie over wat zich hier achter de oppervlakkige presentatie naar buiten toe werkelijk heeft afgespeeld.

Gelukkig heb ik de vrijheid van meningsuiting om dat te doen en mag ik dus zeggen dat ik wel een vermoeden heb van wat er ongeveer zal zijn gebeurd. Het eerste waar ik in dit soort gevallen altijd naar kijk, is het ego van de betrokken mensen. Eenvoudigweg omdat dat vaak een grote rol speelt in het door mensen innemen van een standpunt.
Ik vermoed dat toen het Einstein Lyceum eenmaal van RTL te horen kreeg dat zij een gepeste leerling op hun school hadden voorzien van een verborgen camera met als doel om iets aan de structurele pesterijen te gaan doen, ze niet blij waren. Maar ik denk niet dat dat in eerste instantie kwam doordat ze zich zorgen maakten over de aangetaste privacy en veiligheid van de gefilmde leerlingen. Veel waarschijnlijker is dat zij zich door deze mededeling onmiddellijk in hun eer voelden aangetast.

Net als alle scholen in Nederland zal ook het Einstein Lyceum een pestprotocol hebben voor de aanpak van pestgedrag. En net als veel andere scholen is de kans niet ondenkbaar dat ook dit Lyceum best trots was op haar plan van aanpak van pesten waarmee goede controle op pestgedrag gewaarborgd leek.

Dus als er dan opeens iemand van buiten met een verhaal komt waaruit blijkt dat jouw school dat pesten helemaal niet onder controle heeft dan voelt dat natuurlijk aan als een brevet van onvermogen. Zeker als je bedenkt dat ouders van gepeste kinderen dit TV-programma beschouwen als laatste redmiddel nadat veelvuldig overleg met de school niets heeft opgeleverd.

 

De schaamte van de ouders

Veel mensen hebben moeite met kritiek en het geven van zelfkritiek en dan wens je in zo’n kwetsbare situatie natuurlijk niet op televisie te komen. Gelukkig voor het Einstein Lyceum kregen zij al snel steun van ouders van in beeld gebrachte pestkoppen die om begrijpelijke redenen ook niet gediend waren van het idee dat dit allemaal zou worden uitgezonden.

Dat men dan vervolgens met elkaar snel tot het besluit komt om een kort geding aan te spannen onder het mom dat deze uitzending ten koste gaat van de privacy en veiligheid van de leerlingen vind ik niet verrassend te noemen.
Dat men (inclusief de rechter tijdens zijn uitspraak later) bij dit besluit echter helemaal geen rekening heeft gehouden met de persoon wiens veiligheid en privacy hier natuurlijk verreweg het meest van iedereen in gevaar zijn gebracht en aangetast, vind ik opvallend en triest.

Voor het bepalen van de ernst van het schenden van iemands veiligheid en privacy lijkt het mij nogal een verschil maken of iemand dag in dag uit wordt gepest of dat iemand stiekem is gefilmd toen hij andere kinderen aan het pesten was.

De een loopt risico op jarenlange geestelijke en fysieke mishandeling en langdurige trauma’s, terwijl de ander risico loopt op… ja op wat eigenlijk? Op de kans om zelf gepest te worden? Ik denk het niet. Ik vermoed dat het hier allemaal meer draait om de schaamte van ouders om hun kinderen in deze rol op televisie terug te zien met daarbij de angst wat anderen daar wel niet van zullen denken.

 

Dan moet je je maar leren gedragen

Het is in feite net als met dat soort zinloos geweldtuig dat er plezier aan beleeft om af en toe iemand vanuit het niets helemaal verrot te slaan en te schoppen, waarvan de ouders dan later ook gaan klagen dat de privacy van hun kinderen is aangetast door het uitzenden van de camerabeelden.

Wie dit soort  geweldadig (pest) gedrag vertoont, verliest naar mijn mening echter gewoon alle recht op privacy en zogenaamde veiligheid, punt. Dan moet je je maar leren gedragen en stoppen met het schenden van andermans grenzen op het gebied van privacy en veiligheid. Voor pestkoppen geldt voor mij precies hetzelfde.
Pestkoppen gaan vaak heel subtiel en onopvallend te werk waardoor zelfs goedbedoelde scholen en docenten geen idee hebben wat er precies gaande is. Ondanks dat je mij niet hoort zeggen dat Johnny de Mol, Dennis Weening en RTL dé oplossing voor het pestprobleem zijn, kan ik alle begrip opbrengen voor ouders van gepeste kinderen die zich ten einde raad wenden tot dit soort programma’s in de hoop dat dat misschien wél impact heeft. Wat hebben ze te verliezen?

 

Een lastpak en klikspaan

Dat rector Millekamp in het gesprek weinig tot geen aandacht besteedde aan het slachtoffer vind ik veelzeggend. Op de manier hoe hij erover sprak, was het duidelijk dat de school met de gepeste jongen in zijn maag zat. Maar daar had het Lyceum inmiddels wel wat op gevonden. Al moest deze “oplossing” wel eerst door presentator Twan Huys uit de rector worden getrokken: door zijn slechte resultaten was er twijfel of de jongen het niveau van dit Lyceum wel aankon en leek een overstap naar een andere school op een lager niveau meer voor de hand. Naar de mogelijkheid dat de slechte resultaten misschien iets met de pesterijen te maken zouden kunnen hebben, werd door Twan Huys helaas niet gevraagd.   
In feite gaat het Einstein Lyceum met de gepeste jongen precies zo om zoals bedrijven met klokkenluiders omgaan (zie columns 91 en 92): het is een lastpak en een klikspaan die zo snel mogelijk moet worden verwijderd om de rust en de status quo te bewaren.
Voor wetenschappers die zich bezighouden met de studie naar het verband tussen spraak/lichaamsbewegingen en liegen: Uitzending Gemist, Nieuwsuur, vrijdag 16 mei 2014. Ik wacht met spanning de resultaten af.

 

 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

 

₁ Als je het als school zo belangrijk vindt dat de privacy van alle leerlingen voortdurend gewaarborgd blijft, lijkt het mij aan te raden om te beginnen met het verbieden van mobiele telefoons op school. Wie denkt dat er zonder verborgen camera’s nooit geheime opnames worden gemaakt op school, begrijpt de werking van de moderne mobiele telefoons niet.

Vlag Swaziland (li) en koning Mswati III links naast dictator Mugabe van Zimbabwe (re)