Privé - Dieren - Filosofie
Meet Joe Black en Ballade van de Dood
In de sentimentele doch mooie film “Meet Joe Black” komt de Dood in de persoon van Brad Pitt op bezoek bij de door Anthony Hopkins gespeelde mediatycoon Bill Parish om hem te vertellen dat zijn tijd gekomen is. Menig vrouw zou ervoor tekenen, of zelfs zelfmoord overwegen, om zo heen te gaan.
Een interessant gegeven, al geloof ik er helemaal niets van dat de dood in welke gedaante dan ook zich aan je zal komen manifesteren als het moment daar is. En mocht dat toch zo zijn dan kun je altijd nog proberen om de dood op te sluiten in een glazen kooi zoals gebeurt in de briljante “Ballade van de Dood” (1983 - Koos Meinderts en Harrie Jekkers): “De Dood komt je halen, de Dood raakt je aan, dus de Dood moet in levende lijve bestaan!”
Een interessant gegeven, al geloof ik er helemaal niets van dat de dood in welke gedaante dan ook zich aan je zal komen manifesteren als het moment daar is. En mocht dat toch zo zijn dan kun je altijd nog proberen om de dood op te sluiten in een glazen kooi zoals gebeurt in de briljante “Ballade van de Dood” (1983 - Koos Meinderts en Harrie Jekkers): “De Dood komt je halen, de Dood raakt je aan, dus de Dood moet in levende lijve bestaan!”
Willekeur boven logica
Of de dood verschenen is aan onze lieve oudste poes Ollie weet ik niet, maar wat ik wel weet is dat de dood haar te pakken heeft. Precies een week geleden hebben we haar op de respectabele leeftijd van zeventien jaar moeten laten inslapen.
Lange tijd dacht ik dat Ollie ouder dan twintig zou worden omdat ze altijd kerngezond was en nog een prachtige vacht had. Maar het geeft eens te meer aan dat de dood meer draait om willekeur dan om logica. Het enige logische aan de dood is dat we er geen van allen aan ontkomen.
Lange tijd dacht ik dat Ollie ouder dan twintig zou worden omdat ze altijd kerngezond was en nog een prachtige vacht had. Maar het geeft eens te meer aan dat de dood meer draait om willekeur dan om logica. Het enige logische aan de dood is dat we er geen van allen aan ontkomen.
Filosoof Karl Popper
Ik vraag me af of filosoof Karl Popper (1902-1994) bereid zou zijn geweest om in elk geval wel de dood als wetenschappelijk feit te accepteren als uitzondering op zijn falsifieerbaarheidsbeginsel₁: elke wetenschappelijke theorie is gedoemd een hypothese te blijven zo lang als die niet wordt weerlegd.
Of zou Popper ook bij de dood hebben geredeneerd dat het er weliswaar sterk op lijkt dat we allemaal vroeg of laat doodgaan, maar dat dat nog niet wil zeggen dat je kunt uitsluiten dat zich op een dag een levend wezen meldt dat niet/nooit blijkt dood te gaan. Interessante gedachte, want hoe stel je in godsnaam vast dat iemand nooit doodgaat? Dat klinkt een beetje als een soort paradox.
Vooralsnog lijkt de dood als lot voor ons allen gewoon een feit. Ook voor de in 2010 overleden schrijver Harry Mulisch, ondanks zijn bij leven gedane uitspraak: "Het feit dat ik doodga, moet eerst nog bewezen worden." Iets wat waarschijnlijk voor God de aanleiding was om hem dit bewijs alsnog te "overhandigen"...
Of zou Popper ook bij de dood hebben geredeneerd dat het er weliswaar sterk op lijkt dat we allemaal vroeg of laat doodgaan, maar dat dat nog niet wil zeggen dat je kunt uitsluiten dat zich op een dag een levend wezen meldt dat niet/nooit blijkt dood te gaan. Interessante gedachte, want hoe stel je in godsnaam vast dat iemand nooit doodgaat? Dat klinkt een beetje als een soort paradox.
Vooralsnog lijkt de dood als lot voor ons allen gewoon een feit. Ook voor de in 2010 overleden schrijver Harry Mulisch, ondanks zijn bij leven gedane uitspraak: "Het feit dat ik doodga, moet eerst nog bewezen worden." Iets wat waarschijnlijk voor God de aanleiding was om hem dit bewijs alsnog te "overhandigen"...
Een stuk emotioneler
Het blijft onwerkelijk om een vredige, ogenschijnlijk slapende poes te begraven met de wetenschap dat je die nooit ofte nimmer meer zult zien. Met tranen in mijn ogen schepte ik de aarde op de nog steeds mooie rood, wit, zwart en grijs gestreepte (Cyperse) vacht van Ollie.
Opvallend was dat mijn dochter van twaalf een stuk emotioneler was dan een paar jaar geleden met de dood van poezen Cheet en Ly (zie columns 71 en 105). Niet dat ze een voorkeur had voor Ollie, maar blijkbaar is ze op een leeftijd gekomen waarop ze door de door haar lichaam gierende hormonen gevoeliger reageert en bovendien waarschijnlijk meer dan ooit beseft wat doodgaan precies betekent.
Ik was in elk geval blij met mijn dochters reactie aangezien ik anders het gevoel zou hebben gehad de enige met emoties te zijn. Haar oudste (bij het inslapen) en jongste broer (bij het begraven) waren er weliswaar bij, maar echt veel steun hadden we er niet aan. Mijn oudste zoon had vroeger wel wat met onze katten, maar is nu met andere zaken bezig en mijn jongste zoon lijkt weliswaar veel op mij, maar nou net niet op het gebied van de liefde voor dieren.
Mijn dochter zal zich er wel wat bij kunnen voorstellen hoe belangrijk onze katten voor mij zijn. Zeker kwantitatief gezien durf ik gerust te stellen dat ik na mijn kinderen de meeste liefde van mijn katten ervaar. Mijn katten zijn tenslotte - in tegenstelling tot mijn kinderen (co-ouder) - altijd bij mij en dus mag je concluderen dat zij mij tijdens al mijn ups en downs en donkerste en eenzaamste uurtjes hebben meegemaakt én getroost.
Ik was in elk geval blij met mijn dochters reactie aangezien ik anders het gevoel zou hebben gehad de enige met emoties te zijn. Haar oudste (bij het inslapen) en jongste broer (bij het begraven) waren er weliswaar bij, maar echt veel steun hadden we er niet aan. Mijn oudste zoon had vroeger wel wat met onze katten, maar is nu met andere zaken bezig en mijn jongste zoon lijkt weliswaar veel op mij, maar nou net niet op het gebied van de liefde voor dieren.
Mijn dochter zal zich er wel wat bij kunnen voorstellen hoe belangrijk onze katten voor mij zijn. Zeker kwantitatief gezien durf ik gerust te stellen dat ik na mijn kinderen de meeste liefde van mijn katten ervaar. Mijn katten zijn tenslotte - in tegenstelling tot mijn kinderen (co-ouder) - altijd bij mij en dus mag je concluderen dat zij mij tijdens al mijn ups en downs en donkerste en eenzaamste uurtjes hebben meegemaakt én getroost.
Pure ongecompliceerde liefde
Het mooie is dat katten op één punt net mensen zijn: ook zij hebben regelmatig aandacht en liefde nodig en op zulke momenten komen ze gewoon naar je toe. Zoals Ollie ook regelmatig deed. Pure ongecompliceerde liefde noem ik dat: lekker relaxed bij elkaar liggen en genieten van elkaars gezelschap.
Hierbij zie ik het grootste verschil tussen de omgang van mensen onderling en de omgang van mensen met dieren - het (niet) met elkaar kunnen praten - als een groot pluspunt. Want alhoewel ik regelmatig tegen mijn katten praat, besef ik maar al te goed dat als ze op een dag opeens tegen me terug zouden gaan praten, de lol er wel eens snel vanaf zou kunnen zijn. Vooral door het risico op o zo menselijke factoren als miscommunicatie, geklaag, gezeur, gelieg, discussies, irritaties etc.
Misschien een cynische uitspraak, maar als mensen niet zouden kunnen praten, zou mij dat in elk geval een hoop ergernis schelen (en vice versa ongetwijfeld). Op die paar keer na dat een kat wel eens in huis had geplast en ik niet blij was, ben ik altijd lief tegen mijn katten (geweest) en nooit boos en dat is altijd geheel wederzijds (geweest). En vind maar eens een mens waarmee je hetzelfde bereikt...
Hierbij zie ik het grootste verschil tussen de omgang van mensen onderling en de omgang van mensen met dieren - het (niet) met elkaar kunnen praten - als een groot pluspunt. Want alhoewel ik regelmatig tegen mijn katten praat, besef ik maar al te goed dat als ze op een dag opeens tegen me terug zouden gaan praten, de lol er wel eens snel vanaf zou kunnen zijn. Vooral door het risico op o zo menselijke factoren als miscommunicatie, geklaag, gezeur, gelieg, discussies, irritaties etc.
Misschien een cynische uitspraak, maar als mensen niet zouden kunnen praten, zou mij dat in elk geval een hoop ergernis schelen (en vice versa ongetwijfeld). Op die paar keer na dat een kat wel eens in huis had geplast en ik niet blij was, ben ik altijd lief tegen mijn katten (geweest) en nooit boos en dat is altijd geheel wederzijds (geweest). En vind maar eens een mens waarmee je hetzelfde bereikt...
Doordenken over de dood: That was All Folks!
Nooit meer leven, altijd dood. Net als “oneindig” is “nooit” een niet te bevatten begrip. Ja, “de dood geeft stof tot nadenken… en we denken liever niet” (Harrie Jekkers). Dat laatste geldt echter niet voor mij. Ik weet nog dat ik als kind in bed regelmatig lag te denken aan het idee dat je op een dag dood bent en dat dat het dan was. Dat ik dit deed, kwam door mijn vader die mij als overtuigd atheïst - en ironisch maar waar juist daarom een duidelijke angst voor de dood kende - altijd voorhield dat er na de dood verder helemaal niets meer was.
Het steeds maar doordenken over de dood was een hele vreemde gewaarwording, aangezien ik mijn hersenen kon pijnigen wat ik wilde maar ik daarmee toch nooit het punt zou bereiken waarop het idee dat ik na mijn dood nooit meer zou leven opeens wel te bevatten was.
Het steeds maar doordenken over de dood was een hele vreemde gewaarwording, aangezien ik mijn hersenen kon pijnigen wat ik wilde maar ik daarmee toch nooit het punt zou bereiken waarop het idee dat ik na mijn dood nooit meer zou leven opeens wel te bevatten was.
Okay, dus als ik het goed begrijp zal ik na mijn dood tot in den eeuwigheid gewoon NOOIT meer leven. Sorry mate, but That was All Folks! Hope you’ve enjoyed it! Geen wonder dat de mens religie heeft uitgevonden. Moeten wij ons er anders dan maar als makke lammetjes bij neerleggen dat alles ophoudt met de dood? No Way!
Stan en Ollie, Cheet en Ly en Dagobert en Simba
Tijdens het graven van Ollie’s graf moest ik goed uitkijken dat ik niet per ongeluk op een van de vorige vijf graven stuitte. Van mijn overleden katten op dit adres is Ollie inmiddels al nummer zes. Na zusje Stan, poezen Cheet en Ly en katers Dagobert en Simba. Ik hoop maar dat ik nu voorlopig even niet meer hoef te graven. Onze overgebleven katten zijn zeven (Dony) en ruim één jaar oud (Tijgertje en Bazinga).
Het leven vergeet velen, de dood geen een
Ondanks dat je net als Woody Allen mooi zou kunnen redeneren dat de dood niet bestaat, omdat de dood een toestand van niet-bestaan is en wat niet is niet bestaat, kan ik net als ieder mens niet om de dood heen: “Het leven vergeet velen. De dood geen een.” Een mooi citaat van de Duitse schrijver en dichter Hans-Hermann Kersten (1928-1986) die ironisch genoeg zelf het zekere voor het onzekere nam en zelfmoord pleegde.
Ja, ook ik weet dat de dood bij het leven hoort en niemand het eeuwige leven heeft et cetera, maar geen enkel cliché houdt mij af van het vreemde, onwerkelijke, niet te bevatten gevoel dat ik echt nooit ofte nimmer een overleden dierbare meer zal terugzien. En dat is toch wel een hele treurige gedachte.
Ik zou er haast gelovig van worden.
Ja, ook ik weet dat de dood bij het leven hoort en niemand het eeuwige leven heeft et cetera, maar geen enkel cliché houdt mij af van het vreemde, onwerkelijke, niet te bevatten gevoel dat ik echt nooit ofte nimmer een overleden dierbare meer zal terugzien. En dat is toch wel een hele treurige gedachte.
Ik zou er haast gelovig van worden.
Tonko
Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.
₁ Boeiend detail over het falsificationisme van Karl Popper is dat het ernaar uitziet dat de beroemdste wetenschapsfilosoof van de eenentwintigste eeuw zijn theorie niet zozeer zelf heeft bedacht als wel dat hij deze heeft gebaseerd op gegevens van een van zijn leermeesters, de in 1943 in Auschwitz omgekomen joods Duitse filosoof en psycholoog Otto Selz.
 |
Ollie (foto: Tonko)
|
