159. COLUMN ISLAMITISCHE STAAT, DE IS - VOORMALIG ISIS - HEEFT EEN PUNT, ALLES DRAAIT OM INTERPRETATIE, MIJN UITDAGING VOOR IONICA SMEETS EN BAS HARING OM CONTRADICTIES, TEGENSTELLINGEN EN FOUTEN IN BIJBEL EN KORAN OM TE ZETTEN IN WISKUNDIGE FORMULES (DEEL 3, SLOT): Noem mij eigenwijs, maar als ik God zou zijn...

Klik hier voor deel 1 en hier voor deel 2
 

CONTRADICTIES EN FOUTEN IN DE BIJBEL EN DE KORAN

Een zwaktebod

Ik vraag me bij religies altijd veel af. Eén daarvan is de eenvoudige vraag waarom gelovigen toch zo gedwongen worden om zoveel bezig te zijn met het interpreteren van de teksten van hun heilige boeken.

En jawel, of je wilt of niet, dat is nu eenmaal nodig aangezien deze boeken voor meerderlei uitleg vatbaar zijn. Zo wordt een ieder die zich op een eerlijke, kritische wijze verdiept in de materie van de Bijbel en de Koran vroeg of laat vanzelf geconfronteerd met contradicties, tegenstellingen en ordinaire fouten. En dan praat ik nog niet eens over de enorme hoeveelheid overbodige herhalingen die in beide boeken staan. Wat behalve inefficiënt naar mijn mening ook een zwaktebod is, aangezien ik denk dat die herhalingen enorm ten koste gaan van de leesbaarheid en, veel belangrijker, het overbrengen van de boodschap(pen) waar alles om draait.₁

 

Typisch menselijk gedrag

Hoe gepassioneerd en van zichzelf overtuigd de meest fanatieke gelovigen hier ook weer tegenin zullen gaan, zul je uit hun tegenargumenten al meteen kunnen concluderen dat ze wederom bezig zijn met (subjectieve) interpretaties. Dan gaan ze de teksten waarin deze contradicties, tegenstellingen en fouten staan op zo’n wijze uitleggen en interpreteren waardoor ieder mens zou moeten snappen dat het eigenlijk helemaal geen contradicties, tegenstellingen en fouten zijn.

Typisch menselijk gedrag: je wordt geconfronteerd met feiten die strijdig zijn met je eigen opvattingen en in plaats van rekening te houden met de simpele conclusie dat er inderdaad iets niet klopt of dat je je blijkbaar vergist hebt, ga je snel redenen bedenken waarom jij toch wel degelijk gelijk hebt en er helemaal geen sprake tot ongerustheid hoeft te zijn (cognitieve dissonantiereductie). 

 

Een pittige uitdaging

Ik weet niet of het ooit gedaan is (volgens mij niet), maar zo niet dan heb ik hierbij een mooie, pittige uitdaging voor een wiskundige met veel lef en ambitie. Misschien een leuk project voor die leuke, aantrekkelijke vrouwelijke wiskundige nerd Ionica Smeets en dan liefst samen met onze volksfilosoof Bas Haring waarmee ze al eens eerder heeft gewerkt: zet de de teksten van de Bijbel en de Koran daar waar mogelijk (niet alle zullen daarvoor geschikt zijn) om in wiskundige formules en vergelijkingen en kijk welke wetenschappelijke conclusies je daaruit kunt trekken. 

 

Mijn hypothese

Niet om deze twee boeken met elkaar te vergelijken overigens, maar om de boeken onafhankelijk van elkaar te bestuderen. Dan mogen Ionica en Bas met dit project mijn hypothese gaan toetsen: zowel in de Bijbel als in de Koran ontbreekt het wetenschappelijk gezien aan logica waardoor er over God/Allah, bijvoorbeeld op het gebied van goed en kwaad, maar weinig zinnige uitspraken kunnen worden gedaan. 

Veel van de opgestelde formules en vergelijkingen spreken elkaar onderling dusdanig tegen dat het als gelovige moeilijk zo niet onmogelijk is om te weten wat God/Allah precies van de mens wil en verwacht. Met als risico het oprukken van extremistische groeperingen als de Islamitische Staat.

Is God/Allah nou goed en vergevingsgezind of juist boos en wraakzuchtig? De formules en vergelijkingen hierover zullen gegarandeerd met elkaar botsen.

 

Slimmer en handiger

Wat mij aan dit alles het meest fascineert is het volgende.

Ervan uitgaande dat God, Allah of hoe we Hem ook mogen noemen, bestaat, dan vind ik het jammer dat Zijn woorden op zo’n manier tot ons zijn gekomen dat ze niet eenduidig uit te leggen vallen. Hoeveel slimmer en handiger zou het toch zijn geweest als er over de doorgekomen boodschappen geen discussies hoefden te worden gevoerd. Als er om misverstanden te voorkomen gewoon geen ruimte tot interpretatie en dubbelzinnigheden zou zijn geweest.

Mijn God, wat een hoop ellende (en doden) zou dat de mensheid hebben gescheeld. En dan praat ik nog niet eens over de mogelijkheid van een Almachtige om alleen maar het goede te scheppen en het kwade te vergeten, want dan ben je natuurlijk helemaal in één klap af van heel veel gelazer (zie mijn columns 42, 43, en 44).  

 

Alles is boven alle twijfel verheven

Stel je voor dat je een boek van God Himself kunt lezen waarin alles op zo’n manier staat beschreven dat er geen enkel misverstand bestaat over wat Hij ermee bedoelt. Bijvoorbeeld over wat nou precies goed is en wat kwaad, over de vraag of mannen en vrouwen nou wel of niet gelijkwaardig zijn en of homoseksualiteit acceptabel is of juist niet. Een boek waar je niet naar de betekenis hoeft te gissen, je nergens iets uit hoeft te herleiden en elke interpretatie overbodig is, eenvoudigweg omdat alles wat er staat aan duidelijkheid niets te wensen overlaat. Alles is boven alle twijfel verheven: geen contradicties, geen tegenstellingen en geen fouten. Alles klopt, alles is onweerlegbaar; geweldig!

Als ik God zou zijn, zou ik het schrijven van Mijn heilige boeken ook nooit aan mensen overlaten. Met alle respect voor de mensheid, maar ik zou wel weten dat dat niet gaat werken. De mens is feilbaar en hij zal dat ongetwijfeld ook meteen in Mijn boeken aantonen.

 

Vragen om problemen

Maar om wat voor reden dan ook had God er blijkbaar wel alle vertrouwen in dat het allemaal goed zou komen als Hij het aan de mens zou overlaten om al Zijn belangrijke verhalen accuraat te verzamelen en op te schrijven. Dan wel via decennialange overleveringen en hearsay (de Bijbel) dan wel via directe openbaringen van Hem aan één persoon (Mohammed – de Koran).

Mij persoonlijk lijkt deze handelswijze vragen om problemen. Wie ooit met een tiental mensen het fluisterspel heeft gespeeld waarbij je een zin aan elkaar moet doorfluisteren, begrijpt een beetje wat ik bedoel. Dan verandert in een paar minuten tijd de zin “Je zus ging met de boot naar huis” opeens in “Jezus ging dood aan het kruis”. Kun je bedenken wat er in de communicatie niet allemaal mis kan gaan als het niet gaat om een tiental mensen en een paar minuten maar om duizenden mensen over een periode van vele decennia.

 

Twee vliegen in één klap

Noem mij eigenwijs maar als ik God zou zijn, zou ik gewoon lekker zelf Mijn Eigen (foutloze) heilige boeken schrijven en deze op aarde verspreiden om dan vervolgens aan iedereen duidelijk te maken dat ze deze moeten lezen en navolgen om verzekerd te zijn van een mooi en vreedzaam leven en een plekje in de hemel.

Zo sla je twee vliegen in één klap: en je bent van alle ruis af die tot misverstanden en (verkeerde) interpretaties zou kunnen leiden en je bent verlost van al dat gezeik achteraf van IS-achtige mensen die klagen dat ze de boodschap niet goed hadden begrepen en die er toch echt van overtuigd waren dat je/U blij zou zijn met al die afgehakte hoofden. En of ze alstublieft heel misschien nog in aanmerking zouden kunnen komen voor een herkansing.

 

Waarom moeilijk als het ook makkelijk kan

Waarom toch zo moeilijk doen als het ook makkelijk kan? Wat zou toch de reden zijn dat God zijn boodschappen op zo’n omslachtige manier aan ons heeft willen doorgeven? Wilde Hij ons zelf laten nadenken en ruimte geven voor interpretatie? En zo ja, kan iemand mij dan vertellen welke voordelen dat heeft opgeleverd naast alle nadelen in de vorm van moord en doodslag?
Of zie en interpreteer ik het soms allemaal verkeerd? Ach, who cares? In dat geval kom ik toch wel weer met redenen die mijn gelijk alsnog aantonen... 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

₁Wie interesse heeft in de contradicties, tegenstellingen en fouten moet maar eens kritisch op internet gaan zoeken (ik kan op verzoek ook wat links geven). Mede door de vele herhalingen komen in zowel de Bijbel als de Koran diverse passages voor die elkaar tegenspreken of die anders zijn geformuleerd waardoor er verwarring ontstaat en men niet meer weet wat nou de juiste is (als die er is). Over dezelfde gebeurtenissen worden opeens: verschillende getallen gebruikt, de volgordes veranderd, verschillende versies verteld die niet met elkaar overeenstemmen, termen gebruikt die niet correct zijn enz.     

Non StampCollector

Quiz Show Contradicties in de Bijbel (Engels)

Bron: YouTube 

158. COLUMN ISLAMITISCHE STAAT, DE IS - VOORMALIG ISIS - HEEFT EEN PUNT, INTERPRETATIE IS EN BLIJFT DE SLEUTEL (DEEL 2 VAN 3 DELEN, DEEL 3 VOLGT HIERNA): De mens wil geloven en voor wat hij wil geloven geldt de simpele regel “Zoekt en gij zult vinden”

Klik hier voor deel 1 en klik hier voor deel 3

ONDERWERPEN: IS - INTERPRETATIE IS DE SLEUTEL - ZOEKT EN GIJ ZULT VINDEN

 

Ongelovigen een kopje kleiner maken

Naar mijn mening heeft de Islamitische Staat (IS) een punt. Dit punt komt voort uit de simpele reden dat iedereen die de Koran kent en de bereidheid heeft er met een eerlijke en objectieve houding naar te kijken het met mij eens zal zijn dat als je het zou willen je dit heilige boek ook op zo’n (selectieve) manier kunt lezen en interpreteren dat je ervan overtuigd raakt dat Allah je wel een tof persoon zal vinden als je op pad gaat om afvalligen en ongelovigen (letterlijk) een kopje kleiner te maken.
Lees bijvoorbeeld in de Koran Soera 8.12: “Toen uw Heer aan de engelen openbaarde: ‘Ik ben met u; versterkt de gelovigen. Ik boezem ontzag in de harten der ongelovigen. Slaat daarom hun hoofd af en slaat alle toppen van hun vingers af.’”

En kijkend vanuit het standpunt van de IS zou je ter inspiratie ook nog gericht kunnen gaan zoeken in de belangrijkste aanvulling op en interpretatie van de Koran: de Hadith. In deze verzameling van islamitische overleveringen van het leven van de profeet Mohammed over wat hij allemaal gedaan en gezegd heeft, kun je bijvoorbeeld lezen in de collectie Sahieh Al-Boekhari van Mohammad ibn Ismail al-Boekhari: “Dood een ieder die zijn geloof in de islam verandert/die de islam afvallig is.” (volume 9, pagina 46, 6922).

 

Interpretatie is en blijft de sleutel

Natuurlijk zullen veel moslims hier tegenin brengen dat deze passages gezien moeten worden in het licht van de historische (gewelddadige) tijd waarin dit alles zich afspeelde en het hier bovendien draait om situaties van zelfverdediging of vechten tegen verdrukking.

En bovendien zullen ze hieraan toevoegen dat deze passages een eenzijdig beeld geven omdat hier tegenover een heleboel andere passages staan die een compleet andere, vredelievender boodschap verkondigen. Het is dus allemaal maar hoe (selectief) je het bekijkt en interpreteert of wilt bekijken en wilt interpreteren.

En precies DAAR zit nou mijn grote bezwaar. Of het nou gaat om de Koran of de Bijbel maakt mij helemaal niets uit.  Maar nog afgezien van het vermeldenswaardige gegeven dat we niet moeten vergeten dat de twee heilige boeken ook een hoop overeenkomsten met elkaar vertonen₁, kunnen we moeiteloos concluderen dat het bij deze (en andere) religies en hun heilige boeken in feite vooral draait om interpretatie en om wat je erin wilt lezen. 

Wie in de Bijbel of in de Koran wil lezen dat moord en doodslag tegen ongelovigen gerechtvaardigd is, dat homoseksualiteit niet deugt, dat vrouwen onderdanig zijn aan de man, slaagt daar zonder meer in. Je zult voor de een wellicht wat langer moeten zoeken dan voor de ander, maar wees gerust: het lukt je. No problem!

Hoe mooi en geruststellend het ook mag zijn om te zien dat de meeste christenen en moslims anderen ervan proberen te overtuigen dat hun heilig geschrift een en al harmonie en vredelievendheid uitstraalt, is de werkelijkheid natuurlijk anders en op zijn zachtst gezegd een stuk genuanceerder. In beide boeken komt tenslotte ook een hoop ellende en geweld voor van waaruit je - wederom als je dat zou willen - weer andere boodschappen en lessen kunt halen. Interpretatie is en blijft de sleutel.

 

De Bijbelcode

Het doet mij allemaal denken aan de Amerikaanse journalist Michael Drosnin die ooit veel geld verdiende met zijn bestseller “De Bijbelcode” waarin hij uiteenzette dat er in de Hebreeuwse Bijbel, de Thora (de eerste vijf hoofdstukken van de Tenach, het joodse Oude Testament), verborgen codes zaten die belangrijke boodschappen bevatten over de toekomst. Zo zou in de Thora de moord op de Israëlische premier Yitzchak Rabin juist zijn voorspeld, net als bijvoorbeeld de moord op president John F. Kennedy en de dood van prinses Diana.

Overtuigd van zijn gelijk daagde Drosnin vervolgens anderen uit om in het boek “Moby Dick” verborgen boodschappen te vinden. Iets wat hij maar beter niet had kunnen doen. Want jawel, ook in “Moby Dick” blijken - als je maar "goed" en gericht zoekt - geheime boodschappen te zitten en worden de moorden op Kennedy, Abraham Lincoln, Indira Ghandi en Martin Luther King juist voorspeld.
En dat niet alleen, ook de moord op Drosnin zelf staat erin, dus hij is de rest van zijn leven gewaarschuwd. Ik weet nu al dat als we de Donald Duck van tien jaar geleden onder de loep nemen, we geheime boodschappen kunnen traceren waarin de dood van Osama Bin Laden en de opkomst van de Islamitische Staat staan aangekondigd.   

 

Zoekt en gij zult vinden

De mens wil geloven en voor wat hij wil geloven geldt de simpele regel: “Zoekt en gij zult vinden” (Mattheüs 7:7-12). Als je een boze, gefrustreerde moslim bent die om wat voor reden dan ook vol zit met gevoelens van haat, wraak en agressie en je voelt de behoefte om daar wat mee te doen, pak in gods-, sorry allahsnaam de Koran, ga zoeken en je zult boodschappen vinden die het uiten van deze gevoelens in naam van Allah rechtvaardigen.

Een kind kan de was doen.

 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

₁ Zo weten meer christenen dan moslims helemaal niet dat in de Koran veel verhalen en personen centraal staan (met een iets andere naam) die ook in de Bijbel een voorname rol spelen zoals bijvoorbeeld: Adam en Eva/Adam en zijn vrouw (in de Koran niet bij naam genoemd), Kaïn en Abel/Qabil en Habil, Noach/Nuh, Abraham/Ibrahim, Mozes/Musa, Jozef/Yusuf, David en Goliat/Dawud en Jalut, Salomon/Süleyman, Jonah/Yunus, Johannes de Doper/Yahya en “last but not least” Jezus en Maria/Isa en Marjam.

 

Foto: Tonko

 

157. COLUMN ISLAMITISCHE STAAT (IS), VOORMALIG ISIS, MOSLIMS WEL OF GEEN AFSTAND NEMEN VAN IS, NOT-IN-MY-NAME-CAMPAGNE (DEEL 1 VAN 3, DEEL 2 EN 3 VOLGEN HIERNA): De IS heeft een punt

Klik hier voor deel 2 en hier voor deel 3

ONDERWERPEN: ISLAMITISCHE STAAT (IS) - AFSTAND NEMEN VAN IS?   

ISIS/IS

Ik heb in deze tijd een beetje te doen met alle meisjes en vrouwen die Isis heten. Veranderde de terreurbeweging Islamitische Staat in Irak en Syrië (ISIS) onlangs haar naam nog kortweg in Islamitische Staat (IS),  blijken veel mensen maanden later toch nog steeds de oude naam te gebruiken omdat ISIS nu eenmaal makkelijker in het gehoor ligt dan IE ES (IS).

Als ik Isis zou heten, zou ik er in elk geval enorm van balen dat mijn naam dagelijks in één adem genoemd wordt met onthoofdingen, executies  en terrorisme. Het minste wat ik hier kan doen is de juiste term gebruiken: IS dus.

 

Afstand nemen van I.S.

Een steeds terugkerende discussie in Nederland in deze tijd is de vraag of moslims en dan met name hun leiders zich niet wat opener en stelliger (hadden) moeten uitspreken tegen de IS. Zoals nu net van de week bijvoorbeeld is gebeurd met een actie waarbij meer dan honderd moslimgeleerden van over de hele wereld (waaronder Abdelmajid Khairoun, voorzitter van de Nederlandse Moslimraad - NMR) een open brief hebben gestuurd aan de IS waarin ze afstand nemen van hun standpunten en daden. Of wat te denken van de prachtige “Not in my name”-campagne die jonge Britse moslims hebben gestart om duidelijk te maken dat de IS niet namens hen en hun beleving van het islamitisch geloof spreekt.

 

Uit naam van het geloof

Een argument waarom moslims niet openlijk afstand zouden hoeven te nemen van de IS luidt dat wat de IS doet niets met de islam te maken heeft en ieder weldenkend mens toch weet dat het een weerzinwekkende organisatie is.    

Met het laatste ben ik het eens, met het eerste absoluut niet. De IS heeft met de islam te maken net zoals de kruistochten en de inquisitie eeuwen geleden met het christendom te maken hadden: je kunt het er niet mee eens zijn en het is misschien niet jouw idee van hoe jij je geloof in de praktijk wilt uitvoeren, maar het gebeurt wel uit naam van het geloof waar jij voor staat.

Je kunt het ook vergelijken met de reden waarom (veel te) veel leiders van de katholieke kerk zich niet geroepen voelden om zich openlijk keihard te distantiëren van het kindermisbruik binnen hun eigen kerkdeuren. Ook zij konden simpelweg stellen dat het zo klaar is als een klontje dat kindermisbruik afkeurenswaardig is en dat dat zo vanzelfsprekend is dat er geen uitspraak over hoeft te worden gedaan (al durf ik gerust te stellen dat hier  lafheid en de neiging om vanuit schaamte en angst de zaak in de doofpot te willen stoppen een veel grotere rol hebben gespeeld).

 

IS slecht voor imago islam

Maar wat voor de katholieke kerk geldt, geldt ook voor de islamitische wereld: of je nou wilt of niet, je kunt niet ontkennen dat dit probleem ook jouw probleem is geworden simpelweg omdat het invloed heeft op de wijze hoe mensen naar jouw geloof kijken.

Uitgezonderd de IS en zijn aanhangers zal niemand ontkennen dat de IS slecht is voor het imago van de islam. Dus ben je moslim en is jouw geloof je dierbaar en keur je de daden van de IS af dan moet je je daar in het belang van de islam nadrukkelijk van distantiëren. En naarmate je hoger in de rang staat in deze religie, des te groter is jouw invloed en des te belangrijker het dus wordt om jouw mening in het openbaar te verkondigen.
Behalve dat ik stel dat de IS wel degelijk met de islam te maken heeft, durf ik nog een stap verder te gaan: de IS heeft ook gewoon een punt.

 

Welk punt vertel ik in deel twee dat snel volgt...

 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

 

 

Jonge Britse moslims tegen IS: Not in my name! 

 

156. COLUMN OSCAR PISTORIUS, REEVA STEENKAMP, GUILTY OR NOT GUILTY, O.J. SIMPSON SCENARIO, ROL ADVOCATEN, FILOSOFIE, RATIONALISTEN VS. EMPIRISTEN : Yeah right, geloof je het zelf?

RECHTSZAAK OSCAR PISTORIUS - GUILTY OR NOT GUILTY?

Gebrek aan bewijs

Mijn angst is waarheid geworden: "Rechter Thokozile Masipa heeft alle moordaanklachten tegen Oscar Pistorius wegens gebrek aan bewijs van tafel geveegd." Ondanks dat dood door schuld nog mogelijk is, acht de rechter het verhaal van Pistorius dat hij schoot omdat hij dacht dat zijn leven in gevaar was aannemelijk (???!). Onderstaande column had ik al een tijd klaar liggen.  

 

Moedwillig vermoord of een ongeluk

Op 11 september komt er eindelijk een uitspraak in de rechtszaak tegen de snelste man zonder benen, de Zuid-Afrikaanse gehandicapte (dubbel geamputeerde) atleet Oscar Pistorius. “Blade runner” Pistorius schoot zijn vriendin Reeva Steenkamp in de nacht van woensdag 13 op donderdag 14 februari 2013 (Valentijnsdag) met een pistool dood. Reeva werd geraakt door drie van de vier kogels die Pistorius door de gesloten wc-deur op haar afvuurde waar zij zich op dat moment bevond. Even later overleed zij aan haar verwondingen. De wc bevond zich in hun badkamer en had een aparte deur.

Dat is wat er feitelijk bekend is over wat er is gebeurd. De vraag waar echter alles om draait is of Oscar Reeva moedwillig heeft vermoord of dat het een ongeluk was omdat hij haar aanzag voor een inbreker zoals hij zelf beweert: guilty or not guilty, that's the question.

 

De ultieme triomf

Waarom ik vooral zo benieuwd ben naar de uitspraak op 11 september komt omdat ik bang ben voor een O.J. Simpson-achtig scenario: een man vermoordt zijn geliefde (in het geval van O.J. Simpson zijn ex-geliefde én haar vriend), diverse bewijzen tonen zijn schuld onomstotelijk aan, maar doordat hij zo rijk is dat hij het beste en duurste advocatenteam van het land kan inschakelen - dat in staat blijkt te zijn om de aanklagers op blunders te betrappen en, mede daardoor, twijfel te zaaien - wordt hij uiteindelijk “gewoon” vrijgesproken.
De O.J. Simpson-zaak is in de juridische wereld ongetwijfeld hét voorbeeld van een zaak waarbij een schuldig persoon vrijspraak kreeg. Menig advocaat zal deze zaak beschouwen als de ultieme "triomf" (?) die je als advocaat kunt halen: het voor de poorten van de hel/gevangenis wegslepen van een “guilty as hell”-persoon. Wel is er één groot verschil tussen beide rechtszaken: in Zuid-Afrika wordt in tegenstelling tot in de Verenigde Staten niet met een (te beïnvloeden) jury gewerkt. 

 

Het verhaal van de verdachte

Wat mij aan de zaak-Pistorius fascineert, is wat er door het hoofd van deze advocaten zal zijn gegaan toen zij hun werk begonnen en het verhaal van de verdachte aanhoorden.
Stel, ik ben één van die advocaten en Pistorius vertelt mij wat er in zijn ogen is gebeurd.

Midden in de nacht werd hij wakker en hoorde hij geluiden uit de badkamer. Toen hij in de badkamer keek, zag hij niets maar hij hoorde wel dat er iemand op de wc zat en met de vreselijke misdaadcijfers van Zuid-Afrika in zijn achterhoofd besloot hij geen seconde te aarzelen en - ook enigszins uit paniek - deze “inbreker” door de wc-deur dood te schieten om zichzelf en zijn vriendin Reeva te beschermen. Zijn schrik was echter groot toen hij erachter kwam dat hij niet een inbreker maar zijn geliefde Reeva had doodgeschoten. 

 

Alles op een rijtje ztten

Oké, zou ik denken. Even eerst alles rustig op een rijtje zetten: stel, ik woon in een huis met mijn vriendin en midden in de nacht wordt ik opeens wakker doordat ik geluiden uit de wc uit de badkamer hoor. Wat zou ik doen?

Noem mij vreemd, maar ik denk dat ik eerst zou checken waar mijn vriendin is.

Ten eerste om er zeker van te zijn dat zij gewoon naast me ligt te slapen en zij dus niet de persoon kan zijn die de geluiden uit de wc in de badkamer veroorzaakt.

Ten tweede simpelweg omdat ze mijn vriendin is, ik van haar hou en er dus zeker van wil zijn dat zij in elk geval in veiligheid is.

Ten derde om - als ik dat eenmaal gecheckt heb en zij inderdaad naast me blijkt te liggen slapen - haar heel voorzichtig wakker te maken en haar toe te fluisteren dat er zich een vreemde in ons huis bevindt. Zodoende kan ik dan even met haar overleggen wat we het beste zouden kunnen doen. Zo zou zij bijvoorbeeld de politie kunnen bellen terwijl ik met een pistool voor de wc-deur de indringer duidelijk maak dat vluchten geen zin heeft omdat de politie elk moment kan komen. 

 

Nogal ongeloofwaardig

Nog voordat verdere details bekend zouden zijn die het verhaal van de verdachte zouden kunnen ontkrachten of in elk geval minder aannemelijk zouden kunnen maken, zou ik dit verhaal zachtjes gezegd nogal ongeloofwaardig vinden klinken.

Stel bijvoorbeeld dat er inderdaad een inbreker in je huis zou zijn die zich om wat voor reden dan ook (angst) in je wc heeft verschanst en jij staat daarbuiten met een pistool in je hand hem op te wachten. Zou het dan niet iets meer voor de hand liggen dat je in plaats van meteen je wapen leeg te schieten je eerst met krachtige stem met de betreffende persoon communiceert waarbij je hem meteen duidelijk maakt dat vluchten geen enkele zin heeft omdat je een pistool op hem gericht hebt?

En mocht het dan uiteindelijk toch één groot misverstand blijken te zijn omdat er niet een inbreker maar je eigen vriendin op de wc blijkt te zitten die dat overduidelijk laat weten, dan kun je samen later nog altijd hartelijk lachen om die ene keer dat je bijna je eigen vriendin op de wc had doodgeschoten.

Ik zou mijnheer Pistorius eerlijk gezegd maar moeilijk kunnen geloven. En zeker niet als ik daarna ook nog te horen zou krijgen dat Reeva behalve dat ze midden in de nacht de deur van hun eigen wc op slot had gedaan (oké als je zeer privacygevoelig bent, zou dat nog kunnen), ze daar niet in nachtkleding zat maar in haar gewone kleren.
Waarna mijn twijfel helemaal zou zijn verdwenen op het moment dat ik ook nog verklaringen van Pistorius' buren onder ogen krijg waarin staat vermeld dat zij midden in de nacht geluiden hebben gehoord van respectievelijk ruzie, schoten, gevolgd door angstig geschreeuw van een vrouw. Wat goed mogelijk is aangezien is aangetoond dat de eerste twee schoten niet dodelijk waren en Reeva dus nog kans gezien kan hebben om te schreeuwen.

Het zal niet bepaald uniek zijn dat een advocaat de verklaring van zijn cliënt aanhoort en denkt van Yeah right, geloof je het zelf? 

 

Een guilty-as-hell persoon

Ik weet het percentage niet van de hoeveelheid schuldigen onder van een misdrijf verdachte klanten van advocaten, maar ik mag gerust aannemen dat dat zeer hoog is. Als ik dit zo rond de negentig procent schat, denk ik niet dat ik er ver naast zit. Wat ook meteen simpel verklaart waarom zij dringend een advocaat nodig hebben.
Een heel lullig gegeven, zeker als je advocaat bent van Pistorius want dat zou natuurlijk de ultieme droom zijn: word je advocaat van de wereldberoemde Oscar Pistorius die vastzit op verdenking van moord op zijn vriendin, wijzen alle bewijzen zijn richting op maar blijkt hij toch hartstikke onschuldig te zijn, alleen is er niemand die dat inziet totdat jij als een Perry Mason iedereen in de rechtszaal overdondert met een waterdicht betoog waarin je alle aantijgingen van de aanklager één voor één haarscherp onderuit haalt. Tja, als de advocatuur zo romantisch zou zijn, zou ik vanavond nog beginnen met mijn rechtenstudie.

De harde werkelijkheid is echter dat de advocaten van Pistorius na zijn verhaal waarschijnlijk dachten van shit, hoe gaan wij dit in godsnaam nog rechtbreien? Maar een beetje advocaat schrikt natuurlijk niet terug van de uitdaging om een “guilty as hell”-persoon op vrije voeten te krijgen en om in het belang van zijn cliënt links en rechts wat waarheden om te zetten in leugens en vice versa.

 

Waarheidsvinding centraal

Waarbij we meteen terechtkomen bij mijn steeds terugkerende kritiek op het rechtssysteem, namelijk dat waarheidsvinding en rechtvaardigheid naar mijn mening ten alle tijden centraal dienen te staan in de rechtspraak en niet de ego’s van aanklagers en verdedigers die dit soort zaken als wedstrijden benaderen die ze koste wat het kost willen winnen ongeacht de waarheid (zie bijvoorbeeld columns 87, 98, 101 en 102).₁

Samengevat is mijn punt hier dat Oscar Pistorius gewoon een straf dient te krijgen die gebaseerd is op wat hij heeft gedaan en niet op hoe goed en geslepen zijn advocatenteam is.

 

Pure speculatie

Over waarheidsvinding gesproken: enorm fascinerend aan deze zaak is natuurlijk de vraag of de (objectieve) waarheid überhaupt gevonden kan worden. Want hoe kom je in godsnaam aan bewijzen rondom de achtergrond van een moord waarbij iemand in een afgelegen huis zonder getuigen zijn partner heeft doodgeschoten terwijl hij beweert dat het per ongeluk was omdat hij dacht dat het een inbreker was?

Hierbij heb ik het dan dus even niet over buren die in de verte wat hebben gehoord dat op ruzie, schoten en geschreeuw leek, want ik kan me zo voorstellen dat daar de verdediging wel raad mee weet: te ver weg, te veel verschillende versies en dus te onbetrouwbaar.
Wat dan overblijft is niets anders dan pure speculatie: aan de hand van bekenden van Pistorius en Reeva kan er bijvoorbeeld gekeken worden in hoeverre de twee recentelijk relatieproblemen hadden. Maar dat bewijst natuurlijk helemaal niets. Hoeveel relatieproblemen zij ook hadden of hoe opvliegerig en gewelddadig Pistorius ook van aard zou kunnen blijken te zijn, bewijst dat nog steeds niet dat het niet gegaan kan zijn zoals Pistorius beweert.

 

Filosofisch benaderen: empiristen tegenover rationalisten

In feite kun je dit probleem ook filosofisch benaderen door te kijken naar de empiristen (bijvoorbeeld John Locke en David Hume) tegenover de rationalisten (bijvoorbeeld René Descartes en Baruch Spinoza).

Daar waar de empiristen vinden dat je de waarheid alleen kunt achterhalen via de zintuigen, zijn de rationalisten van mening dat alleen de rede daartoe in staat is omdat je niet altijd op je zintuigen kunt vertrouwen.
Zoals het er nu naar uitziet, heeft in de zaak Pistorius de rechter een soort van dilemma waarbij ze de keuze heeft tussen twee werkwijzen (of moet ik zeggen kwaden): of ze baseert haar uitspraak bij gebrek aan empirisch bewijs louter op rationele gronden door logisch te beredeneren welk scenario zich in huize Pistorius moet hebben afgespeeld. Of ze moet constateren dat door het gebrek aan empirisch bewijs de waarheid niet kan worden achterhaald waardoor vrijspraak voor de hand ligt.
 

Het dilemma

Het dilemma zit ‘m er natuurlijk vooral in dat je Pistorius voor moord kan veroordelen op basis van de ratio met als theoretische kans dat het toch gegaan is zoals Pistorius beweert en dus een onschuldig man wordt opgesloten. Of je spreekt hem bij gebrek aan bewijs vrij met als risico dat Pistorius na een ruzie met Reeva in een vlaag van woede en verstandsverbijstering haar heeft doodgeschoten waarna hij enorm is geschrokken van zijn actie, maar hij desondanks dus wel degelijk schuldig is aan moord (volgens mij het meest aannemelijke scenario; guilty as hell kortom!).

Persoonlijk plaats ik mezelf overigens ergens veilig tussen de gedachtegang van de rationalisten en empiristen in (meer zoals Immanuel Kant), maar vermoed ik met de kennis die ik van de zaak Pistorius heb dat er met een combinatie van logisch verstand, verklaringen van buren (ver weg of niet) en onderzoek wel degelijk een zinnige en rechtvaardige uitspraak kan worden gedaan.
Ik ben heel benieuw welk oordeel grote filosofen als René Descartes, John Locke en Immanuel Kant over deze zaak zouden hebben geveld.
Wat O.J. Simpson vanuit zijn gevangenis denkt, interesseert mij minder.     

 

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

 

₁ Samengevat: het uitgangspunt van rechtspraak zou ten alle tijden moeten zijn om met behulp van zoveel mogelijk feiten (waarheidsvinding) te komen tot een oordeel dat leidt tot een rechtvaardige uitspraak. Alles binnen de rechtspraak dient altijd ondergeschikt te zijn aan het bereiken van datgene waarvoor het is bedoeld: rechtvaardigheid. En dit uitgangspunt moet voor alle betrokken juridische medewerkers gelden aangezien zij het toch met mij eens zouden moeten zijn dat we allemaal willen leven in een maatschappij waarin alle veroordeelden een rechtvaardige straf krijgen die passend is bij hun misdaad.

 

 

155. COLUMN ARTHUR GOTLIEB, NEDERLANDSE ZORGAUTORITEIT (NZa), EDITH SCHIPPERS, ZEMBLA, DE DOOD VAN EEN KLOKKENLUIDER, ONMACHT, ACTUALITEIT EN PRIVÉ: "Een gratis les"

ZEMBLA - DOOD VAN EEN KLOKKENLUIDER - ARTHUR GOTLIEB

Een lastig individu

Vorige week zond de VARA een aflevering van Zembla uit die in het teken stond van het drama rondom Arthur Gotlieb: “De dood van een klokkenluider.”
Arthur Gotlieb werkte bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). De NZa is een bedrijf dat onafhankelijk toezicht dient te houden op de zorgmarkt in Nederland, zowel op zorgaanbieders als -verzekeraars. Nadat Arthur Gotlieb na een reorganisatie te maken kreeg met nieuwe leidinggevenden die onmiddellijk een nieuwe wind door de NZa lieten waaien, werd hij als integere, intelligente, ijverige, nauwgezette maar kritische ambtenaar al snel als een lastig individu beschouwd.

Na jaar in jaar uit steeds goed te zijn beoordeeld, krijgt Arthur tijdens zijn laatste beoordeling in december 2013 opeens vanuit het niets allemaal onvoldoendes die kant noch wal raken. De manager blijkt in een (opgenomen) gesprek met Arthur op geen enkele wijze in staat te zijn de gegeven onvoldoendes te onderbouwen. Arthur Gotlieb meldt zich vervolgens ziek en komt even later met een (wél) uitstekend onderbouwd en gedetailleerd bezwaarschrift tegen zijn slechte beoordeling. Een vuistdikke bijlage voegt hij toe waarin hij minutieus weergeeft wat er allemaal misgaat binnen de NZa. Deze bijlage noemt Arthur “Appendix Omgevingsbewustzijn”, subtiel verwijzend naar de onvoldoende die hij op dit (vage) punt had gekregen tijdens zijn beoordeling. In de bijlage maakt Arthur aan de hand van vele voorbeelden duidelijk dat de NZa helemaal niet zo onafhankelijk is als dat het bedrijf zou moeten zijn. Behalve voorbeelden van concurrentievervalsing, vriendjespolitiek en omkoperij toont Arthur aan hoe vreselijk slordig en onnauwkeurig de NZa omgaat met privacygegevens van patiënten.

Waarschijnlijk uit paniek voor de gevolgen van zijn rol als klokkenluider (die hij absoluut niet wilde zijn) pleegt Arthur even later in januari 2014 zelfmoord.
Gisteren maakte minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport bekend dat de NZa fouten heeft gemaakt en beter had moeten reageren op het bezwaarschrift van Arthur Gotlieb door het te zien als "een gratis les". Inmiddels zijn twee leidinggevenden van de NZa op non-actief gezet.

Gevoelens van onmacht

Van alle vervelende gevoelens die een mens kan hebben, vind ik gevoelens van onmacht misschien wel de allerergste. In een situatie terechtkomen waarin je oneerlijk en onrechtvaardig wordt behandeld, je het ziet gebeuren waar je bij staat terwijl je beseft dat je er werkelijk helemaal niets tegen kunt beginnen omdat jij niet degene bent met de touwtjes in handen, is iets verschrikkelijks. Ik ben ervan overtuigd dat een intens gevoel van onmacht in staat is om van de meest vreedzame mens op aarde de meest gewelddadige en wraakzuchtige te maken. Zoveel woede kan onmacht opwekken.
Situaties van onmacht heb je in alle soorten en maten. De allerergste die ik me kan voorstellen, vind ik op het niveau van bijvoorbeeld joden tijdens de Tweede Wereldoorlog die met hun kinderen in hun armen door de nazi’s werden doodgeschoten of vergast zonder enige reden (alsof daar ooit een goede reden voor zou zijn te geven). Of iets actueler: op een video zien hoe je zoon onthoofd wordt door iemand die erop kickt om dat te doen of die serieus denkt dat er een God bestaat die mensen opdraagt om anderen te doden. Wat mij zeer doet benieuwen naar het beeld dat dit soort extremistisch tuig dan wel niet moet hebben van de Shaitan (de islamitische satan). Misschien valt die dan weer mee en staat de duivel in hun geloof juist weer voor al het goede...

 

Eerlijk maar naïef

Ook ik heb situaties van onmacht in mijn leven meegemaakt. Gelukkig niet op het niveau van de joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. En ook niet op het niveau van Arthur Gotlieb. Al zijn er met de laatste wel degelijk diverse overeenkomsten. 

Jarenlang werkte ik bij een woningcorporatie op de afdeling sociaal beheer. Daar waar voor Arthur Gotlieb zijn werk alles voor hem betekende, gold dat niet voor mij. Hij hield van zijn werk; ik niet. Ik worstelde vooral met vragen als: wie ben ik, wat wil ik en wat kan ik (zie label: Privé Tonko achtluik).

Desalniettemin heb ik altijd een goed arbeidsethos gehad. Mijn uitgangspunt is simpel: hoe erg je het werk ook vindt dat je doet, je wordt ervoor betaald en dus moet je het naar behoren uitvoeren. Dat heet verantwoordelijkheidsgevoel. En dus deed ik dat. Ik was nooit ziek en scoorde altijd een voldoende tijdens mijn beoordelingen.

Inderdaad praat ik over “voldoende” en niet over “goed” maar behalve dat vrijwel al mijn collega’s alleen maar voldoendes scoorden tijdens hun beoordelingen voelde ik al aan dat dit werk kijkend naar mijn kwaliteiten niet het best bij mij paste. Om precies deze reden vertelde ik op een dag eerlijk (maar naïef) aan mijn leidinggevende dat mijn kwaliteiten volgens mij op een andere plek beter tot hun recht zouden komen.

 

Eén grote farce

Mijn leidinggevende en ik klikten niet goed. Dat kwam simpelweg omdat wij elkaars tegenpolen waren: zij was heel controlerend en een pietje-precies en op details gericht terwijl ik juist onafhankelijk ben ingesteld, geloof in eigen verantwoordelijkheid en veel beter ben in grote lijnen dan in details. Toch ging het jarenlang goed omdat ik heel bewust mijn mond hield en mijn kritiek op tijd inslikte. Maar toen ik door de omstandigheden langzaam maar zeker van deze houding begon af te stappen, ontstond er tussen ons steeds meer wrijving en irritatie.

Mijn leidinggevende was zo "aardig" om mij een loopbaanadviestraject aan te bieden. Ik maakte daar dankbaar gebruik van en inderdaad kwam daar als conclusie uit dat ik met mijn kwaliteiten beter op een andere, meer beleidsachtige en adviserende functie zou kunnen werken.

Toen ik even later in een kamer zat met mijn leidinggevende en een personeelsfunctionaris in de veronderstelling dat we de resultaten van het loopbaanadviestrajectrapport zouden gaan bespreken, kwam dat rapport helemaal niet ter sprake. Uit de verrassende wending die het gesprek onmiddellijk nam, bleek al snel dat dat hele loopbaanadviestraject één grote farce was geweest met slechts één doel: het vinden van een stok om mij mee te kunnen slaan. Ja, het was heel leuk voor me dat ik kwaliteiten bleek te bezitten die geschikt waren voor op een ander niveau, maar dat betekende dus dat ik op dit moment niet op de juiste plek in de organisatie zat. Helaas hadden ze echter geen andere functie voor me beschikbaar dus… Maar het goede nieuws was wel dat ze me geld wilden meegeven.

 

Verstoorde arbeidsrelatie

Behalve dat je als bedrijf positief kunt reageren op het nieuws dat je een werknemer hebt die meer blijkt te kunnen dan wat hij nu doet, hadden zij slim bedacht dat je ook voor de negatieve variant kunt kiezen: dan voldoet hij dus niet op zijn huidige niveau.

Naïef als ik was, bracht ik uit dat ik helemaal niet weg wilde en was ik er bovendien van overtuigd dat ze me ook nooit weg konden krijgen omdat ik nog nooit een onvoldoende voor mijn beoordeling had gehaald.
Hoe naïef dat laatste was, blijkt wel uit het feit dat ik even daarvoor al een officiële brief van mijn leidinggevende had gehad waarin ze mij wees op een aantal gemaakte fouten en ik werd verzocht om deze niet meer te maken. Natuurlijk ging het hier om fouten waar je iedereen op kan betrappen als je maar goed genoeg zoekt, met als enige doel om een dossier op te bouwen voor het aanstaande ontslag. 

Een advocaat hielp me later snel uit de droom: als een bedrijf van je af wilt, ben je kansloos. Beoordelingen hebben in dit soort situaties totaal geen enkele waarde. Al had ik al die jaren op alle punten “zeer goed” gescoord dan nog had ik er helemaal niets aan gehad. Het bedrijf gooit het dan gewoon op een verstoorde arbeidsrelatie en daar ga je. Er restte mij niets anders dan genoegen te nemen met de standaard ontslagregeling die mij werd aangeboden.

Een held

Uiteraard is dit alles PEANUTS vergeleken met wat Arthur Gotlieb is overkomen. Naar ik begrijp was zijn werk zijn alles, was hij een zeer intelligente, gepassioneerde, harde, kritische werker met echt hart voor de zaak en functioneerde hij daarom ook uitstekend. Mijn God, wat moet die arme Arthur een immense onmacht en frustratie hebben gevoeld over al het onrecht dat hem hier werd aangedaan, waardoor hij geen andere uitweg meer zag. Mijn God, je zou maar die leidinggevende van Arthur zijn en beseffen dat jij dus  medeverantwoordelijk bent voor de zelfmoord van een werknemer die jij als bedreiging zag. Al is voor dat besef natuurlijk wel empathisch vermogen nodig. Mijn broek zakt hier van af.
Voor mij is Arthur Gotlieb een soort van held. Met het type werknemer zoals Arthur zou ieder eerlijk en integer bedrijf dat zich wil verbeteren zijn handen mogen dichtknijpen. De vraag is echter hoeveel van dat soort bedrijven (en mensen) er daadwerkelijk bestaan.

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

154. COLUMN TOEVAL BESTAAT NIET, BROERS ONSCHULDIG DERTIG JAAR IN GEVANGENIS: Alles gebeurt met een reden en alles komt goed!

ONDERWERPEN - TOEVAL - ALLES GEBEURT MET EEN REDEN

 

Behoefte aan controle

Sommige mensen zijn ervan overtuigd dat toeval niet bestaat. Dat alles gebeurt met een reden. Van alle vormen van behoefte aan controle die de mens kan hebben, vind ik dit wel een van de meest extreme. Ik vermoed dat als je de achtergrond van deze overtuiging gaat analyseren je op een hoop (faal)angst, onzekerheid en gebrek aan (zelf)vertrouwen zult stuiten.

Meestal zijn het absoluut geen kwaadwillende mensen die hierin geloven. Ze hanteren deze gedachte uit zelfbescherming omdat het ze geruststelt: wat er ook gebeurt, hoe erg het ook is, je hoeft je geen zorgen te maken. Alles gebeurt met een reden en alles komt goed.

Ik benijd die mensen. Of er nou in Oekraïne een vliegtuig wordt neergeschoten met je dochter aan boord of dat je zoon in het Midden-Oosten wordt onthoofd door een stelletje geloofsidioten, het maakt allemaal niet uit. Wees relaxed. Het gebeurt niet zomaar. Alles gebeurt met een reden en alles komt goed.

 

Een laissez-faire leven

Eigenlijk is het leven heel simpel als je dit gelooft en kun je met een gerust hart een laissez-faire leven gaan leiden. Want het maakt toch allemaal niets uit wat je doet. Alles gebeurt met een reden en alles komt goed.
Echt doodzonde dat ik niet zo ben. Ik zit me bij het volgen van het wereldnieuws alleen maar continu op te winden over al het onrecht dat plaatsvindt. Daarbij vraag ik me regelmatig af van oké, stel dat het klopt dat niets gebeurt zonder reden, kan iemand mij dan verdomme eindelijk eens die reden vertellen!

 

Dertig jaar onschuldig in gevangenis

Nu lees ik weer dat twee verstandelijk beperkte halfbroers in de Verenigde Staten (waar anders?) dertig jaar onschuldig in de gevangenis hebben gezeten. Ze zouden in 1984 een elfjarig meisje hebben verkracht en vermoord. De bekentenissen van de broers - toen negentien en vijftien jaar oud - zouden destijds onder grote druk zijn afgelegd (ja, dat blijkt). Maar nu heeft DNA-onderzoek dus uitgewezen dat niet zij het gedaan hebben, maar een andere man.

Geluk bij een ongeluk (?) is dat die man in 1984 nog een ander meisje vermoordde en toen toevallig (?) wel als de juiste dader werd aangewezen. Hij zit op dit moment nog steeds vast in de gevangenis.

Nog een ander geluk is dat in de tussentijd geen van de broers is geëxecuteerd. Ervan uitgaande dat die executie dan was gelukt, want dat blijkt in de Verenigde Staten ook nog niet zo vanzelfsprekend (zie column 129). De jongste broer had levenslang gekregen, maar de oudste wachtte nog steeds op zijn executie.

 

The best president ever

Ik leef mee met de ouders van deze broers. Als ze überhaupt nog leven althans, want na dertig jaar bestaat de kans dat ze ondertussen aan stress of verdriet zijn gestorven met de verschrikkelijke gedachte dat hun zoons de rest van hun leven onschuldig in de gevangenis moeten doorbrengen. Of nog veel erger: met de gedachte dat hun zoons een elfjarig meisje hebben verkracht en vermoord.

Maar mochten de ouders nog leven, wie maakt hen en "last but not least" de broers zelf even duidelijk dat alles toch echt gebeurt met een reden en dat het allemaal weer goed komt?

Het enige wat ik nu nog kan hopen is een Nelson Mandela-achtig scenario: na dertig jaar gevangenschap wordt één van de broers straks de nieuwe president van de Verenigde Staten en gaat hij de boeken in als dé president die vrede bracht in Israël, Irak en Syrië. The Best President ever!

 

Als dat gebeurt ben ik in één klap om en geloof ik voortaan ook dat alles een reden heeft.

 

Nu maar hopen dat zijn verstandelijke beperkingen deze broer er niet van zal weerhouden om de stap richting het Witte Huis te zetten.

Ter geruststelling: in de functie van de president van de Verenigde Staten is een verstandelijke beperking nooit een diskwalificatie gebleken…

Tonko

Wil je reageren op deze column? Ik hoor graag jouw mening!
Klik onderaan dit blog op "(Geen) opmerkingen" en plaats je reactie.

 

Afbeelding: Tonko